پرورش و تکثیر تیلاپیا
تیلاپیاها دومین آبزیان پرورشی جهان پس از کپورها هستند. پرورش تیلاپیا در بیش از 135 کشور جهان انجام می شود و تولید جهانی آن در سال 2017 به حدود 5/6 میلیون تن رسیده است. تولید تیلاپیای نیل Oreochromis niloticus بیش از 70درصد کل تیلاپیاها است. پرورش تیلاپیا در جهان در حال توسعه بوده و لازم است تولید تخم این ماهی به حد کافی و در جهت برآورده کردن تقاضای روزافزون پرورش دهندگان انجام شود. بهینه سازی مدیریت کارگاه های تکثیر تیلاپیا برای پایداری تولید تخم و افزایش برون ده تولید ماهی ضرورت دارد.
تیلاپیا در آب های لب شور و شیرین در مقیاس های خرد، تجاری و صنعتی قابل تولید است. پرورش این ماهی در اقلیم های گوناگون در سیستم های مختلف کم تراکم تا فوق متراکم با موفقیت تجربه شده و مرغ آبزی پروری نام گرفته است.
چین بزرگترین تولیدکننده تیلاپیا در جهان است. ایالات متحده آمریکا بزرگترین مصرف کننده این ماهی است و در کنار تولید، بخش عمده تقاضا را از طریق واردات تأمین می کند.
به دلیل محدودیت منابع آب در ایران شایسته است هدف گذاری فعالیت های آبزی پروری به سمت تولید گونه های کم آب خواه سوق یابد. تیلاپیا گزینه سازمان خواروبار جهانی فائو برای پرورش در مناطق کم آب جهان است و کشور ما پتانسیل خوبی برای پرورش آن دارد. ارائه الگوها و سیستم های مناسب تکثیر و پرورش تیلاپیا می تواند نقش مهمی در توسعه صنعت آبزی پروری، استفاده بهینه از منابع طبیعی و نهاده های تولید، ایجاد اشتغال و رونق صنایع شیلاتی به ویژه در مناطق مرکزی کشور ایفاء کند.
ارزش غذایی ماهی تیلاپیا
تولید مثل ماهی تیلاپیا
بیشتر تیلاپیاهایی که در آبزی پروری به کار می روند، از جنس Oreochromis هستند. در گونه های این جنس تخم ها در حفره دهانی ماهی ماده مراحل رسیدگی تا کیسه زرده ( انکوباسیون ) را طی می کنند. در تیلاپیای نیل، نرها برای تولید مثل در شرایط طبیعی، گودال تخم ریزی را که در آن جفت گیری و تخم گذاری روی می دهد حفر و از قلمرو جفت گیری دفاع می کنند. ماهی ماده با نر تحریک شده روبه رو و درجات متفاوتی از مقابله یا رقابت بین نرها در حین جفت گیری و تخم ریزی دیده می شود. ماهی ماده مرتب توده های 50 - 20 تخمکی را در گودال رها می کند. سپس نر با فشار دادن برجستگی تناسلی خود در انتهای لانه یا بستر تخم ریزی و رها کردن مایع سفید رنگ بارورکننده از روی تخمک ها عبور می کند. ماهی ماده به سرعت تخم های بارورشده را به دهان می برد. فرآیند باروری تخمک معمولاً 4 – 6 دقیقه طول می کشد. بعد از آن ماده منطقه جفت گیری را ترک می کند و توده تخم را تا مرحله بچه ماهی نورس شناور تا حدود سه هفته در دهان پرورش می دهد. معمولاً نوزادان بیش از 14 میلی متر در دهان مادر باقی نمی مانند. نر به دفاع از گودال ادامه می دهد و ماده های دیگری را برای جفت گیری جذب می کند. رفتارهای تولید مثلی تیلاپیای هیبرید قرمز Oreochromis sp . مشابه با تیلاپیای نیل است. تیلاپیای نیل در شرایط اسارت نیز رفتارهای تولید مثلی مشابه شرایط طبیعی نشان می دهد.