چکیده
سیستم مدار بسته در تکثیر و پرورش میگو با هدف کاهش مواد دفعی محیط کشت ، یکی از استراتژیهایی است که میتواند به اقتصاد تولید کمک نماید. در این تحقیق، تاثیر نسبت تراکمهای مختلف ماهی تیلاپیای نی ( ل Oreochromis niloticus و) میگوی وانامی (vannamei Litopenaeus (بر رشد، ضریب تبدیل مواد مغذی نیتروژن و فسفر غذا – زیتوده و اقتصاد تولید در سیستم مدار بسته مورد مطالعه قرار گرفت. راندمان اقتصادی با توجه به میزان برداشت نهایی زیتوده میگو و تیلاپیا و محاسبه قیمت روز و هزینههای هر تیمار آزمایشی بدست آمد . آزمایشها در تانک با ۶ تیمار ( ، T1( تیمار دارای فقط میگو با سیستم آب تعویضی، (T2 (تیمار دارای فقط میگو با سیستم مدار بسته (و T6-T3 (تیمارهای سوم تا ششم دارای تراکمهای مختلف تیلاپیا و میگو با نسبت س های ذخیره ازی بترتیب ،۰/۰۱ ۰۲۵، ۰ /و ۰/۰۵ ۰۷۵ ۰ /که در تمام تیمارها تعداد ۴۰ میگو در هر مترمربع در نظر گرفته شد. میگوها فقط با غذای پلت تغذیه گردید ند و غذای خاصی برای تیلاپیا به سیستم اضافه نگردید. مدت زمان آزمایش برای میگو ۸ هفته و برای ماهی ۷ هفته در نظر گرفته شد. نرخ رشد و میزان تولید میگو در تیمار دوم به نسبت تیمارهای پنجم و ششم افزایش معنیداری نشان داد هر چند که با سایر تیمارها اختلافی نشان نداد . افزایش نرخ رشد تیلاپیا در تیمار سوم نسبت به سایر تیمارها معنیدار بود. ضریب تبدیل نیتروژن زیتوده کل (میگو– تیلاپیا) در تمام تیمارها بجز تیمار نخست افزایش معنیداری را نشان داد . که بین آنها، با افزایش نسبت تیلاپیا – میگو، افزایشی در این ضریب بدست آمد. ضریب تبدیل فسفر زیتوده کل (تیلاپیا – میگو) بترتیب در تیمار سوم تا ششم اختلاف افزایشی معنیداری با تیمارهای اول و دوم نشان داد. اقتصاد تولید در تیمار دوم و سپس تیمارهای سوم و چهارم افزایش معنیدار آماری را با سایر تیمارها نشان داد . کمترین بازده اقتصادی مربوط به تیمارهای پنجم و ششم و بیشترین آن در تیمار دوم بدست آمد. بطور کلی در کشت توام، افزایش تراکم تیلاپیا در تیمارها، تاثیر آماری مستقیمی بر بهبود نرخ تبدیل فسفر و تاثیر آماری معکوسی بر ضریب تبدیل نیتروژن و نرخ رشد میگو بجای خواهد گذاشت با. توجه به پارامترهای مطالعه شده، در سیستم کشت توام، با کاهش نسبت تراکمی تیلاپیا – میگو (نسبتهای و ۰/۰۱ ۰۲۵ ۰ ( /بدون تاثیر کاهنده بر نرخ رشد میگو، افزایش تاثیرگذاری در بهبود ضریب تبدیل نیتروژن بدست خواهد آمد .
مقدمه
بنظر میرسد استفاده از سیستم کشت توام، موثرترین راه کاهش مواد دفعی ناشی از تولید خواهد بود. چندین مطالعه در کشت توام میگو با دوکفهایها و گیاهان دریایی انجام شده است که ابتدا جلبک مواد مغذی محلول را جذب نموده، خود توسط دو کفهای خورده می ( دشو ۱۹۹۰, Wang., ;al et Jones 2001 ;2002., al et Jones .(البته افزایش بیش از حد غلظت مواد مغذی رسوبی ، بر سلامت اویستر و رشد آن تاثیر منفی ;Tanyaros, 2001 ;Jones et al., 2001 ) گذاشت خواهد ( . Jones et al., 2002 رشد گیاهان دریایی نیز با حضور اپیفیتها و بروز کدورت Nelson et ;Phang et al., 1996) میدهد نشان کاهش آب .( Marinho-Soriano et al., 2002 ; al., 2001 یکی دیگر از موجوداتی که با کشت توام میگو میتواند در کاهش بار آلودگی ذرات مغذی آلی نقش داشته با ،دش ماهی است (۲۰۰۳, Tookwinas .(کفال خاکستری ( Mugil .L cephalus (تاثیر مشخصی در حذف گیاهان دریایی که با جریان آب به استخرهای میگو وارد شده، داشته با این وجود درخصوص ابقاء نیتروژن، این ماهی نتوانسته چندان موثر واقع شود و فقط از میزان نیتروژن ورودی به استخر میگو تنها تا ۱/۸ ۲/۴ درصد در پیکره ماهی کفال خاکستری جذب شدهاند (۲۰۰۴., al et Erler .(تیلاپیا با توجه به همه چیزخواری میتواند در استفاده از مواد دفعی نتیجه بهتری در کشت توام و متراکم با میگو یا سایر آبزیان پرورشی غیر رقابتی، ارائه دهد. در مطالعهای که توسط Tian و همکاران ( ۲۰۰۱ (روی سیستم کشت چند گونهای با سیستم مدار بسته میگوی چینی، نوعی دوکفهای (constricta Sinonovacula (و هیبرید تیلاپیا شد انجام) Oreochromis mossambicus × O. niloticus) و در آن تیلاپیا بصورت محدود در قفس توری کشت داده میشد، میزان جذب نیتروژن ورودی به سیستم (ناشی از خوراک و کود) در زیتوده ماهی تا ۲/۵۸ ۲/۹۰ درصد و جذب فسفر در آن کشت). Tian et al., 2001) آمد بدست درصد ۱۱ ۰۴/ ۰۷/۶ تا حدود توام میگو و تیلاپیا، بدون محدودسازی (جداسازی با تور) چندان موفقیتآمیز نخواهد بود زیرا باعث کاهش رشد و تولید میگو میشود. این موضوع شاید بدلیل رقابت ماهی با میگو در تغذیه باشد که به ضرر میگو تمام خواهد شد (۱۹۹۸., al et Wang .