تشریح سیستم آکواپونیک

. چرخش آب در آکواپونیک

برای یک چرخش خوب آب در آکواپونیک باید 15 دقیقه پمپ آب روشن باشد و 45 دقیقه خاموش. افراد با تجربه در آکواپونیک به این نتیجه رسیده اند که این زمانبندی می تواند بخوبی مواد زائد ماهی را در بستر رشد فیلتر کرده و آب تمیز را وارد بشکه ماهی کند.هنگامی که زمان خالی شدن بستر رشد فرا می رسد وآب آن خالی می شود بهترین زمان برای تنفس ریشه گیاه است.

2. تست مدیا یا واسطه رشد

امتحان یا تست کردن مدیای درون بستر رشد: اگر ازماسه یا سنگریزه استفاده می کنید آن را داخل یک فنجان آب قراردهید و آن را کاملا” شستشودهید و سپس مقداری سرکه به آن اضافه نماید اگر فش فش کرد و جوشید هرگز نباید در سیستم خود بکار ببرید. همچنین می توانید مقداری از آن را درون یک فنجان آب مقطر به مدت یک هفته قرار دهید و بررسی کنید که آیا پ.هاش از 7 بالاتر می رود یا نه اگر بیشتر شود باید به فکر جایگزین مدیای خود یا نمونه های دیگرباشید.

3. کلر زدایی

اگر می خواهید به آب سیستم کمی آب اضافه نمایید نگران کلردار بودن آن در صورتی که کمتر از 10% حجم آب سیستم باشد نباشید. این مقدار آب جزئی خللی در سیستم ایجاد نمی نماید. در صورتی که حجم بیشتری از آب بخواهید استفاده نمایید باید آنرابرای مدتی در یک ظرف قرار داده تا کلر ان جدا شود و با اتاق همدما شود برای این کار 6 یا 7 ساعت کفایت میکند اما بعضی از افراد تا دوازده ساعت انرا کنار می گذارند تا کلر ان بپرد همچنین میتوانید اب را هوادهی کنید تا زودتر کلر آن از بین برود. راه کار دیگر این است که یک تانک ذخیره تهیه نمایید و آب شهری را مدتی در آن قرار دهید تا به تدریج کلر آن تبخیر یا از بین برود. چاره دیگر این است که یک فیلتر دکلره یا فیلتر کلرزدا خریداری کنید و آن را بر روی لوله و یا شیلنگ آب تازه ورودی به سیستم وصل کنید. با نصب این فیلتر دیگر نگران وارد شدن کلر به سیستم خود نمی شوید و هر موقع نیاز به آب تازه باشد می توانید آن را به سیستم مستقیما” وارد کنید و دیگر نیاز به منتظر شدن برای کلر زدایی آب در مدت زمان زیاد نمی باشد.

4. اکسیژن

برای تشخیص این که آیا در سیستم شما اکسیژن کافی وجود دارد راه های متفاوتی وجود دارد که یکی از آنها دستگاه اکسیژن سنج است که بسیار گران می باشد. راه دیگر این است که دقت کنید که ماهیان داخل تانک بخوبی غذا می خورند و برای این که اکسیژن کافی به تانک ماهی وارد شود لوله هایی که از طریق آن آب داخل بستر رشد را به بشکه ماهی هدایت می کنند نباید نزدیک سطح اب و یا داخل آب تانک قرار گیرند بلکه باید با فاصله بالای سطح آب قرار گیرند تا با پخش شدن و با فشاربر روی سطح آب بشکه ماهی ها فرو ریزند و با ایجاد تلاطم اکسیژن بیشتری تولید نمایند.
5.سیفون خودکار

اگر پمپ آب مرتبا” کار کند وسیفون مکررا” کار باز و بسته شدن متوالی را ادامه دهد سطح آب تانک ماهی مرتبا” متلاطم می شود. از طرف دیگر مرتب کار کردن پمپ آب باعث می شود که فشارقطع و وصل شدن و در نتیجه مستهلک شدن پمپ کمتر شود.

6. اکسیژن دهی در مواقع ضروری

برای این که در مواقع ضروری تانک ماهی با کمبود اکسیژن مواجه نشود توصیه می شود که از یک منبع و یا دستگاه اکسیژن سازیا هوادهنده استفاده شود. ارزش این دستگاه هنگامی نمایان می شود که پمپ آب سیستم بنا به دلایلی قطع شود و از کار بیفتد. بهترین راهکار تهیه پمپ هوا یا یک هوادهنده “ای سی/دی سی” است که هنگامی که برق “ای سی” شهر قطع می شود این دستگاه که با باطری هم کار می کند بصورت خودکار روشن شده و کار خود را شروع کند.

7. تست پ.هاش

توصیه می شود حداقل هفته ای یکبار پ.هاش آب آزمایش یا تست شود. بهتر است که از ” ای پی آی فرش واتر مسترتست کیت” یا از پ.هاش سنج دیجیتالی استفاده و دراین صورت سه و یا چهار بار در هفته پ.هاش آب آزمایش شود. بعد از اولین چرخش آب درسیستم ابتدا پ.هاش آب بخاطراستفاده از آب لوله کشی شهری که پ.هاش آن بالاتر از 7 است کمی بالا می رود و هیچ پروسه طبیعی وجود ندارد که بتواند پ.هاش آب را در این موقعیت پایین بیاورد. بعد از چرخش یا گردش آب در سیستم پ.هاش آب به تدریج کاهش پیدا می کند که این بخاطر فعالیت بیولوژیکی درون سیستم می باشد. علت کاهش پ.هاش آب درون سیستم بخاطر نیتریفیکاسیون و یا تبدیل آمونیوم به نیترات و نیز تولید اسید نیتریک است که تولید حجم عظیمی از یون هیدروژن می کند و همین عامل باعث اسیدی شدن آب می گردد که 90% علت پایین آمدن پ.هاش آب در سیستم می باشد.

8. بالا بردن پ.هاش

بهترین روش برای بالا بردن پ.هاش استفاده ار هیدروکسید کلسیم(آهک زنده) یا کربنات کلسیم(مورد استفاده درکشاورزی) یا کربنات پتاسیم یا بیکربنات پتاسیم یا هیدروکسید پتاسیم است که باید هنگام استفاده از آن دقت لازم به عمل آورد که با پوست تماس گرفته نشود زیرا پوست را می سوزاند. کربنات کلسیم موجود در طبیعت که عبارتند ازپوسته تخم مرغ، پوسته گوش ماهی و صدف می توانند مورد استفاده قرار گیرند اما باید خیلی اختیاط شود. البته ضرر آنچنانی وارد نمی نماید اما مدت زمان زیادی طول می کشد تا حل شوند و نیز زمان زیادی طول می کشد تا بر پ.هاش آب اثر کنند.
منطق حکم می کند که یکی ازموارد بالا را انتخاب کنیدسپس پ.هاش آب را پس از چند ساعت تست کنید و بررسی کنید که آیا هیچگونه تغییری ایجاد شده است یا نه، اگر تغییری ایجاد نشد باز هم مقداربیشتری از این مواد استفاده نمایید.

