کشت دافنی ( کک آبی )

دافنی ( کک آبی ) آبزی ریز تمیزی است که میتوان آن را برای تغذیه بچه ماهی ها و ماهیان زینتی کمی بزرگتر نیز پرورش داد. از این رو نحوه کشت دافنی حائز اهمیت است.

دافنی سخت پوست کوچک که در خیلی از آبهای شیرین یافت می شود. در ۵۰ سال پیش که هنوز خیلی از شهرهای ما فاقد لوله کشی آب بودند مردم از آب موجود در آب انبارها استفاده مینمودند. در همه این آب انبارها داخلی به میزان فراوان یافت می شد و مردم هنگام گرفتن آب از شیر آب انبار مجبور بودن آن را با یک پارچه مناسب فیلتر کنند.
از حدود ۲۰۰ سال پیش در اروپا استفاده از دافنی برای تغذیه ماهی آغاز گردید. بعدها کاربرد آن برای غذادهی به ماهی های آکواریومی رونق بیشتری یافت به این موجود در زبان معمولی کک آبی و در واقع فارسی خاکشی یا خاکشیر (به دلیل شباهت آنها به دانه‌های خاکشیر) گفته می شود. جفت دوم آنتنهای آن بزرگ و دارای انشعابهای متعددی می باشد آنتنها کاربردهای حسی و حرکتی دارند و در آنها از یک لایه نسبتا پوشیده شده است.

دافنی ماده دارای تخم در حال رشد و نمو جنین

در فصلهای مناسب و نیز در شرایط مناسب تولید مثل آن از راه بکرزایی انجام میگیرد و در محیط معمولا تنها دافنی های ماده بکرزا وجود دارند و برای تولید مثل خود نیازی به دافنی نر ندارند. این ماده های بکرزا در شرایط خوب و مناسب تنها تولید ماده های بکرزا می نمایند در فصل نامساعد و یا در مواردی که شرایط تغذیه و رشد و نمو دافنی نامساعد می گردد تولیدمثل از طریق جنسی صورت میگیرد.

توده دافنی پرورشی

برای این منظور از راه تقسیم تنصیفی یا میوز، نرها و مادههایی حاصل میگردند که پس از جفت گیری تولید تخمهای مقاوم می نمایند. از آنجا که دافنی ( کک آبی ) پس از تولید تخم قادر به تحمل شرایط زیست محیطی نمی باشد، می میرد. و قسمتی از پوشش کیتینی یا صدف آن، تخمهای مقاوم حاصله را میپواشند. چون در این حالت مجموع تخمها و پوشش حاصله از صدف دافنی مرده که روی آنها را گرفته است، شکلی زین مانند دارد به آن افی پیوم(ephippium) گفته می شود.

افیپ در زبان لاتین به معنی زین است. این تخمها پس از حصول شرایط مناسب، به مادههای بکرزا تبدیل می شوند. اگر افی پیومها درست جمع آوری، تمیز و خشک گردند، در صورتی که دور از نور، رطوبت و گرما قرار گیرند تا چندسال (گاهی تا 10 سال) میتوان آنها را نگهداری کرده و در مواقع لزوم تبدیل به دافنی بکرزا نمود.
در خیلی از کشورها میتوان افی پیوم را از آکواریوم فروشی ها خریداری نمود. امکان جمع آوری افی پیوم از بستر استخرهای پرورش ماهیهای گرم آبی ایران نیز وجود دارد.

دافنی ( کک آبی )

کشت دافنی

دافنی ( کک آبی ) آبزی ریز خیلی تمیزی است که میتوان آن را برای تغذیه بچه ماهی ها و ماهیهای زینتی کمی بزرگتر نیز پرورش داد. غذای اصلی آن را باکتری و گیاهان تک سلولی آبزی موسوم به فیتوپلانکتون و نیز مواد غذایی ریز شناور در آب تشکیل میدهند. هر دافنی بالغ میتواند روزانه تا 14 میلیون عدد باکتری را مصرف نماید. در سیستم پرورشی عمدتا از فیتوپلانکتون و تولید آن با اضافه کردن کود حیوانی برای تامین غذای موردنیاز آنها استفاده می شود.

روش ساده پرورش دافنی در حد تولید آکواریومی

از آنجا که این آبزی محیطهای تمیزی را دوست دارد، برای پرورش آن نیاز به یک محیط خوب و تمیز می باشد. برای کشت آن دو روش یکی محدود و دیگری اقتصادی وجود دارد. در روش محدود برای تولید کم و در روش اقتصادی برای تولید یک تن دافنی در هفته در هر هکتار اقدام می گردد. از آنجا که در پروش ماهیهای آکواریومی و تغذیه آنها در آکواریوم های خانگی و غیره کاربرد دافنی برای تغذیه ماهی کم می باشد.

چرخه ی زندگی دافنی

روش کشت محدود

کشت محدود دافنی ( کک آبی ) را میتوان در مخازن کوچک، متوسط یا بزرگ یک تا دو متر مکعبی انجام داد. جنس مخزن می تواند شیشه (آکواریوم)، فایبرگلاس، پلی اتیلن و حتی حوضچه های کوچک سیمانی باشد. پس از شستشوی کامل مخزن و از بین بردن جلبکهای احتمالی موجود داخل آن، اقدام به خشک کردن مخزن می گردد.

سپس حدود دو سوم حجم مخزن از آب پر می شود. اگر از آب لوله کشی استفاده می شود بایستی اقلا 2 روز صبر کرد تا کلر آب کاملا متصاعد گردد. پس از آن کودآلی اسبی یا گاوی که عمر آن کمتر از 7 روز و بیشتر از 30 روز نباشد، برای بارور کردن آب استفاده می شود.

برای این منظور کود در یک سطل آب حل و بخوبی هم زده می شود. سپس با یک پارچه محلول کود را صاف کرده و از محلول صاف شده به اندازه ای به آب مخزن اضافه می گردد که رنگ آن کمی قهوه ای شود. آب مخزن بایستی تحت تابش نور غیرمستقیم قرار گیرد.

6 یا 7 روز پس از افزودن عصاره کود و تولید غذای طبیعی، تعدادی دافنی زنده بارور و یا افی پیوم ها بیشتر باشد (حداقل 10 تا 20 عدد در لیتر)، بازده تولید بهتر خواهد بود.

اگر غذای تولید شده در آب کافی نباشد، و یا در مواقعی که تراکم دافنی¬های زیاد می¬شود، میتوان با افزودن مخمر غذایی به میزان 15 گرم در مترمکعب در روز اول و نصف این میزان در روزهای بعد، نیاز غذایی دافنی ها را برطرف نمود. بطورکلی در این روش برای تولید هریک کیلوگرم دافنی، 250 تا 300 گرم مخمر غذایی استفاده می شود.

پس از این که تراکم دافنی ها به حد کافی و حداقل به 10 تا 15 برابر تراکم اولیه رسید، میتوان روزانه 20 درصد دافنی های درشت را صید و به عنوان غذا به ماهیها داد.