( در مطالعه کشت توام گربه ماهی و تیلاپیا ی نیل که در سیستم پن (pen (بصورت جدا از هم با فنس کشت داده شدند ، میزان جذب نیتروژن و فسفر در زیتوده تیلاپیا بترتیب و ۳/۳۰ ۱/۲۹ درصد بدست آمد. وجود تور در مورد اول بدلیل عدم اجازه تبادل مناسب آب در دو طرف ، کاهش جذب نیتروژنه را در پیکره تیلاپیا سبب شده است (۲۰۰۳., al et Yi .(بطور کلی میتوان گفت که تیلاپیا پتانسیل خوبی در جذب مواد مغذی نیتروژنه و فسفره دارد ولی راندمان آن بسته به شرایط پرورش متفاوت خواهد بود . در سالهای اخیر استفاده از سیستم کشت توام مدار بسته به خوبی توسعه و تکوین یافته زیرا بطور مستقیم با حذف آلودگیهای آب و کاهش عوامل بیماریزای عفونی ، باعث بهبود شرایط رشد و افزایش توان تولید شده است. در چنین سیستمی، میزان بالای ذرات آلی و مغذی آب ناشی از پرورش متراکم میگو به استخرهای بهبود آ ب منتقل، در آنجا این مواد معلق گرفته شده و آب تمییز مجددا به استخرهای پرورشی باز میگردد. Lin ) 1995 (پیشنهاد داد تا یک سیستم کشت توام مدار بسته شامل میگو، رسوبات، با استفاده از پروبیوتیک بها ا بهرهگیری از ماهی، دو کفهای و همچنین هوادهی استخرها طراحی و اجرا گردد. استفاده از کشت توام متراکم میگو وانامی، ماهی گیاهخواری مانند کفال و دوکفهای مثل اویستر در سیستم مدار بسته نیز توسط Sandifer و Hopkins ) 1996 ( طراحی و اجرا گردید. متاسفانه ارزیابی عملکرد سیستمهای فوق انجام ن . شد کشت توام میگو و انامی و تیلاپیا ی نیل با توجه به دسترسی به مواد مورد نیاز در مرکز تکثیر پوچونگ دانشگاه پوترای مالزی این پروژه اجرا گردید . تعیین اثر تراکمهای تیلاپیا در کشت توام با میگو بر رشد، ضریب تبدیل مواد مغذی و تحلیل اقتصادی سیستم مدار بسته از اهداف این تحقیق میباشد
مواد و روش کار
ازمایش در تانک های با ابعاد (۱/۱ × ۵/۲ × ۲ ) و۵/۵ متر مکعبی در مرکز تکثیر پوچونگ دانشگاه پوترای مالزی انجام شد . شوری آب دریا ۲۵ گرم در لیتر تنظیم گردید. به منظور هوادهی در تانکهای پرورشی میگو از سنگهای هوا طی مدت زمان آزمایش استفاده گردید. اما در تانکهایی که ماهی وجود داشت هوادهی انجام نگردید. یها تانک میگو توسط پوشش با ایجاد سایه ۷۵ درصد در برگرفته شد. هر تکرار تیمارهای با سیستم مدار بسته شامل دو تانک یکی برای میگو و دیگری برای ماهی به گونهای طراحی شد که آب خروجی از کف تانک میگو بداخل تانک ماهی پمپ (پمپ Ltd. Co Lifetech AP1600 ( شود. سیستم پمپ مدار بسته فقط برای ۱۲ ساعت (از ۷ صبح تا ۷ شب ) تنظیم شده و شبها خاموش بود، سرعت جریان آب بین ۴۶ -۴۸ میلیلیتر در ثانیه در صورتی که در تیمار نخست بعنوان سیستم باز زمان ماندگاری آب دو روز تنظیم گردید. از آب با شوری ۲۵ گرم در لیتر برای جبران تبخیر و حفظ سطح ۰/۸ متری آب استفاده شد. سطح و جریان آب هر روز ثبت گردید .
به منظور آزمایش اثر سیستم باز و بسته و همچنین تراکمهای مختلف تیلاپیای نیل در کشت توام با میگوی وانامی بر رشد، ضریب تبدیل مواد مغذی، شش تیمار هر یک با سه تکرار طی یک طرح آزمایشی کاملاٌ تصادفی در نظر گرفته شد (جدول . )۱ تراکم میگو در تکرارهای مختلف هر تیمار ثابت و ۴۰ عدد در هر مترمربع انتخاب گردید. تیمار نخست (T1 (یک تانک با تعداد میگو در نظر گرفته شده بعنوان تیمار کنترل که در این تیمار سیستم مدار بسته اعمال نگردید و آب دو روز یکبار تعویض میگردید، تیمار دوم (T2 (تا تیمار ششم (T6 (که همگی با سیستم مدار بسته مدیریت شدند یعنی دو تانک در هر واحد آزمایشی ردیف شدند که در تیمار دوم تانک ماهی فقط بعنوان تانک رسوبی عمل میکند، تیمارهای بعدی تراکم میگو مورد نظر را در تانک اول و تراکمهای مختلف تیلاپیا در تانک سوم به بعد با این تفاوت که در تیمار سوم (T3 (تعداد ۴ ماهی، در تیمار چهارم (T4 1 ( عدد ماهی، در تیمار پنجم (T5 2 (عدد و در تیمار ششم (T6 3 (عدد ماهی در مترمربع در نظر گرفته . شد با این تعداد نسبت ماهی به میگو ۰/۰۱ ، ۰۲۵ ۰ ، /و ۰/۰۵ ۰۷۵ ۰ /بترتیب در تیمارهای سوم تا ششم بدست آمد.