9. بحران پ.هاش

فراموش نکیند که اگر در یک شرایط ضروری و بحرانی قرار گرفتید که ماهیان درمعرض خطر مرگ قرارگرفتند سریعترین راه این است که با خالی کردن یک سوم آب داخل تانک ماهی و جایگزین کردن با آب تازه پ.هاش آب را پاینن بیاورید. اما بیاد داشته باشید که نباید پایین آوردن سطح پ.هاش آب در روز بیشتر از0/2 باشد درغیراین صورت ممکن است پیامد های بدتری در انتطار شما باشد.
10 . تعیین نوع ماهی

تعیین نوع ماهی و تعداد آن از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. بهترین نوع ماهی و سازگارترین آنها دراین سیستم ماهی تیلاپیا است که گوشت آن نیز بسیار خوشمزه می باشد. از نمونه های دیگر که درایران هم موجود است کپورماهی است که بسیار مقاوم است و دیگری آمور است. ماهی تیلاپیا بخاطرتکثیرو تولید مثل فراوان آن درایران اجازه تکثیر و پرورش نمی دهند و شیلات ایران آنرا قدغن نموده است و تنها در یزد نوعی از آنرا پرورش می دهند که زیر نظر شیلات است و درسدد آن هستند که از طریق ژنتیکی آنرا غیربارورسازند و آنگاه وارد بازار نمایند.

11. توازن ماهی

باید تعداد ماهی با سیستم همخوان باشد درغیر اینصورت سیستم به درستی کار نخواهد کرد. قانونی که تا کنون درمورد آکواپونیک بوسیله تجربه ثابت شده است این است که به ازای هر 20 لیترآب یک ماهی بالغ نیم کیلویی در سیستم موجود باشد و اگربیشتر باشد مقدار پساب اضافی در بستر رشد باقی می ماند و مورد استفاده باکتریها قرار نمی گیرد(ممکن است تعداد باکتریها در سیستم آنقدر نباشد که بتوانند حجم زیادی از این ضایعات را تجزیه نمایند) و در نتیجه درصورتی هم که بوسیله باکتریها تجزیه شوند گیاه نمی تواند حجم زیادی غذا را جذب نماید. لذا توصیه می شود تعادل بین ماهی و باکتری و گیاه حتما” رعایت گردد.

12. انتخاب نوع ماهی

حتما” باید از ماهی آب شیرین در این سیستم استفاده شود و نیز محل قرارگیری تانک ماهی مورد توجه قرار گیرد زیرا هر نوع ماهی به درجه حرارت خاصی برای رشد احتیاج دارد. درضمن بخاطر اینکه گیاهان ازسدیم نمی توانند استفاده کنند بنابراین نمی توان از ماهی آب شور در این سیستم استفاده نمود زیرا در آب شور مخصوص پرورش این نوع ازماهی ها سدیم وجود دارد که برای گیاهان مضر می باشد. البته میگو، خرچنگ دراز(لابستریا شاه میگو)، صدف خوراکی و انواع دیگرآبزیان نیز قابل استفاده در سیستم آکواپونیک می باشند.

13. وارد کردن ماهی به سیستم

هنگامی که برای اولین بارمی خواهید ماهی ها را داخل تانک آب نمایید در نظر داشته باشید که دمای آب داخل ظرف و یا کیسه آب محتوی ماهی ها نزیک به هم باشد در غیر اینصورت اگر 2 و یا سه درجه بالا یا پایین باشد به ماهی ها استرس وارد می گردد. بهترین راهکار این است که کیسه ماهی ها را به مدت 10 تا 15 دقیقه داخل تانک قرار دهید تا به تدریج دمای آن به دمای آب تانک نزدیک شود و یا اینکه به تدریج به مدت ده تا پانرده دقیقه مقداری آب تانک را چندین مرتبه به داخل کیسه حاوی ماهی ها اضافه نمایید تا درجه آب به تدریج یکسان شود و به ماهی ها آسیبی نرسد.
14.غذادهی ماهی

اگر تعداد ماهی ها در تانک زیاد باشد و یا اینکه در یک از بسترهای رشد بخاطرحملات حشرات با مشکل مواجه شدید و یا به هر دلیل دیگری بخواهید مقدار کوددهی ماهی را کم کنید باید مقدار غذایی که به ماهی ها می دهید را کم کنید. اغلب یکبار در روز به اندازه کافی به آنها غذا دهید و اگر لازم شد یکبار صبح و یکبار هم در بعدالظهرغذا در اختیار آنان قرار گیرد. بهترین قائده کلی برای غذا دهی ماهی بدین صورت است که هر مقدارکه ماهی ها توانایی خوردن دارند به آنها غذا دهید که این مدت حدود 5 دقیقه می باشد. بعد از 5 دقیقه غذای باقیمانده در ته بشکه باید بوسیله توری مخصوص جمع آوری شود. بر اساس رفتار ماهی ها در آن مدت زمان قادر خواهید بود حدس بزنید که چه مقدار غذا باید برای آنها داخل آب بریزید و نیازی نیست که 5 دقیقه منتظربمانید که آنها دراین مدت چه مقدار از آن غذا را مصرف می نمایند. زمانی را که صرف مشاهده ماهی ها هنگام غذا دادن به آنان می کنید بسیار پرارزش می باشد. بنابراین هرگز از غذادهنده های اتوماتیک استفاده ننمایید مگر اینکه بخواهید به یک مسافرت کوتاه بروید و کسی را ندارید که ازآنها مواظبت نماید. البته غدادهنده های اتوماتیک چیز بدی نیستند اما اگر ماهیها خوردن غذا را متوقف نمایند و به بیان دیگر از غذا ها استفاده ننمایند ممکن است دلیل آن مشکلی باشد که در سیستم بوجود آمده باشد و شما این علامت های بحرانی را هنگامی که در آنجا حضور ندارید دریافت نخواهید کرد. ماهی ها نیز ممکن است بنا به دلایل مختلف دست از غذا خوردن بکشند که یکی از آنها تغییر درجه حرارت از رنج و میزان مورد نیاز رشد ماهی و نیز ازدیاد آمونیاک و یا نیتریت می باشد( ماهی ممکن است بخاطرزیادی آمونیاک و نیتریت در تانک از بین برود). کاهش اکسیژن، استرس و یا بیماری از دیگر دلایل کم اشتهایی ماهی ها می باشد. تمامی موارد ذکر شده بالا اگر فورا” شناخته و مشخص شوند قابل علاج خواهد بود و اگر با تاًخیر معلوم شوند برای ماهی ها خطرناک و مهلک خواهد بود.

