خطرات بهداشتی در هنگام حمل و نقل ماهیان صنعتیخطرات بهداشتی در هنگام حمل و نقل ماهیان صنعتی

خطرات بهداشتی در هنگام حمل و نقل ماهیان صنعتیخطرات بهداشتی در هنگام حمل و نقل ماهیان صنعتی

ذخیره شدن ماهی بصورت تازه و زنده موجب مصرف اکسیژن می شود ودر حالیکه فساد شروع شده کاز های سمی تولید می نماید در یک محفظه بسته هوا بسرعت آلوده شده و موجب کمبود اکسیژن میگردد که این عامل منجر به مرگ ماهیان می شود که در این هوا تنفس می کنند.
این وضعیت در مواقعیکه ماهیان در مخازن بدون یخ ذخیره می گردد بیشتر ین خطر را دارد و همانند عملی است که در مجاری در ماهیگیری صنعتی رخ می دهد و نیز ماهیانی که پس از صید درکنار ساحل ریخته شده و سپس ذخیره می گردند نیز باچنین خطری مواجه هستند.
در این مقاله خطراتی را که ماهیان را تهدید میکند و میزان آلودگی و چگونگی بوجود آمدن آن و نیز میزان تاثیری که کارگران در هنگام کاربر روی کیفیت ماهی در ماهیگیری صنعتی ایجاد می کنند را شرح داده می شود.

خطرات در کجا بوجود می آید؟

از سالها پیش دریافته اند که یک محفظه بسته واقع در کرجیهای ماهیگیری که حامل ماهیان همراه یخ می باشد بعلت بسته بودن درب محفظه بمدت چند روز در طی حمل و نقل وارد نمودن محموله بطور سریع بداخل آب ایجاد خطر می نماید.
در اولین فرصت کارگران آماده میشوند تا بوسیله روشن نمودن شمع در مسیر تخلیه بار ، صیدهائی را که برای چک کردن د رنظر گرفته شده تخلیه نماید. اگر شعله خاموش گردد، نشانه عدم وجود اکسیژن کافی می باشد . امروزه پوشش که بر روی دریچه بارگیری قرار می گیرد را حداقل یک ساعت قبل از تخلیه باربر می دارند .در بعضی از بخشها در صورت نیاز برای تهویه محفظه ماهی هواکشهاو دمنده هایی تعبیه شده است .

در سالهای اخیر با طریقه درست چیدن و کم کردن تعداد ماهی و پایین آوردن مدت زمان حمل ماهیان کمک شده است که از بروز خطرات جدی در طول تخلیه ماهی جهت مصرف انسانی جلوگیری بعمل آید . کارگران که در اتاقکهای نگهداری ماهی و نیز در فروشگاه و کارخانه های گوشت ماهی مشغول بکار هستنداز سر گیجه رنج می برند و نیز دچار عدم هوشیاری و خفکی ناشی از سموم آن می گردند و در بعضی مواقع بیهوش گشته و در همان حال جان خود را از دست می دهند .این کارگران وقتی تلاش می کنند تا خود را از وضعیت که به آن دچار شده اند رهایی بخشنددر اثر حوادثی دیگر جان می سپارند .

ودر صورت بهوش آمدن مبتلا به بیماری چشمی و اثرات سوء دیگر خواهند شد. ماهی بدون یخ و نیز صورتهای دیگر از فساد انجمادی بسرعت اکسیژن هوا را مصرف کرده و به همان نسبت دی اکسید کربن و گاز های سمی دیگری تولید می کنند که استعشام آنها نیز صفر می باشد اگر اما بعد از اینکه اتاقکهای ماهی را تخلیه گردید، هنوز خطر وجود خواهد داشت زیرا هوای آلوده و سنگین هنوز در کف این اتاقکها که تهویه نیز صورت گرفته است وجود داردوبرای کسانیکه برای تمیز کردن به آنجا وارد می شوند خطرناک است.

برای مثال در یک سیستم تخلیه پمپی قبل از بارگیری بوسیله پمپ آب بداخل سیستم کشیده شده و به محفظه های خالی از ماهی در تانکهای ساحلی برای مصارف بعدی برگشت داده می شود . عمل باکتریائی که در آب کشیده شده بوسیله پمپ به همان طریقی که ماهیان را فاسد می کند هوارا آلوده می سازند.

و می توانند محیط محفظه های ماهی را آلوده کنند .بخشهای دیگر که در مجاور محفظه ماهی قرار دارند نیز در معرض خطر می باشند زیرا گازهای سمی از اتاقکهای حاوی ماهی به اتاقهای مجاور محفظه ماهی قرار دارند نیز در معرض خطر می باشند زیرا گازهای سمی از اتاقکهای حاوی ماهی به اتاقهای مجاور انتقال می یابند.
بنابر این مسئولیت دادن به افرادی که ممکن است به خواب روند در حالیکه ظرفها در حال خالی شدن می باشند ، خطرناک است مواردی دیده شده است که افرادی از پای درآمده اند و چندین ساعت پیدا نشده اندچه موقع هوا آلوده می شود؟

گازهای سمی در همه سطوح لزوما” مضر نیستند مردم می توانند برای مدت زمان طولانی غلظت پایین سموم را تحمل نمایند. با دانستن حد استانه می توان تمهیداتی برای تشخیص غلظت مواد سمی که بوسیله هوا منتقل می شوند در نظر گرفت تا بتوان برای ۸ ساعت در روز بدون اثر سوء تاثیر آن را تحمل نمود محدوده آستانه می تواند راهنمای خوبی باشد .