برای آزمایش از پست لاروهای مرحله ۱۷ که به مدت ۶ هفته در شرایط تانک سازش یافته تا به متوسط ( ± انحراف استاندارد ) وزن ۰/۸۵ ± ۱/۴۱ گرم (متوسط وزنی تعداد ۲۸۱ میگو) رسیده و از تیلاپیای جوان با متوسط وزن ( ± انحراف استاندارد ) اولیه /۷ ۱۴/ ±۲ ۱۰۸ گرم (متوسط وزن تعداد ۲۰ نمونه) که با شوری ۲۵ گرم در لیتر سازش یافته با تراکمهای مشخص شده برای مدت ۵۶ روز ۸ )هفته) استفاده گردید. ماهیها در هفته دوم آزمایش به تانکهای ماهی اضافه شدند. لذا مدت زمان پرورش برای ماهی ۷ هفته در نظر گرفته شد
میگوها در شرایط آزمایشگاهی طی ۱۰ روز نخست، ۵ بار در ر ( زو ساعات ، ۷ ، ۱۱ ، ۱۵ و ۱۹ ۲۳ و) بعد از آن ۴ بار در روز (در ساعات ۷ ،۱۲ ،۱۷ و ۲۲ (با غذای دان ( Pokphand .شدند تغذیه ) Aquatech Co., Ltd, Chonburi, Thailand روش تغذیه با کمی تغییر از Cordova-Martinez و همکاران (۱۹۹۸b (اقتباس گردید. نرخ غذادهی بسته به مرحله رشد از ۳تا ۱۰ درصد وزن بدن در روز انجام به. شد ماهیها هیچ غذایی داده نشد . به منظور اندازهگیری عملکرد رشد میگو و ماهی، ۲۰ عدد میگو از هر تانک هر دو هفته یکبار و کل ماهیها بعد از گذشت سه هفته بعد از ذخیرهسازی با دوره تناوب دو هفته یکبار توزین و بلافاصله به تانک خود برگردانده شدند. در آخرین مرحله همه میگوها و ماهیها توزین شدند . نیتروژن کل در غذا، میگو و ماهی بعد از خشک کردن با آون ۶۰ درجه سانتیگراد که به منظور ثبات وزن انجام گردید ، توسط روش کجلدال (۲۰۰۰, AOAC (و با Tecator FOSS 2001, AB اندازهگیری شد. به منظور آنالیز فسفر کل غذا، میگو و ماهی بعد از خشک کردن از روش Yoshida و همکاران (۱۹۷۶ (استفاده شد که در آن نمونه خشک شده با کمک اسید هضم شده و سپس به روش کالریمتریک مورد اندازهگیری قرار گرفت اکسیژن محلول (DO ،(دما و pH دو بار در روز ( ساعتهای ۰۰ :و ۶ ۰۰:۱۵ (در تمام تکرارها با اکسیژنمتر model YSI 58 ،دماسنج معمولی و pHمتر HI9025 Hanna اندازهگیری .شد شوری آب یکبار در روز و در ساعت ۱۵ با رفرکتورمتر اندازهگیری شد. پارامترهای کیفیت آب از جمله نیتروژن، فسفر و ذرات جامد معلق فیتوپلانکتونها هر هفته دو بار بین ساعت ۰۰ :تا ۱۳ ۰۰ :۱۴ اندازهگیری و جمعآوری گردید. همه پارامترها با روشهای استاندارد APHA و همکاران (۱۹۹۸ (اندازهگیری شدند. میزان TN و TP به روش پرسولفات هضم اولیه سنجش شدند (۱۹۹۹, Koroleff & Hansen (و سپس براساس استانداردهای آنالیز آب و پساب APHA و همکاران (۱۹۹۸ ( نیترات و فسفات آنها سنجیده . شد برای شمارش فیتوپلانکتونها از هموسیتومتر و لامهای Rafter–Sedgwick ب ترتیب برای سلولهای کوچک فیتوپلانکتونی (محور اصلی کوجکتر از ۵ میکرومتر) و سلولهای بزرگ (طول محور بزرگتر از ۵ میکرومتر) استفاده گردید. فیتوپلانکتونهای غالب جنسهای Chlorella, Nitzschia و Navicula ,Cymbella ,Amphiprora شمارش شدند . در مورد جلبکهای کلنیدار و رشتهای شمارش کلونی و فیلامنتها انجام گردید. فیتوپلانکتونها بوسیله کلید شناسایی Wynne و Bold ( و ۱۹۶۶ ) Wimpenny ( ، ۱۹۶۶ ) Shirota ( 1978 (تا حد جنس شناسایی شدند .. رشد میگوها و ماهیها بر پایه اندازهگیری متوسط وزن انفرادی، افزایش وزن نهایی، ضریب تبدیل غذایی ( FCR (و نرخ بقا محاسبه گردید که توسط فرمولهای زیر اندازهگیری شدند .( Chapman & Fernando, 1994)
مجموع اوزان افراد (گرم = ) وزن کل (گرم )
کل وزن نهایی– کل وزن اولیه ک= ل افزایش وزن (وزن تر به گرم)
روزهای کشت/ (وزن تر نهایی –وزن تر اولیه) = نرخ رشد (گرم در روز)
کل افزایش وزن تر (گرم /) کل غذ ( ا گرم) = ضریب تبدیل غذایی
( / تعداد نمونه جمعآوری شده × ۱۰۰ = ( نرخ بقا ( درصد ) تعداد در زمان ذخیره سازی
محتوای نیتروژنی غذا (درصد)، میگو و ماهی در ابتدا و انتهای دوره آزمایش آنالیزگردید. TAN بطریق محاسباتی از وزن کل و درصد محتوای نیتروژن محاسبه شد . بدین صورت که با محاسبه نیتروژن و ضرب در عدد ۲۵ ۶ /محتوای آن محاسبه و در وزن کل ( غذا، میگو و ماهی) ضرب تا محتوای نیتروژنی هر یک برحسب درصد بدست آید . نرخ تبدیل نیتروژن غذایی که توسط میگو و ماهی خورده شده از طریق فرمول زیر محاسبه (. Lin & Chen, 2001) گردید