15. استفاده خوراکی از ماهی ها

هنگام گرفتن ماهی ها برای خوردن توجه کنید که دو یا سه روز قبل از استفاده از گوشتشان آنها را در یک تانک آب تمیز قرار دهید و به آنها در این مدت غذا ندهید. این عمل باعث می شود که طعم و مزه آنها خوش آیند و لذیزتر گردد. بهترین راه برای گرفتن ماهی جهت استفاده از آنها خفگی آنها بعد ازگرفتن آنها ازآب است. این به این معنی است که بلافاصله بعد از گرفتن آنها از گوشت آنها استفاده ننمایید. روش دیگری که کاربرد دارد وارد کردن ماهی درآب بسیارسرد و یخ است که این امر باعث می شود ماهی دریک حالت شوک و بی حسی قرار گیرد و در مدت اندکی بمیرد.

16. قانون پرورش ماهی درآکواپونیک

برای هر 5 تا 7 گالن آب یک ماهی یک پوندی کافی می باشد. برای انتخاب ماهی موارد زیر را درنظر بگیرید:
ماهی خوردنی باشد یا تزئینی
درجه حرارت یعنی ماهی گرم آبی باشد یا سرما آبی
همه چیزخوار باشد، گوشتخوار باشد و یا علفخوار
درضمن وقتی یک نوع ماهی را برای سیستم انتخاب می نمایید توجه داشته باشید که سیستم چرخشی شما درست کار کند.
پ.هاش آب سیستم کنترل شده باشد
درجه حرارت آب با نوع ماهی انتخابی همخوانی داشته باشد
اگر ماهی ها غذا نمی خورند احتمالا” یا تخت استرس یا هیجان شدید قرارگرفته اند ویا خارج ازنرم درجه حرارت مورد نظر و دلخواهشان قرار دارند ویا اینکه اکسیژن کافی به آنان نمی رسد.

17. پرورش گیاهان در آکواپونیک

هرنوع گیاهی را غیر از گیاهان با ریشه غده ای مانند سیب زمینی و هویج که به زمان بسیارزیادی نسبت به خاک احتیاج دارند تا به ثمر برسند قابل کشت در این سیستم می باشند. در بعضی موارد حتی درخت موز هم تاکنون در این سیستم پرورش داده شده است. سبزیجات مختلف و گیاهان علفی خوراکی و حتی توت فرنگی را می توان درکنار یکدیگردر بستر رشد پرورش داد. به علاوه گلهای گوناکون از هرنوع وتیره نیزدر بستر رشد قابل رشد و نمو به بهترین نحو می باشند.

18. تعادل گیاه و ماهی

درابتدای شروع به کار سیستم به دلیل اینکه ماهی ها کوچکند و کود کمتری تولید می کنند گیاهانی که به کود کمتری نیاز دارند را باید ابتدا در سیستم پرورش داد که عبارتند از سبزیجات و گیاهان سالادی نظیر گاهو ونیز سبزی هایی مانند جعفری، ریحان، گیشنیز، تره و غیره. اما گیاهان دیگر که به کود بیشتری نیاز دارند باید بعد از حدود یک ونیم تا دوماه بعد از اینکه ماهیها توانایی تولید کود بیشتری را بدست آوردند کشت شوند که این گیاهان عبارتند از خیار، گوجه فرنگی، خربزه، هندوانه،بادمجان و غیره.

19. درجه حرارت

بهترین درجه حرارت برای رشد گیاه در فصل های پائیز و بهاراست. گیاهانی که درفصل های خنک رشد می کنند عبارتند ازکاهو، لوبیا و اسفناج ودر این مورد آکواپونیک با سیستم های دیگر کشاورزی فرقی نمی کند. در فصل گرما گیاهانی مانند گوجه فرنگی، فلفل و کدو رشد بیشتری می کنند. درحقیقت درجه حرارت منطقه ریشه گیاه از درجه اهمیت بالایی برخوردار می باشد و در رشد گیاه بسیار مؤثر است و با درجه حرارت محیط گیاه فرق می کند. دربهار خاک خنک می باشد و برای حبوبات مخصوص آب وهوای خنک بسیار مناسب می باشد و پرورش این گیاهان در هوای گرم مناسب نمی باشد. مثلا” اگر کاهو را در فصل گرم پرورش داده شود تولید ساقه و طعم و مزه آن تلخ می شود و شروع به گل دادن می کند. محققان به این نتیجه رسیده اند که اگر درجه حرارت منطقه ریشه گیاه کمتراز 8 درجه سانتیگراد باشد هیچ رشدی درگیاه صورت نمی گیرد. در سیستم آکواپونیک اگر در بشکه ماهی از یک نژاد گرم آبی مانند تیلاپیا استفاده شود باید گیاهانی پرورش داده شود که بتوانند با درجه حرارت نسبتا” بالای تانک ماهی تطبیق داده شوند و رشد کنند. گیاهانی که در فصل گرم پرورش داده می شوند نمی توانند درجه حرارت زیر13 درجه سانتیگراد را تحمل کنند مگر اینکه درجه حرارت منطقه ریشه از 18 درجه سانتیگراد بیشتر شود آنگاه شروع به رشد می کنند. به عنوان مثال گوجه فرنگی درجه حرارت مناسب رشد و نموآن در منطقه ریشه حداقل 18 و مناسبترین درجه حرارت برای محیط گیاه 24 درجه می باشد که همان درجه حرارتی است که ماهی تیلاپیا هم بخوبی رشد می کند.

20. بذر پاشی در آکواپونیک

پراکندن تخم گیاهان: آسانترین راه شروع زندگی دانه یک گیاه پراکندن و پخش کردن آن در سطح بستر رشد می باشد. این روش یک راه مناسب و امکان پذیر در یک محیط توأم با مدیوم نظیر آکواپونیک می باشد. این روش برای کاهو بسیار مناسب می باشد. هویج نیزبدین صورت خوب رشد می کند و به احتمال زیاد برای گیاهان دانه کوچک نیز که رشدشان در اوائل بهاراست و خود را می توانند با خنکی هوا تطبیق دهند خوب کار می کند. به سادگی می توان تخم ها را بر روی سطح بستر رشد پاشید. تخم ها و یا دانه ها روی سنگها و پائین آنها قرار می گیرند و احتمالا” به سطحی از بستر رشد میرسند که می توانند بخوبی رشد و جوانه بزنند.

