کرم خونی ، مرحله ای از زندگی نوعی حشره ی دوبال از خانواده ی Chironomidae است که در ادامه پرورش کرم خونی را به بهترین صورت توضیح خواهیم داد.
کرم خونی یا blood worm در آب های شیرین و گاهی لب شور و شور زندگی می کند و تا ژرفاهای 300 متری میتوان آنها را پیدا نمود. تاکنون بیش از 5000 گونه از آن شناسایی گردیده است. این حشره که نوزادان آن بطور کلی آبزی هست، دارای چرخه ی زیستی به شرح زیر می باشد.
چرخه ی زیستی کرم خونی
کرم خونی نوزاد حاصله از تخم حشره بالغ دوبال است که تخمهای خود را در آب رها نموده است. دوره ی نوزادی این حشره در آب طی می شود. بسته به درجه حرارت آب، شرایط زیست محیطی و گونه، دوره ی نوزادی بصورت کرم خونی ممکن است تا چندماه طول بکشد.
پس از طی کامل دوره ی نوزادی، طول بدن آنها به 10 تا 15 میلی متر میرسد. نوزادها پس از 4 بار پوست اندازی بصورت شفیره درآمده و بعداز دو روز به سطح آب آمده و پس از باز شدن، بصورت حشره پرواز می نمایند. طول عمر حشره تا رسیدن به حد بلوغ، جفت گیری و تولید تخم، 3 تا 5 روز است.
حشرات بصورت گله ای در سطح و اطراف آب رودخانه ها، دریاچه ها، استخرها و آب بندان ها حرکت می کنند و گاهی نیز بالای سرافرادی که در این مکانها رفت و آمد می کنند، پرواز می نمایند. بدون اینکه آنها را گاز بگیرند.
حشرات بالغ تخمهای خود را در یک توده ژلاتینی یا موسیلاژی که دارای 50 تا 700 عدد و گاهی تا 1500 عدد تخم می باشند به داخل آب می ریزند. طول دوره انکوباسیون تخمها 24 تا 48 ساعت است.
توده ای از کرم های خونی
ویژگی های نوزاد کرم خونی
نوزادی که از تخم خارج می شود، طولی کمتر از یک میلیمتر دارد. این نوزادها در همه آبهایی که بستر گلی دارند یافت می شوند. تراکم آنها در آب کارخانه های تصفیه شکر و تولید ماءالشعیر و آبجو زیاد است.
شب ها وقتی اکسیژن آب کم می شود، کرم های خونی که در ژرفای 10 تا 15 میلیمتری بستر (داخل گل) قرار دارند، به سطح بستر می آیند تا اکسیژن بیشتری بدست آورند.
بهترین وقت جمع آوری آنها در روی بستر همین موقع است. با یک تور دستی با دهانه مستطیلی، میتوان آنها را از روی بستر و یا در گودی 1 تا 1.5 سانتیمتری گل بستر جمع آوری نمود. جداسازی کرمهای خونی از گل به وسیله شستشو با آب انجام میگرد. نوزادها دارای سری بزرگ و بدنی کشیده هستند و دارای 3 بند در سینه و 8 بند در بخش شکم می¬باشند. با الک کردن و شستشو با آب میتوان کرمها را به راحتی جدا نمود.
پرورش کرم خونی نیز بصورت محدود و یا اقتصادی انجام میگیرد که در اینجا به شرح روش پرورش محدود آن پرداخته می شود.
کرم خونی ، Bloodworm
روش مناسب برای پرورش
بهترین درجه حرارت برای پرورش کرم خونی، گرمای 18 تا 20 درجه سانتیگراد است. ولی این کرمها می توانند حد صفر تا 35 درجه سانتیگراد را تحمل نمایند. حداقل اکسیژن موردنیاز آنها 3 میلیگرم در لیتر و پی اچ مناسب آنها بین 7 تا 8 است. حداکثر عمقی که در گل فرو میروند 1.5 سانتیمتری است. نوزادها به نور گرایش مثبت و بزرگترها گرایش منفی دارند.
برای پرورش محدود میتوان از چند عدد سینی به وسعت هریک 0.2 متر مربع استفاده نمود که می توانند با فاصله ای حدود 3 سانتی متر روی هم قرار گیرند (بصورت کشویی)، گودی هر سینی حدود 3 تا 4 سانتیمتر است. از جنسهای پلاستیک، پلی اتیلن، شیشه، چوب و یا فلزی که زنگ نمیزند میتوان استفاده کرد.
برای بستر از گلی که از کف رودخانه، دریاچه، استخر و یا آب بندان گرفته می شود میتوان استفاده نمود. گل را پس از الک کردن و گرفتن دانه ها و یا سنگریزه های کوچک بایستی برای استریل کردن به مدت 3 ساعت در گرمای 55 تا 60 درجه سانتیگراد فر قرار داد. گل استریل شده بایستی بصورت خامه درآید.
در هر سینی به اندازه ای از این گل ریخته می شود که حدود 1 تا 1.5 سانتیمتر کف سینی را پر نماید. پس از قراردادن سینی های روی هم، به گونه ای آب بندی می شوند که در هر سینی، حدود 1 سانتیمتر آب روی گل قرار گیرد. پس از آن در هر سینی 100 تا 150 عدد کیسه تخم یا ژلاتین محتوی تخم که بایستی از کنار رودخانه ها و یا استخرهای پرورشی ماهی جمع آوری گردند ریخته می شود.
تغذیه کرم های حاصله از مواد آلی بستر و نیز غذای مکملی که به آنها داده می شود، صورت میگیرد. بهترین غذای مکمل غذایی است که در طول دوره ی پرورشی به میزان 3 تا 5 گرم به ازاء هر کیسه ژلاتینی محتوی تخم در آب ریخته می شود. غذای اضافی ، باعث تخریب آب و مرگ و میر کرمها میگردد. بنابراین بایستی توجه داشت که غذا در حد لازم به کرمها داده شود.
پس از 12 تا 14 روز که کرمها به رشدونمو کافی رسیدند و پیش از اینکه وارد مرحله شفیره گردیدند، میتوان آنها را برداشت نمود. اگر پرورش در محل مناسب و کوچکی انجام گیرد، میتوان به آسانی از ورود حشرات دیگر به داخل سینی ها جلوگیری نمود.
از آنجا که ممکن است جمع آوری کیسه ها یا ژلاتینهای محتوی تخم برای کسانی که اولین بار به پرورش کرم خونی اقدام می نمایند مشکل باشد، میتوان به جمع آوری کرم های خونی که گاهی هم ممکن است همراه با آنها کیسه های تخمی هم جمع آوری شوند اقدام نمود.
کرم ها اگر در شرایط خوب پرورشی قرار گیرند به مولد تبدیل و در صورتی که در محیط سربسته و محدودی قرار گرفته باشند، در داخل سینی ها تخم ریزی و تولید کرم خونی می نمایند.