تبدیل ضریب) = A-B ) × ۱۰۰ / C
که در آن . A کل نیتروژن در زمان برداشت نهایی است، B ،کل نیتروژن در زمان ذخیرهسازی است و C کل نیتروژن در غذای مصرف شده میباشند. میزان نیتروژن ( N (و فسفر (P (باقیمانده در مواد دفعی بوسیله محاسبه کسر نرخ تبدیل نیتروژن یا فسفر آبزیان در زمان برداشت محصول (میگو و ماهی از ) ۱۰۰ درصد بدست آمد . به منظور برآورد بهره اقتصادی سیستم کشت توام که با تراکمهای مختلف ماهی انجام گردید، درآمد خالص و نسبت درآمد به هزینه برای هر تیمار محاسبه و با سایر موارد مقایسه گردید. درآمد ناخالص با اندازهگیری وزن نهایی در زمان برداشت محصول و قیمت در زمان انجام مطالعه بشرح زیر بدست آمد . میگو وزن بالای ۱۸ گرمی، هر کیلو ۶ دلار، بین تا ۱۳ ۱۷ گرم هر کیلو ۳/۵ دلار و کمتر از ۱۳ گرم هر کیلو ۲/۵ دلار و قیمت ماهی با توجه به عدم یکسانی وزن هر کیلو ۷۰ سنت ۰/۷ )دلار) در نظر گرفته شد . قیمت غذا، پست لارو میگو، بچه ماهی تیلاپیا، پمپاژ آب در محاسبات ارزیابی اقتصادی مورد توجه قرار گرفت . از آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA- Way One (به منظور تعیین اختلاف آماری بین تیمارها استفاده گردید. از (Kelus- Newman-Student (SNK به منظور مقایسه بین تیمارها استفاده گردید. قبل از آنالیز، دادهها با تست –Shapiro Wilk از حیث نرمالیتی و با تست Lavene از حیث هوموژنیتی واریانس مورد ارزیابی قرار گرفتند و چنانچه لازم بود دادهها نرمال و هموژن شدند. با این وجود در صورت غیرنرمال بودن توزیع دادهها و هموژنیتی واریانس، از آزمون Wallis–Kruskal (KW (برای بیان اختلافات بین تیمارها استفاده شد که در این صورت از تست Whitney–Mann برای بیان اختلافات بین تیمارها استفاده گردید. در هر شرایط سطح احتمال ۰۵.۰ = α بود. همه آنالیزهای آماری توسط برنامه ۰.۱۳ SPSS انجام گردید.
نتایج
تغییرات فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب مربوط به تانک میگو و تانک ماهی در جدول ۲ آمده است. در شروع کار، همه فیتوپلانکتونهای غالب تانکهای آزمایشی متشکل از دیاتومه (Nitzschia (بودند. از گروه جلبکهای سبز، کلرلا در هفته اول قبل از ذخیرهسازی تیلاپیا غالب بود. جلبکهای سبز – آبی رشته ای، Lyngbya و Oscillatoria فقط در تیمار نخست در کل دوره غالب بودند. تراکم فیتوپلانکتونها در برخی موارد از غلظت کلروفیل a تبعیت نمیکنند. این عدم تبعیت ممکن است بدلیل اختلاف اندازه در بین گونههای فیتوپلانکتونی باشد که میتواند ناشی از نوسانات تراکم فیتوپلانکتونها در هر تانک بین تیمارها در زمان اوج عملکرد رشد باشند. بیشترین تراکم فیتوپلانکتونی در تیمارهای پنجم و ششم شمارش شدند (جدول ۳ .(اختلاف معنیدار بین تیمارها درخصوص تراکم فیتوپلانکتونی تانکهای ماهی تانکهای و) F=9.75, d.f.=2, P = 0.01) میگو تانکهای مورد در. آمد بدست) F=7.45, d.f.=2, P = 0.00) میگو و ماهی، تراکم فیتوپلانکتونها در تیمارهای پنجم و ششم بطور معنیداری بیشتر از تیمارهای دوم و سوم بود ( ,SNK 05.0
میگوها در تیمار دوم دارای بیشترین وزن انفرادی بودند حال آنکه کمترین وزن انفرادی در تیمار شش بدست . مدآ عملکرد رشد میگو و تیلاپیا در جدول ۴ خلاصه شده است. در هفته هشتم (یعنی زمان برداشت محصول) میانگین وزن انفرادی میگو اختلاف معنیداری را متوسط) F=7.75, d.f.=2, P = 0.01) میدهد نشان تیمارها بین وزن انفرادی تیمارهای دوم و چهارم نیز اختلاف معنیداری را با تیمار ششم نشان دادند. بیشترین نرخ رشد ۲۸ ۰ /گرم در روز در تیمار دوم و کمترین آن ۰/۲۱ گرم در روز مربوط به تیمار شش بود. متوسط نرخ بازمانی میگو در دامنه /۸/ ۷ – ۹۰ ۸۴ درصد بدست . مدآ اما اختلاف معنیداری بین تیمارها مشاهده نگردید در میگو کل وزن بالاترین). KW test, F=4.75, d.f.=2, P = 0.44) زمان برداشت نهایی مربوط به تیمار دوم ۳۰۸۵ گرم و کمترین آن در تیمار شش ۲۲۶۲ گرم بدست آمد. ضریب تبدیل غذایی (FCR (بطور .(F=5.05, d.f.=2, .P = 0.01) داد نشان اختلاف تیمارها بین معنیداری کمترین آن در تیمار دوم با میانگین ( ± انحراف استاندارد ) . آمد بدست ۱۳/۱ ± ۰۶