21. روشهای مختلف رشد و نمو دانه گیاهان ریزدانه

روش دیگررشد دانه گیاهانی که زود و سریع جوانه می زنند ولی بزرگتر از دانه کاهو هستند که شامل لوبیا، لوبیا سبز، نخود، خربزه، و خیار می باشند این است که چون بصورت مستقیم پراکندن آنها در سطح بستر رشد راه مناسبی نمی باشد ومعمولا” تخم بخوبی جوانه نمی زند زیرا مدت رشد و از تخم درآمدن گیاه نسبتا” طولانی می باشد و باید درنظر گرفت که درچه قسمتی از بستر رشد آنها را کاشت. ضمنا” دوره رشد این گیاهان یعنی عمر این گیاهان بیشترازگیاهانی نظیر سبزیجات و کاهو می باشد، لذا برای رشد دانه اینگونه گیاهان ابتدا باید آنرا درداخل یک پارچه مرطوب قرار داد و هرروز بصورت مرتب به آن سرکشی کرد و فعالیت جوانه زدن آن را زیر نظرگرفت. هنگامی که ریشه به مرحله رشد مناسب خود رسید(حدود 25 میلیمتر) باید آنرا به آرامی درسطحی از بستر رشد قرار داده شود که رطوبت و یا آب کافی بصورت کامل به ریشه های آن برسد.

22. پرورش نشاء گیاهان

روش رشد دانه گیاه در واسطه هایی غیر از خاک نظیر ورمیکولایت، پوست میوه نارگیل(کوکوپیت)، پرلیت و یا مدیوم های دیگر: این روش یکی از عالیترین روش ها برای رشد دانه گیاه می باشد که نیاز به دقت بیشتری نسبت به روشهای ذکر شده دیگر دارد. برای انجام اینکاراز بسترهای آماده رشد نشاء که بصورت سینی رشد می باشد می توان استفاده نمود که اندازه آنها 25 در 50 سانتیمتروارتفاع آنها حدود 4 سانتیمتراست که دانه ها را داخل خانه های این بستر که شبیه به سوراخهای کندوی عسل می باشد قرار می دهند. دقت داشته باشید که ته خانه های این سینی یا بستررشد باید سوراخ باشد تا آب در آن باقی نماند. مدیا یا واسطه رشد را خیس کنید ولی نه آنچنان که آب از ته آن سرریز شود ونیز دو سوم از هر خانه را از مدیوم پرکنید و درون هرخانه 2 و یا 3 تخم قرار دهید. سپس بر روی آنها یک لای نازک از مدیا قراردهید. بعضی از دانه ها نیاز به عمق بیشتری نسبت به انواع دیگردارند. هرچه دانه گیاه بزرگتر باشد باید عمق محل قرار دادن آن نیز بیشتر باشد. مثلا” یک دانه کاهوباید در عمق کمتری قرار داده شود و یک دانه درشت لوبیا در عمق بیشتر درون مدیا قرار داده شود. به آرامی و بدون اینکه به دانه و مدیا آسیبی برسد باید آنرا آبیاری کنید. دراین مواقع(آب دادن دانه) باید از آب بشکه ماهی که محل زندگی ماهی است استفاده شود تا در کود مقوی ماهی رشدکند و تقویت شود. برروی سینی رشد ویا اطراف آن از یک پلاستیک استفاده کنید تا رطوبت لازم برای رشد آنان فراهم شود. سینی رشد را درجای گرم ومناسبی قراردهید. هرروز به آن سرکشی کنید و آنرا هرموقع نیاز بود آبیاری کنید. هرموقع گیاه جوانه زد مطمئن شوید که نورکافی و فراوان به آن برسد(در حدود 12 تا 18 ساعت درروز). آنها را هنگامی که به رشد کافی رسیدند و در ساقه آنها چند برگ پدیدار شد و به اندازه کافی ریشه تولید گردید و کاملا” سر از خاک بیرون آوردند درون بستر رشد قرار دهید و به اصطلاح بکارید. اگر بیشتر از یک نهال در یک خانه رشد کرده باشد همه آنها را به دقت بیرون آورده اما قویترین آنها را درون بستررشد قرار دهید. هرگز آنها را از سینی رشد نکشید چون ممکن است ریشه ها صدمه ببینند.

23. روش قلمه زدن

قلمه زدن یکی از بهترین راهکارهایی است که می توان دراین سیستم بکار گرفت. فلفل و گوجه فرنگی از گیاهانی هستند که می توان بصورت قلمه زدن در سیستم آکواپونیک پرورش داد. برای شروع این کارباید بصورت مایل یا اریب یکی از شاخه های جوان را از شاخه اصلی و یا مادرجدا نمود که طول آن باید بین 7/5 تا12/5 سانتیمتر باشد. این ساقه را باید از برگ های اضافی لخت کرد ویا برگ های اضافی آن را چید و تنها برگهای انتهایی شاخه نگهداشته شود. در روش قلمه زدن نیاز به تعدادی برگ بزرگ می باشد تا عملکرد فتوسنتز گیاه انجام گیرد و ادامه پیدا کند زیرا ساقه و یا شاخه هیچ نوع غذایی را بخاطراینکه از شاخه اصلی جدا شده و ریشه ای ندارد نمی تواند کسب کند. اما تعداد زیاد برگ هم باعث می شود مقدار زیادی انرژی ایجاد شود که این باعث می شود که از تولید ریشه جدید جلوگیری شود. ساقه یا شاخه را بر روی یک سطح صاف و محکم قرار دهید ویک برش یا شکاف با یک کارد تیزیا تیغ استریلیزه در وسط آن ایجاد کنید. ساقه را مستقیما” داخل بستر رشد قرار دهید. مطمئن شوید که به اندازه کافی عمیق باشد تا هنگام بالا آمدن آب حد اقل تا نیمه ساقه برسد. بر روی ساقه یک کیسه پلاستیکی قراردهید تا هنگامی که اولین نسانه رشد را ببینید. این عمل باعث می شود تا تعرق گیاه کاهش پیدا کند و سطح رطوبت گیاه در سطح بالایی نگه دارد تا گیاه بتواند به سطح ثبات و رشد واقعی خود نائل گردد. اگر قلمه درمعرض آفتاب شدید باشد می توانید یک سایه بان برروی آن ایجاد کنید تا زودتر به مرحله ثبات رشد خود برسد. هرگز از هورمون رشد ریشه دراین گونه موارد استفاده ننمایید زیرا این هورمون برای گیاه زیان آور می باشد.