اما بعضی از اشخاص بدلیل سن کم و یا عدم سلامت و یا موقعیتهایی که در آن قرار می گیرند در آستانه بسیار پایینی نیز احساس ناراحتی و بیماری می کنند. بررسی هوا اندوخته شده در طی چند روز وجود گازهایی از قبیل دی اکسید کربن ، سولفید هیدروژن و آمونیاک در غلظت بالا را نشان می دهند که ارتباط مستقیم با کمبود اکسیژن دارد جدول زیر محدوده آستانه این گازهاونیز درصدی که زندگی را دچار خطر می نماید را نشان میدهد.

حتی وقتیکه میزان گازهای سمی موجود در هوا از حد آستانه نیز پایین تر باشد کمبود اکسیژن می تواند موجب مرگ در اثر خفگی شود هوایی که کمتر از ۱۸ درصد اکسیژن داشته باشد ناسالم است. >

توصیه های ایمنی

چیدن ماهیان صنعتی در دریا

برای جلوگیری از جابجایی ماهیان که در کنار هم بصورت لایه لایه چیده می شوند باید بوسیله تخلیه حفاظت شوند ۰ گوشت ماهی در اثر جابجایی تخریب شده و فاسد می گردد و بدین ترتیب گازهای سمی تولید میکند وقتی کارگران در محفظه های ماهی مشغول کار هستند باید یک نفر در مسیر پایین فرستادن بار حاضر باشد تا در هنگام خطر ، دیگران را خبر کند در این موقع اولین کمکی که افراد می توانند انجام دهند تنفس دهان به دهان است .
برروی عرشه کشتی در نزدیکی مسیر دریچه تخلیه بار باید محلی برای این منظور وجود داشته باشد وقتی فردی برای بیرون آوردن فرد بیهوش داخل محفظه ماهی می شود دیگر اعضاء باید در محل دریچه بارگیری باشندودر مکانی که برای حفاظت در نظر گرفته شده باید از حوادث و اتقاقات بیشتر پرهیز گردد.

در بندر گاه زمانیکه صید در ظروف وجود دارد افراد نباید بخواب روند و ارتباط با ساحل تا زمانیکه محفظه ماهی خالی گرددو تهویه صورت گیرد باید برقرار باشد چند ساعت قبل از شروع تخلیه دریچه های محفظه ماهی باید برداشته شود و در ضمن قبل از تخلیه و نیز درطی تخلیه به منظور پیشگیری از فاسد شدن محموله کشتی باید تهویه صورت گیرد تخلیه بعضی از صید ها ممکن است سبب آزاد شدن ناگهانی گازهای سمی شود.

زمانی که کارگران در محفظه ماهی مشغول کار هستند فردی باید مراقب دریچه تخلیه بار باشدزمانیکه یک کارگری احساس خستگی کند می بایست از ادامه کار دست بردارد و تخلیه باید متوقف گردد تا زمانی که محفظه ماهی بخوبی تهویه شود محلی را در روی عرشه جهت استراحت و مراقبت از افراد آسیب دیده در نظر گرفته شده که این محل باید در نزدیکی دریچه تخلیه بار باشد تا از حوادث دیگر در طی کار جلوگیری شود به کارگرانی که برای تخلیه در نظر گرفته می شوند باید کمک شود واگر کسی بیمار ومصدوم شد باید سریعا” تحت درمان قرار گیرد لوازمی که برای تجزیه هوای آلوده بکار می رود باید در دسترس بوده اگر چه کنترل اصلی می توانددر طی تخلیه صورت پذیردوهر حادثه ای می تواند بسرعت بررسی و مورد تحقیق قرار گیرد.

در کارخانه های گوشت ماهی

توصیه ایمنی برای کارکردن در محفظه های ماهی عموما” در فروشگاهها عرضه گوشت ماهی و کارخانه ها قابل اجرا است فساد ماهی در قسمت داخلی و سطحی رخ می دهد وجود حشرات و عدم تهویه سالن موجب بروز خطرات ناشی از ایجاد گازهایی در فضای اطراف می شود.
بطور کلی تمام امور که با صید و فرآوری و عملیات آن در ماهیگیری صنعتی ارتباط دارد باید با آگاهی از خطرات آن و احتیاطی که نیاز است صورت گیرد ماهیگیران و کارگران ساحلی باید بدانند که مرز بین خفگی و احساس آن بسیار اندک است احتیاطهای ایمنی باید در همه مواقع به منظور جلوگیری از حوادث جدی در نظر گرفته شود.
بهترین راه برای کم کردن خطر پایین آوردن ضایعات و آلودگی هواست پایین آوردن درجه حرارت صید بوسیله یخ و آب سرد شده دریا در ماهیگیری صنعتی کمک می کند که ماهیان برای مصارف انسانی کم خطر تر شوند و در عین حال باید بتوانند از ایجاد بوی ناراحت کننده و ضخم کاسته و از تراوش مواد بین بافتی به خارج جلوگیری بعمل آید.

مهندس سامیه مبصر
کارشناس شیلات استان گلستان
منابع:
وزارت کشاورزی غذا و ماهیگیری کشور اسکاتلند