بیشترین نرخ رشد در ماهی در تیمار سوم با کمترین تراکم ماهی است. متوسط وزن در هنگام برداشت در تیمار سوم بطور معنیداری بیشتر از بقیه تیمارها بود (۰۵.۰ P, SNK .(نرخ رشد، الگوی سادهای از وزن انفرادی را نشان میدهد که در آن متوسط وزن ، ۳/۵۳ ، ۱/۸۹ و ۱/۴۰ ۰/۷۴ گرم در روز بترتیب برای تیمارهای سوم، چهارم، پنجم و ششم بدست آمد. وزن نهایی تیلاپیا دامنهای بین /۷ ۵۶۲ تا /۵ ۲۰۲۳ گرم داشت. افزایش وزن نهایی از /۳ ۳۴۶ تا /۳ ۴۶۳ گرم نوسان نشان داد. بیشترین ارزش در تیمار چهارم بدست آمد ولی اختلاف معنیداری با سایر تیمارها مشاهده نشد که بدلیل .(F=2.75, d.f.=2, P = 0.84) میباشد تیمار هر بالای واریانس هیچگونه مرگ و میری بین تیمارهای سوم و چهارم مشاهده نشد، ولی مرگ و میر جزئی در تیمارهایی که دارای تراکم بالای تیلاپیا بودند (تیمارهای پنجم، /۳ ۱۳ درصد و ششم ۶/۷ درصد) مشاهده شد . ضریب تبدیل نیتروژن غذا در زیتوده میگو شیب کاهنده را برعکس افزایش تراکم ماهی در کشت توام (تیمار سوم تا ششم) از خود نشان داد که از نظر عددی ارزش پایینی را در تیمار ،وجود این با) F=7.11, d.f.=2, P = 0.02) برداشت در نخست اختلاف معنیداری بین تیمارهای اول و دوم با تیمار ششم مشاهده گردید (۰۵.۰
ضریب تبدیل نیتروژن زیتوده تیلاپیا دامنهای بین تا ۶/۰۸ ۷/۶۷ درصد بدون اختلاف معنیدار ۵( . جدول) ( F=2.35, d.f.=2, P = 0.93) داشت تیمارها بین باقیماندگی نیتروژن در میگو و ماهی زمان برداشت نهایی اختلاف (F=6.32, d.f.=2, P = 0.01) داد نشان تیمارها بین را معنیداری بطوری که پایین ترین عدد در تیمار نخست و بالاترین آن در تیمار دوم تا ششم بدست آ . مد نرخ تبدیل نیتروژن در مواد دفعی که بعنوان باقیمانده از در صد ماهی و میگو محاسبه میشود، در تیمار اول بالاترین و سپس در تیمار ششم و در تیمار های دوم و سوم و چهارم کمترین را بخود اختصاص داد . ضریب تبدیل فسفر غذا در زیتوده میگو از تیمار دوم به سمت تیمار ششم یعنی با افزایش تعداد ماهی کشت توام، کاهش نشان داد ولی فقط تیمارهای اول و دوم با تیمار ششم اختلاف معنیداری را نشان دادند و بین آنها با بقیه اختلافی مشاهده نگردید (۰۵.۰
درآمد خالص نشان از اختلاف معنیدار بین تیمارها دارد در درآمد متوسط). ۷ جدول) (F=7.25, d.f.=2, P = 0.01) سیستم کشت توام نشان داد که بیشترین مقدار در تیمار دوم ( ۹/۹۸ دلار) سپس تیمار چهار ( ۷/۷۸ دلار) بود که بدلیل افزایش درآمد ناشی از میگو در این تیمار بود. تیمار نخست و دوم در سطح متوسط بترتیب تا ۶/۹۶ ۵/۸۱ دلار و تیمار پنجم و ششم کمترین و بترتیب و ۴/۷۸ ۳/۶۲ دلار محاسبه گردید با . این حال، اختلاف معنیداری بین تیمارهای دوم و دو تیمار آخری با کمترین ارزش قیمتی (T6,T5 (مشاهده گردید (۰۵.۰
بحث
کمترین سطح اکسیژن محلول در این مطالعه ( ۴/۷۴ میلیگرم در لیتر) بود که برای بقا و رشد میگو کافی است آنجا از). McGraw et al., 2001 ;Aquacop et al., 1988) که در تانکهای میگو هوادهی وجود داشت، عدد بدست آمده قابل قبول است. کمترین اکسیژن محلول در تانکهای ماهی که بدون هوادهی بود ، بدست آمد که نشان میدهد فیتوپلانکتونها نیز درست مثل تنفس ماهی، اکسیژن را مصرف نمودهاند تا آنجا که در شب هنگام به زیر ۱ میلیگرم در لیتر رسید. در مورد تیلاپیا، غلظت بحرانی اکسیژن، حدود ۱ میلیگرم در لیتر بود که براساس گزارش Yi ) 1998 (هنوز برای این ماهی بالاتر از حد ایجاد حساسیت رشدی است. از اینرو، غلظت اکسیژن کمتر می تواند باعث کاهش نرخ رشد تیلاپیا در تیمارهای پنجم و ششم