24. خرید نشاء آماده

در نهایت می توانید نشاء های آماده را از بازار تهیه نمایید که در داخل گلدان های کوچک پرورش داده شده اند. بعد از این که آنها را از بازار تهیه کردید گیاه را از داخل گلدان درآورید و آنرا تکان دهید تا آلودگی ها و خاک های اضافی آن تکیده شود و سپس به آرامی آنرا زیر شیرآب و یا داخل آب غوطه ور کنید تا کثافات و خاک های اضافی ریشه آن زدوده شود. همچنین درنظر داشته باشید که هنگام خرید چنین نشاء هایی از وجود میکروب و آفات پاک شود و یا نوعی را خریداری کنید که چنین آلودگی هایی نداشته باشد.

25. جای دادن گیاه در بستر رشد

بخاطر اینکه در سیستم آکواپونیک همه چیز از قبیل آب، اکسیژن و غذا به نسبت فراوان در اختیار گیاه قرار می گیرد گیاه فقط باید به رشد خود ادامه دهد بنابراین به حداقل ریشه نیاز دارد تا احتیاجات خود را برآورده کند. گیاهان می توانند بصورت متراکم و نزدیک به هم ودر کنار یکدیگر رشد کنند به نحوی که تراکم درسیستم آکواپونیک دوبرابر تراکم درخاک می باشد. گیاهان را دراین سیستم درجایی قرار دهید که آفتاب به اندازه کافی رخنه و نفوذ کند و برآنها بتابد و هوا بتواند ازمیان آن عبور کند تا بتوان حشرات را کنترل و از بیماری دوری جست. اگر درابتدا موفق به این کار نشدید نگران نباشید زیرا به آسانی می توان آن را از بستر رشد بیرون آورده و درجایی قرار دهید که می دانید مناسب می باشد.

26. گیاهان مریض یا ناسالم

اگر سیستم آکواپونیک شما مرتب درحال گردش می باشد و گیاهان شما به نظر سالم نمی رسند، خوب رشد نمی کنند و یا درحال زرد شدن هستند، برگها به هم می پیچند و از شاخه جدا می شوند، باید جستجو کنید که قراراست چه اتفاقی رخ دهد ویا درحال رخ دادن یا درحال انجام می باشد. دلیل یا مشکل می تواند عوامل زیادی باشد اما بیشترین احتمال ناسالمی گیاه می تواند حشرات و یا ناکافی بودن غذا باشد. گیاهان درسیستم آکواپونیک گرایش به بیماری وآفت زدگی ندارند. در حقیقت بیماری اصلی و مخصوص آکواپونیک گندیدن ریشه ها می باشد. تخمین زده می شود 30% گیاهانی که دراین سیستم رشد می کنند به آن مبتلا می شوند اما در سیستم هیدروپونیک این اتفاق رخ نمی دهد. دلیل این امر این است که در سیستم هیدروپونیک محیطی بسیار استریلیزه می باشد و کمتر بیماری گندیدگی ریشه اتفاق می افتد ولی محیط سیستم آکواپونیک سرشار از باکتریها و میکروبهای مفید می باشد و همین دلیل باعث می شود تا آنها مرتب درحال مبارزه با عوامل ناخواسته باشند که درنتیجه آن باعث ضعیف شدن نسبی ریشه گیاه و مبتلا شدن آن به بیماری گندیدگی ریشه گردد.

27. عوامل مؤثرجذب غذا درگیاه میزان پ.هاش آب یکی از مهمترین عوامل جذب مناسب غذا توسط گیاه می باشد. اگر پ.هاش آب مناسب نباشد گیاه بعضی عناصر را نمی تواند بخوبی جذب کند. اگر سیستم آکواپونیک شما بخوبی کار کند یعنی پساب ماهی به اندازه کافی می باشد و به ماهیان به درستی و طبق قائده غذا دهید و ماهیان در سلامت کامل باشند اما پ.هاش آب مناسب نباشد، گیاه نمی تواند مواد غذایی حاصل از پساب ماهی را جذب نماید. درپ.هاش 5/6 تا 7 بیشترین عناصر مواد غذایی قابل جذب برای گیاه می باشد و به تدریج از پ.هاش 6 تا 8 از شدت جذب مواد غذایی توسط گیاه کاسته می شود. جذب عنصر آهن توسط گیاه می تواند یک شاخص باشد زیرا این عنصر از شناخته ترین عنصرهای مورد نیازگیاه می باشد که در سیستم آکواپونیک نقش مؤثری دارد. توجه داشته باشید که مقدار آهن که به آسانی قابل فراهم کردن می باشد در هنگامی که پ.هاش بالاتر از 7 می رود جذب آن کاهش پیدا می کند که به این پدیده قفل شدن جذب آهن می گویند. هنگامی که با کمبود آهن در سیستم یا گیاه مواجه شدید مستقیما” به سراغ کیفیت پ.هاش بروید.
    28.متعادل کردن پ.هاش و لزوم افزودن بعضی از عناصر اگرپ.هاش سیستم زیر 6 می باشد باید به تعداد ماهی ها در تانک توجه کنید و اینکه از چه نوع مواد غذایی تغذیه می شوند. برای اینکه سیستم بطور کامل به کار خود ادامه دهد باید عناصرمورد نیازبرای بالا رفتن پ.هاش آب در سیستم موجود باشد ویا درصورت کمبود به آن اضافه نمایید که این عناصر به احتمال زیاد در ترکیبات کربنات کلسیم وکربنات پتاسیم وجود دارندکه می توانند سطح پ.هاش آب را درحد تعادل نگه دارند. اگربه افزودنی های سیستم خود آگاهی دارید و مطمئن هستید فراموش نکنید که سیستم شما یک سیستیم هیدروپونیک است که در آن ماهی پرورش می دهید. افزودنی های زیادی وجود دارند که اغلب قابل استفاده درسیستم آکواپونیک می باشند، بحصوص در چند ماه اول شروع به کار سیستم یعنی هنگامی که سیستم هنوز جوان می باشد. اولین افزودنی کلات آهن می باشد که برای ماهیها نیز بی ضرر می باشد که به آسانی با استفاده از آن می توان کمبود آهن سیستم را جبران نمود. ابتدا از مقدار کم استفاده نمایید بدین صورت که مقدار بسیار کم آن نتیجه بسیارخوب و در حد بالایی دارد. اکسید آهن که از میخ های زنگ زده بدست می آورند گزینه خوب و یا منبع مناسبی برای سیستم آکواپونیک نمی باشد زیرا در فرم و ترکیبی نیستند که قابل جذب برای گیاهان داخل سیستم باشند. از دیگر مواد افزودنی خزه ها و جلبک های دریایی می باشند که نمونه های تجاری آن ماکسی کراپ و یا سی سل می باشد. تعدادی از باغداران آکواپونیک مقدار کمی خزه یاجلبک مایع را بصورت مرتب به سیستم خود اضافه می نمایند مثل این است که هنگامی که دچارکمبود ویتامین شدید از قرص های آن برای جبران کمبود ویتامین استفاده می نمایید.
28. کنترل حشرات

حشرات متاًسفانه قسمتی از دنیای یک باغبان می باشد. خبر خوش اینکه در سیستم آکواپونیک درگیری کمتری با حشرات موذی پیدا می کنید که درحقیقت این معضل درخاک بیشتر دیده می شود زیرا این حشرات خاک را جای مناسبی جهت تحم ریزی و مراحل لارو آنها می دانند. باید درنظر داشت که محیط های بیرونی نسبت به محیط ها درونی از استعداد زیادی برای گرفتار شدن توسط حشرات برخوردارند. سیستم هایی که درون گلخانه یا جاهای بسته مستقر هستند را می توان به آسانی از وجود حشرات مزاحم پاک نمود.

30. تعادل غذایی گیاهان و علت عدم رشد آنان در سیستم آکواپونیک

از کاشت گیاهانی که متمایل به رشد درمحیط اسیدی و یا بازی دارند اجتناب کنید. به غیر از این نوع گیاهان بقیه انواع گیاهان قابل رشد دراین سیستم می باشند. گیاهان به همان نحوی رشد می کنند که در خاک و دراین سیستم می توان هم بصورت پاشیدن تخم وهم قلمه زدن و هم نشاء کردن شروع به تکثیر و پرورش گیاه نمود. اگر گیاه به نظر ناسالم می رسد و بعد از یکی چند ماه تغییری درحالتشان ایجاد نشود ممکن است به دو دلیل باشد. اول تعادل غذایی گیاه بخاطر پ.هاش نامناسب به هم ریخته است که باید پ.هاش آب را بین 5/6 تا 7 برای اینکه گیاه به بهترین نحوبتواند عناصر غذایی را جذب کند ثابت و متعادل نگاه داشت. دوم حشرات نیز ممکن است عامل عدم رشد گیاه شوند.

31. نقش باکتریها وکرمها در رشد گیاهان و ماهیها در سیستم آکواپونیک

ماهیها و گیاهان در ابتدای امر به نظر می رسند که وابستگی تنگاتنگی با یکدیگر دارند و به عبارت دیگر لازم و ملزوم یکدیگرند. اما حقیقت چیز دیگری است. کرمها و باکتریها نقش بسیار مؤثری در رشد وسلامت گیاهان و ماهیان ایفاء می کنند. درون بستر رشد در واقع پراز شگفتی و اسرار است که تغیراتی ایجاد می شود که از دید ما پنهان مانده است. بدون تجزیه پساب ماهیها که غذای بسیارارزشمندی برای گیاهان قلمداد می گردد و نتیجه کارو عملیات باکترها و کرمها بر روی آن است ماهی ها به زودی در پساب و ضایعات خود خواهند مرد و گیاهان با کمبود غذا مواجه خواهند شد. بعد از اینکه سیستم به طور کامل به چرخش افتاد و ماهی ها نیز افزوده شدند به هر بستر رشد یک مشت پر از کرم قرمز اضافه نمایید. باکتری ها درهمه جا حضور دارند و نیازی به اضافه نمودن آنها به سیستم نیست. این باکترها که عبارتند از نیتروباکتر، نیتروساموناس و هتروتروف هم درخاک، در آب و هم در هوا موجود می باشند.

32. پشتیبانی الکتریسته درسیستم آکواپونیک

هنگامی که برق می رود چه راهکاری را درنظرمی گیرید تا سیستم ازخطرات احتمالی پیش رو درامان بماند و ماهیها بدون اکسیژن نمانند که این منجر به مرگ آنان می گردد. یک سیستم منظم که بخوبی کار می کند نباید با کوچکترین پیشامد متحمل خسارت گردد بخصوص هنگامی که جریان برق قطع گردد. بنابراین نیاز به یک راه حل دارد تا معضل به هم ریختگی و اختلال درسیستم فورا” برطرف گردد. باید راهی پیدا کرد تا کمبود اکسیژن در هنگام قطع برق را برطرف ساخت. راهکارهای محدودی دراین زمینه وجود دارد که یکی از آنها وصل کردن یک سیستم هوادهی یا یک ژنراتور کوچک و یا دستی است که با باطری کار می کند و می توانید آنرا به سیستم وصل نمایید. اما اگرهنگامی که در محل حضور ندارید و سیستم دچار قطعی برق شد و پمپ ها را از کار انداخت چه می کنید؟ دراین مواقع از راه دور نمی توانید هیچگونه عکس العملی انجام دهید. این به این معنی است که باید از یک سیستم بک آپ یا پشتیبانی استفاده کنید که اتوماتیک باشد. بهترین کاراین است که از یک سیستم هوا دهی (ای سی/ دی سی) استفاده نمایید. این دستگاه شامل یک پمپ هوا می باشد که دارای باطری های قابل شارژاست. در حالت عادی وقتی آن را به برق متصل می نمایید شروع به کارو هوا دهی در تانک ماهی می کند. وقتی برق قطع می شود بصورت اتوماتیک به حالت کار با باطری تغییر وضعیت و به کار خود ادامه می دهد و تا هنگامی که شارژ باطری تمام نشده است تانک ماهی را هوا دهی می کند تا ازمرگ و میر ماهیها جلوگیری کند که معمولا” می تواند تا 10 ساعت با باطری به کار خود ادامه دهد. وقتی که جریان برق وصل شد باطری ها مجددا” شارژ می شوند.

33. آزمایش های افراطی و تغییر ترکیب آب

بعضی افراد درگیر در سیستم آکواپونیک اصرار دارند که مرتبا” آب را آزمایش کنند. این عمل کار پسندیده ای است اما باید نهایت دقت را در نظر بگیرید و دچار وسواس نشوید. بیشتر افرادی که با سیستم خود مشکل دارند افرادی هستند که ترکیب آب را به هم می ریزند. تغییرات افراطی در یک سیستم ممکن است مقدار زیادی استرس بر روی ماهی ایجاد نماید به عنوان مثال اگر با افت پ.هاش مواجه شدید به سرعت آنرا با افزودن آهک یا دیگر بالا برنده های پ.هاش افزایش ندهید. ابتدا قبل از اینکه شروع به تنظیم پ.هاش آب نمایید مطمئن شوید و سطوح و عوامل دیگری که تغییراتی در آب ایجاد می نماید را در نظر بگیرید. مثلا” سطح بالای آمونیاک در آب هنگام پایین بودن پ.هاش و درجه حرارت پایین آب برای ماهی چندان خطرناک نمی باشد، بنابراین هنگامی که پ.هاش آب را بالا بردید ممکن است ماهی ها را در معرض خطر امونیاک سمی قراردهید.