گردد . دامنه pH نیز در سطح مناسب برای میگو پنائیده تانک در). Hopkins et al., 1993 ;Wickins, 1976) میباشد انفرادی میگو (تیمار اول با = سیستم تعویض آب) بالاترین غلظت نیتروژن، فسفر را نسبت به سیستم مدار بسته (تیمارهای دوم تا ششم) از خود نشان داد. این موضوع نشان از نقش ضروری تیماردهی آب در تانکهای سیستم مدار بسته دارد. رسوب گذاری در آب تانکهای تیماری میتواند دلیلی بر بازماندگی بالای محتوای ذرات نیتروژن و فسفر در کف تانکها باشد و هوادهی نیز در تیمار اول دلیل معلق بودن رسوبات در ستون آب آن است. این موضوع با توجه به تجزیه رسوبی باعث میشود که TN و TP بداخل آب رها شوند. در حقیقت، از آنجا که آب در تانک تیمار اول تنها نصف حجم آب سایر تیمارها را دا ،رد این موضوع میتواند دلیلی بر افزایش بالارونده غلظتهای نیتروژن و فسفر در تانک میگو باشد . هیچ اختلاف معنیداری در فاکتورهای کیفی آب در زمان برداشت بین تیمارهای کشت توام با تیلاپیا (T3 تا T6( همچنین در T2 مشاهده نگردید. در حقیقت بدون حضور تیلاپیا، تانک دوم که بعنوان یک تانک رسوبی عمل میکند، میتواند مثل یک تانک ماهی به خارج نمودن ذرات اضافه از آب تاثیرگذار باشد. در مجموع، رشد جلبکهای کفزی بصورت متراکم و چسبیده به دیوارههای تانک ،ها نقش اصلی در خروج مواد مغذی با فرآیند رسوبگذاری را خواهد داشت. ایبا ن حال، در تیمار دوم (بدون تیلاپیا)، ذرات اضافی مغذی قادر به تولید ماده با ارزش (مثل زیتوده تیلاپیا) نبوده و بعنوان ماده دفعی در سیستم کشت باقی میمانند. اوج تراکم فیتوپلانکتونی، شامل تکسلولیها، کلنی و رشتهایها با افزایش نسبت تیلاپیا – میگو افزایش نشان داد. درصد فیتوپلانکتونهای کوچک در کف تانکهای میگو و ماهی نیز با افزایش نسبت ماهی به میگو افزایش یافتند . مشخصاٌ تیلاپیا از فیتوپلانکتونها، گیاهان آبی و دتریت پریفرا و حتی زئوپلانکتونها تغذیه میکنند (Dempster Chapman & Fernando, ;Getachew, 1993 ; et al., 1993 1994 .(اثر موثره فیلتراسیون تیلاپیا روی فیتوپلانکتونهای بزرگ زیاد ولی در مورد فیتوپلانکتونها کوچک کم است. بعنوان مثال Tuker و همکاران (۲۰۰۳a (و Tuker و همکاران (۲۰۰۳b ( نشان دادند که /۷/ ۵و ۱۸ ۲۲ درصد فیتوپلانکتونهای کوچک درصد ۵۹ ۵۱ و۹/ و۸/ (میکرومتر ۶-۴ Tetraedron) مانند فیتوپلانکتونهای بزرگ مثل Scenedesmus- ) 24 12 میکرومتر) بترتیب توسط تیلاپیاهایی با اوزان متوسط ۱۰۸ گرم و ۶۸ گرم در تانکهای با جریان باز آب خرده شدند. Elhigzi و همکاران (۱۹۹۵ (نشان دادند که تیلاپیاهای ۳ -۵ سانتیمتری هم از فیتوپلانکتونها و هم زئوپلانکتونها تغذیه مینمایند و استخرهایی که دارای تیلاپیا هستند از نظر داشتن کلروفیتا بیش از استخرهای بدون تیلاپیا میباشند که دلیل آن کاهش زئوپلانکتونها در استخرهای دارای تیلاپیا میباشد. از اینرو، تراکم بالای تیلاپیا با کاهش معنیدار جمعیت فیتوپلانکتونهای بزرگ و زئوپلانکتونها در کشت توام همراه خواهد بود. این موضوع میتواند منتج به ایجاد شرایط مناسب برای فیتوپلانکتونهای کوچک شده زیرا رقابت کمتری با فیتوپلانکتونها بزرگ برای مواد مغذی دارند و کمتر مورد تغذیه زئوپلانکتونها قرار میگیرند (۱۹۸۰, Welch .(در مجموع، حرکات آب/ رسوب بدلیل فعالیت ماهی میتواند باعث افزایش احیا مواد مغذی و تلاطم آب گردد و از این جهت، باعث افزایش تراکم فیتوپلانکتونها کوچک فیتوپلانکتونها هم در تانکهای میگو و هم تانکهای ماهی گرد .د Milstein و همکاران (۱۹۹۵ ( گزارشی ارائه دادند که در آن تراکم بالای کپور نقرهای به غالب شدن جلبکهای کوچک اندازه که نمیتوانستند در سیستم فیلتراسیون کپور باقی بمانند .شد شکوفایی فیتوپلانکتونها میتواند باعث ایجاد استرس روی میگوها حتی بعد از تخریب سلولی پلانکتونی شود و از این طریق باعث افزایش آمونیوم و کاهش اکسیژن محلول آب گردد نوسانات بودن بالا). Funge-Smith & Briggs, 1998) کلروفیل آ، که نشان از زیتوده فیتوپلانکتونها دارد در تراکم بالای تیلاپیا ( نرخ تیلاپیا – ماهی ۰/۰۵ مربوط به تیمار پنجم و ۰۷۵ ۰ /مربوط به تیمار ششم ) ملاحظه گردید که نشان داد که سیستم دارای ریسک بالا برای تخریب سلولی جمعیت فیتوپلانکتونها است . در این مطالعه، رشد میگو با افزایش تراکم تیلاپیا کاهش یافت (در تیمار پنج با نرخ ۰/۰۵ و در تیمار ششم با نرخ ۰۷۵ ( ۰/ که به تراکم تیلاپیا یا حتی نبود تیلاپیا در محیط کشت بستگی دارد. رشد میگو بطور معمول به مقدار غذای در دسترس و شرایط محیطی بستگی دارد. منابع غذایی برای میگو در این مطالعه شامل -۱ : غذای پلت، ۲ (ارگانیسمهای غذایی طبیعی رشد یافته در تانکها که در اثر وجود مواد مغذی اضافه نشت شده از غذا یا مواد دفعی و ترشحی ماهی و میگو در آنها پدید آمدهاند. غذای پلت مخصوص میگو داده شد و در تمام تیمارها یکسان بود لذا بنظر میرسد نمیتواند عامل کاهش رشد باشد از . اینرو، ممکن است نوعی رقابت برای غذاهای طبیعی بین میگو و ماهی وجود داشته باشد. بعنوان مثال زئوپلانکتونهایی مثل کوپهپودا، ناپلیوس و روتیفر توسط میگو و ماهی مورد تغذیه قرار Martinez-Cordova et al., ;Getachew, 1993) میگیرند .(Martinez-Cordova et al., 2002 ;1998a ,Navicula Cymbella ,Nitzschia مانند فیتوپلانکتونهایی و Oscillatoria بعنوان غذاهای طبیعی برای میگو و تیلاپیا ;Bombeo-;Tuburan et al., 1993) شدهاند گزارش .(Gamboa-Delgado et al., 2003 ;Getachew, 1993 دتریتها در آب نیز مانند دیگر ماده غذایی طبیعی برای هر دو گونه معرفی شده است (۱۹۹۴, Fernando & Chapman; Martinez-Cordova & ;Gamboa-Delgado et al., 2003 2005, Messina-Pena .(این غذاهای طبیعی در رشد میگو تاثیر معنیداری دارند. بطور معمول، غذاهای فرموله با ( ۲۵درصد پروتئین) تقریبا حدود تا ۲۳ ۴۷ درصد کربن رشدی برای میگو وانامی و تا ۵۳ ۷۷ درصد کربن رشدی برای تیلاپیا در برخواهند داشت که عمدتاٌ به موجودات زنده درون استخرها برمیگردد .( Anderson et al., 1987) Epp و همکاران (۲۰۰۲ (نیز گزارشی دارند که در آن غذای طبیعی حدود ۳۱ درصد نیتروژن مورد نیاز میگوی وانامی را مهیا میسازد و نیتروژن باقیمانده در زیتوده میگو از غذاهای فرموله مشتق شده است. بنابراین، تراکم بالای تیلاپیا که بخش عمدهای از غذاهای طبیعی آب را مصرف م یکنند، میتواند باعث کاهش رشد میگو شود که دلیل آن کمتر در دسترس بودن غذاهای طبیعی برای این موجود است
نرخ تبدیل نیتروژن و فسفر بوسیله میگو در این مطالعه درصد ۱۸ ۲۳-۹/ و۴/ درصد ۳۸ ۴۷ -۵/ ۶/ بین دامنهای بترتیب نشان داد که بسیار به اعداد ارائه شده توسط Pan و همکاران N, 34.5–۴۲.۳%; P, 15.1–) وانامی میگوی برای) ۲۰۰۵) %۶.۱۸ (نزدیک است. با این حال، این ارقام بیشتر از نرخ تبدیل نیتروژن ورودی (ناشی از غذا و کود) که دامنه آن /۸/ ۶-۱۷ ۱۲ درصد و نرخ تبدیل فسفر که ۵/۴-۷/۴ درصد در میگوی .P chinensis که توسط Tian و همکاران (۲۰۰۱ (گزارش شده بودند. در این مطالعه، نرخ تبدیل فسفر و نیتروژن غذای میگو در تیمارهای مختلف یک روند مشابه نشان داد که در نسبت بالای تیلاپیا – میگو ( ۰/۰۵ و ۰۷۵ ۰ ( /و همچنین در تانک انفرادی تیمار اول کم و کمترین آن در نرخ نسبتی ماهی – میگو ۰۷۵ ۰ /بدست آمد. روند مشابهای برای نرخ رشد میگو مشاهده گردید. در این تجربه، نرخ تبدیل تیلاپیا برای فسفر نسبت به برای بترتیب ۰۸/۶ ۶۷/۷- و درصد ۱۰ ۲۴ -۵/ )۸/ بیشتر نیتروژن فسفر و نیتروژن) .