34. عوامل دیگرتثبیت پ.هاش آب

پ.هاش آب باید روزانه کنترل شود و بین6/5تا7/5 کنترل و نگه داشته شود درصورتی که پ.هاش پایین باشد بوسیله افزودن هیدروکسید کلسیم و یا هیدروکسید پتاسیم به تانک ماهی درجه فوق تثبیت می شود که اول باید آنرا کاملا” حل نمود و به آرامی به تانک اضافه کرد. ایجاد و تشکیل یون کلسیم و پتاسیم در سیستم مکمل عملکرد فوق الذکریعنی افزودن هیدروکسید پتاسیم و کلسیم می باشد. آهن درچنین درجه ای قابل جذب است که بصورت کلات آهن می توان به آب اضافه نمود که مقدار آن دو میلیگرم در لیتر می باشد و هر سه هفته یکبار باید به سیستم اضافه گردد.

35. غذای ماهی

غذای ماهیها باید بصورت حبه یا دانه باشد و 32% آنرا پروتئین تشکیل شده باشد. غذا دادن به ماهیها باید بدون مقدمه و به نحوی باشد که آنها را کاملا” سیر کند و مدت زمان آن حداکثر نیم ساعت می باشد.

36. برداشت محصول

درهنگام رسیدن محصول و یا میوه دادن برای جلوگیری از کپک زدگی گیاه و یا میوه آن در شش هفته آخر برداشت محصول، اگر محصول بامیه باشد یک یا دوبار درهفته با محلول هیدروکسید پتاسیم اسپری یا برروی آن پاشیده شود تا کپک ها از بین بروند.

37. باکتریها

دوباکتری ازرشمند بنام نیتروساموناس و نیتروباکترکه در بستر رشد ساکن هستند عمل تبدیل امونیاک به نیتریت ونیترات را به عهده دارند که ابتدا امونیاک را به نیتریت و سپس نیتریت را به نیترات تبدیل می کنند که نیترات برای ماهی ضرری اندارد اما مورد استفاده گیاه می باشد. نوع دیگری از باکتریها نیز یکی از عوامل آماده کردن غذا برای گیاهان هستند و موادی که درون پسمانده غذا و پساب جامد ماهی هستند را تبدیل به فرم قابل جذب برای گیاه می نمایند. این نوع باکتریها هتروتروف نام دارند که عامل اصلی معدنی سازی هستند که مواد ضایعاتی جامد را تجزیه و قابل جذب برای گیاه می نمایند.
38.مواد مغذی موجود در غذای ماهی

دیگر مواد مغذی مورد نیاز گیاه درغذایی است که برای ماهی های تهیه می کنیم؛ مثلاً پتاسیم، فسفر و منیزیم در غذای ماهی وجود دارند و در آب حل می شوند.

39. آهنگ رشد گیاه

توجه داشته باشید که این یک امر طبیعی است که گیاه در ابتدا با آهنگی سریع رشد می کند ویا به عبارت دیگر رشد اولیه گیاه زیاد است اما به تدریج این آهنگ رشد کاهش پیدا می کند و متوقف می شود که ممکن است تا چند هفته این توقف رشد ادامه داشته باشد. در طی این مدت گیاه تمام سعی خود را صرف رشد و نمو ریشه هایش می کند تا بتواند وزن سنگین ساقه ها و برگ ها را درروزها و هفته های پیش رو تحمل نماید.
40.تعادل و ثبات سیستم

انتظار نداشته باشید که سیستم شما طی چند روز به ثبات و تعادل برسد. باید در نظر داشت که سیستم بعد از حدود چهار هفته به حالتی از تعادل و ثبات می رسد دراین مدت باید مرتب کیفیت آب با کیت های مخصوص کنترل نمایید. آّبی که وارد سیستم می نمایید را نیز مورد آزمایش قرار دهید. بهترین حالت این است که آب لوله کشی مورد استفاده خود را آزمایش کنید و پس از چند روزمقداری از همین آب لوله کشی را که در ظرفی قرار داده اید تا کلر آن از بین برود را آزمایش کنید ونتیجه را با آب لوله کشی مقایسه کنید. ممکن است سطح پ.هاش آب لوله کشی با آبی که چند روز نگه داشته اید تفاوت داشته باشد. ممکن است آب لوله کشی شهری شما حاوی کلرامین باشد که هوادهی و نگه داشتن درظرف جداگانه از بین نمی رود حتی این گاز به آسانی متصاعد نمی شود بنابراین لازم است از یک نئوترالایزر یا خنثی کننده شیمیایی که در فروشگاه های فروش ماهی(اکواریوم) موجود است تهیه نمایید و آنقدر از آن استفاده نمایید تا سیستم به حالتی از تعادل برسد.

41. سیستم بدون ماهی

برای سیستم های بدون ماهی یا هنگامی که به سیستم ماهی اضافه نکرده اید یک قاشق چایخوری اوره یا آمونیاک خالص(به محتویات قوطی آن توجه کنید) درحدود دوباردرهفته به آب سیستم اضافه نمایید تا ساخت کلنی ویا اجتماع باکتریایی آغاز شود. این کار را ادامه دهید تا سطح امونیاک آب زیر نرم یک ( یک میلیگرم درلیتر) قرار گیرد. دراین هنگام تا زمانی که سطح نیتریت به صفر نزدیک نشده هیچ نوع ماهی را وارد سیستم نکنید. حد اقل سه روز قبل از اینکه ماهی ها را وارد سیستم کنید اضافه کردن امونیاک را قطع نمایید تا سطح امونیاک و نیتریت سیستم به حد برمال و طبیعی باز گردد. هنگامی که شروع به اضافه نمودن ماهیها کردید دقت نمایید که ابتدا با چند ماهی کوچک کار را آغاز نمایید و سپس سطح پ.هاش، امونیاک، نیتریت و نیترات آب سیستم را هر هفته چک یا اندازه گیری نمایید. آمونیاک با خلوص 10% باید یک میلیگرم در هرلیتر یا 4 پی پی ام درهرگالن آب اضافه گردد . نکته مهم در مورد آمونیاک خالص این است که تنها ماده یا ترکیب قابل قبول در این سیستم هیدروکسید آمونیم و آب می باشد و هر نوع ماده موجود دیگر مناسب و خوب نمی باشد. سورفاکتانت در بطریهای با لیبل امونیاک خالص که به عنوان پاک کننده استفاده می شود که اگر تکان دهید تولید کف می کند مناسب نمی باشد و باعث نابودی ماهیها می گردد. همچنین عطرها( که حاوی امونیاک هستند) باعت از بین رفتن ماهی ها می شوند. 25% امونیاک خالص و 75% آب ترکیب مناسبی می باشد. سیستم را چند هفته به همین صورت پس از راه اندازی ادامه دهید تا اینکه سطح امونیاک و نیتریت آن به صفر و یا نزدیکی صفر برسد. نشانه های رشد جلبکها نشان می دهد که زندگی آبزیان در این مکان امکانپذیر است و طبیعتا” باکترهای سودمند در بستر رشد نیز شروع به رشد و تکثیر می نمایند و هرنوع ومقدار امونیاک را تجزیه و تبدیل می نمایند. در این زمان پ.هاش بالا فقط برای چنین منظوری مناسب می باشد. می توانید سطح پ.هاش را هنگامی که چرخش آب کامل شد و سیستم به حالتی ازثباب رسید تقلیل دهید. اگر در این موقع مقداری زیاد ماهی در سیستم داشته باشید اما گیاهان شما زیاد و یا قابل توجه نباشد باعث از بین رفتن ماهیها می گردد.