بود Tian و همکاران (۲۰۰۱ (نرخ تبدیل بیشتر فسفر نسبت به ۰۷/۶ ۱۱- ۰۴/ و درصد ۵۸/۲ ۹۰/۲- ) تیلاپیا ماهی برای نیتروژن بترتیب برای فسفر و نیتروژن ورودی) را در یک سیستم چند کشته شامل سه گونه موجود نشان دادند. این موضوع میتواند پیشنهادی باشد بر این ادعا که تیلاپیا بطور موثر، اضافی مواد مغذی در محیط کشت میگو را جذب میکند زیرا تیلاپیا بیشتر فسفر و کمتر نیتروژن و میگو بر عکس بیشتر نیتروژن و کمتر فسفر را جذب میکنند. با این حال، در مطالعه حاضر ، نرخ تبدیل نیتروژن زیتوده کل (میگو و ماهی) با افزایش ذخیره ماهی افزایش نیافت زیرا محتوای نیتروژن تیلاپیا بیشتر از میگو نبوده و میزان افزایش کل زیتوده با افزایش ذخیره تیلاپیا افزایش نشان نداد . از طرف دیگر، نرخ تبدیل فسفر زیتوده کل در تیمارهای با تیلاپیا بدلیل آنکه محتوای فسفر تیلاپیا بیش از میگو است، بیشتر بود . چندین فاکتور بر بازگشت اقتصادی سرمایه موثر است از جمله، قیمت بازار، هزینه غذا، هزینه بچه ماهی و پست لارو میگو، سیستم سرمایهگذاری و نحوه هزینه کرد. آنالیزهای اقتصادی این مطالعه با تاکید غالب بر محصول و قیمت بازار نسبت به سایر هزینهها مثل نوع سرمایهگذاری و نحوه هزینه کرد تاکید داشته که اینها در تمام تیمارها تقریباٌ ( T6-T2 (یکسان در نظر گرفته شده است. با مقایسه تیمار اول ( تانک انفرادی با سیستم آب تعویضی) و سایر تیمارها (تیمارهای سیستم مدار بسته ) مشخص میشود که هزینه سیستم مدار بسته بیش از سیستم آب تعویضی است که البته بدلیل استفاده از پمپاژ و هزینه مربوط به خرید بچه ماهی است. با این وجود، درآمد خالص در هر دو سیستم اختلاف معنیداری با هم نداشتند. این نشان میدهد که سیستم کشت توام نمیتواند باعث کاهش منفعت و سودآوری کشت و پرورش شود. همچنین TSS و TP در موقع برداشت محصول در تیمار نخست (در تانک انفرادی میگو) بیشتر از آنچه که در استانداردهای کیفیت آب مزارع میگو توصیه و تاکید شده بوده است (۲۰۰۳, Boyd(. تراکم بیشتر تیلاپیا (T5 و T6 (در کشت توام میگو – ماهی نشان از بازگشت اقتصادی کمتر (درآمد خالص و نسبت درآمد به هزینه) نسبت به سایر تیمارها دارد که دلایل آن بترتیب ۱ ( اندازه کوچک متوسط میگو، ۲ (قیمت پایین تیلاپیا است. این موارد باعث شد تا درآمد کل کمتر ش .دو هر چند که محصول بالای تیلاپیا در تیمارهای پنج و شش بدست آمد. منفعت مزرعه میگو و تیلاپیا در کشت چندگانه قبلا توسط Cordero-Martinez و همکاران ( ۲۰۰۴ (گزارش شده بود که نشان داد درآمد ناشی از کشت تیلاپیا آنقدر نیست که موجب منفعت مزرعه گردد مخصوصاٌ وقتی درآمد ناشی از میگو کاهش یابد. بنابراین، از دید اقتصادی، نسبت بالای تیلاپیا – میگو در این مطالعه چندان مناسب نیست. نتایج مطالعه حاضر نشان میدهد که درآمد خالص سیستم چرخشی بدون تیلاپیا (T2 (بیشترین اما بدون اختلاف معنیدار آماری با سیستم آب تعویضی در تانک انفرادی میگو و تیمارهای با نسبت پایین تیلاپیا – . است/ ۰ ( ۰۲۵ ۰۱/۰ و ( میگو در این مطالعه مشخص شد که سیستم مدار بسته باعث بهبود ضریب تبدیل مواد مغذی در زمان برداشت محصول خواهد . شد تیلاپیا بدون تغذیه مصنوعی بدلیل تغذیه از مواد دفعی میگو و غذاهای طبیعی تولید شده در سیستم رشد یافت. اگر چه ضریب تبدیل فسفر با افزایش ذخیرهسازی تیلاپیا افزایش نشان داد، ضریب تبدیل فسفر روند کاهشی نشان داد و نرخ رشد میگو نیز کاهش یافت. دادههای آنالیز اقتصادی نشان داد که درآمد خالص سیستم مدار بسته بدون تیلاپیا (T2 (بیشترین، اما بدون اختلاف معنیدار با تیمارهای با نسبت پایین ماهی – میگو ( ۰/۰۱ در تیمار سوم و ۰۲۵ ۰ /در تیمار چهارم) بود. درخصوص نرخ رشد میگو و تیلاپیا، ضریب تبدیل مواد مغذی و راندمان اقتصادی در یک سیستم کشت توام با نسبت پایین تیلاپیا – میگو (نرخ و ۰/۰۱ ۰۲۵ ۰ ( /بسیار کارآ میباشد. در این مطالعه، غذای اضافی میگو با چک کردن دورهای و تطبیق مقدار غذا به حداقل خود رسید. بنظر میرسد در مزارع بزرگ مقیاس و تجاری، هزینه غذای اضافی بسیار بیشتر از مقدار مطالعه شده در این پروژه باشد زیرا چک کردن میزان مصرف غذا و تطبیق مقدار غذا چندین بار در روز بسیار زیاد خواهد بود. بنابراین، نرخ تیلاپیا – میگو موثره میتواند بیشتر از نرخ بهینه ارائه شده در این پروژه باشد. با این وجود، بایستی اشاره نمود که نسبت ذخیرهسازی بالای تیلاپیا میتواند اثرات منفی بر رشد میگو داشته باشد که لازم است در این خصوص مطالعات دیگری انجام شود .