42. استفاده از کیت های آزمایشگاهی

همواره درجه حرارت، پ.هاش، نیتریت و نیترات آب موجود در سیستم را اندازه گیری کنید. در این مورد می توانید از کیت هایی که در فروشگاه های اکواریوم موجود است استفاده نمایید. هنگام انجام چنین تست هایی آنها را یادداشت و تاریخ آنرا ثبت نمایید و درکل هرنوع تغییری را که در سیستم ایجاد نمایید یادداشت کنید که شامل تاریخ اضافه نمودن ماهیها وتعداد آنها و نیز اضافه نمودن گیاهان ویاکاهش آن در بستر رشد در هنگام برداشت موردی، میزان رشد گیاهان و ماهیان، نصب پمپ ها و قدرت آنها و مقدارنمک یا عناصر موجود در سیستم را هم یادداشت نمایید که این کمک می کند در مواقع بحرانی بهتر به راه حل دست یابید. همچنین این یادداشت ها بعدا” می تواند در اختیار افراد علاقمند دیگر قرار داده شود تا بتوانند سیستم خود را بهتر راه اندازی کنند.

43. افزودن گیاهان

هنگامی که تمام نرم های تست شده مثبت بود، گیاهان را به بستر رشد اضافه نمایید البته اگر چنین کاری را انجام نداده باشید. سپس ماهیها را آرام آرام یعنی با تعداد کم وارد سیستم کنید و این کار را در طی چند هفته انجام دهید. دقت کنید که دما یا درجه حرارت آبی که ماهیها در آن به سر می برند با درجه حرارت آب سیستم تقریبا” نزدیک باشد تا در ماهیها تنش ایجاد نکند. افزایش گیاهان و ماهیان را با آهنگی آهسته و کم کم شروع نمایید. برای اینکه مطمئن شوید که میزان غذای مورد نیاز گیاهان بوسیله پساب ماهیها تاَمین می شود و تعادل برقرار شده است، هنگامی که سیستم به چرخش در آمد و به ثبات رسید آب بشکه ماهیها باید صاف و شفاف باشد.

44. نکاتی دیگر در مورد پ.هاش

تنظیم پ.هاش با سرعت بالا برای ماهیها خطرناک می باشد. مثلا” بالا بردن سریع آن باعث شوک در ماهیها می شود. برای افزایش پ.هاش می توان از بیکربنات سدیم و یا جوش شیرین، آهک، کربنات کلسیم(پوست تخم مرغ، صدف حلزون، گوش ماهی)استفاده نمود. اضافه کردن پ.هاش از کم کردن آن آسانتراست. برای پایین آوردن پ.هاش می توان از سرکه، اسید سیتریک خالص(آبلیمو) سولفات آهن و پیت ماس استفاده نمود.

45. معالجه ماهیها

برای معالجه و مداوای ماهیهای مریض و ارگانیزم های دیگراز نمک دریایی(بدون ید) 100% استفاده کنید. با دیگران درمورد میزان مورد نیاز درصد نمکی که باید در سیستم برای معالجه ماهی ها اضافه شود مشورت نمایید. همیشه یک سطل یا ظرف خنک آب که با پمپ هوادهی می شود برای مواقع ضروری برای معالجه ماهیان یا جداسازی آنان در دسترس داشته باشید. و نیز همیشه یک ظرف پراز آب دکلوره یا بدون کلر که 10% ججم آب سیستم را تشکیل می دهد در دسترس داشته باشید.

46. لوازم اضافه و یدکی

همیشه برای متعادل ماندن سیستم لوازم و دستگاه های اضافی نیز تهیه نمایید. مثلا” یک پمپ یدک نیز باید برای مواقع ضروری داشته باشید ونیز از دستگاه هایی که در هنگام قطع برق شارژ شده و برق مورد نیاز را دراختیار سیستم قرار می دهد تا در هنگامی که شما در منزل قرار ندارید آنرا در حد اقل کارایی نگه دارد. شایان توجه است که از پمپ های هوادهی شارژ شونده حتما” باید استفاده شود زیرا سلامت سیستم و ماهیها را در مواقع ضروری و کمبود اکسیژن تضمین می نماید.

47. درجه حرارت

عالیترین درجه حرارت برای سیستم درجه حرارت 26 درجه می باشد. اگرچه برای بعضی انواع گیاهان و ماهیان ویژه متفاوت می باشد که بستگی به ناحیه و محل رشد گیاه و ماهی دارد.
48.نحوه تکثیر گیاهان و وارد کردن آن به سیستم

گیاهان یا ممکن است بوسیله دانه در بستر رشد و نمو کنند و یا بصورت نشاء در آن کاشته شوند. دانه بیشتر گیاهان قبل از کاشت باید مرطوب و گرم شوند تا بتوانند جوانه بزنند. دانه ها به نور آفتاب و نیز تاریکی نیاز دارند تا بتوانند رشد و نمو کنند. هنگامی که نشاء یک گیاه را به بستر رشد انتقال می دهید قبل از آن ریشه های آنرا کاملاً پاک و تمیز نمایید. یک چهارم گیاهان خود را در ابتدای کار سیستم بکارید و یک چهارم دیگر را بعد از دو هفته وارد سیستم یا بستر رشد کنید و بقیه را به تدریج بعد از این زمان به سیستم اضافه نمایید.