دراین قسمت راهنمای راه اندازی مزرعه جیرجیرک ارایه شده است.
پرورش جیرجیرک سخت نیست و نیاز به لوازم و تجهیزات پیچیده و خاصی ندارد با این وجود باید دانش و تجربه این کار را کسب کنید و در مسیر صحیح پرورش و تکثیر جیرجیرک را ادامه دهید.
جیرجیرک ها موجودات زنده هستند و نیاز به مراقبت و رسیدگی مستمر شما دارند!
چطور پرورش جیرجیرک ها را در خانه انجام دهیم؟
احتمالا اولین پرسشی که به ذهنتان می رسد این است که جیرجیرک ها را کجا پرورش بدهم؟
جعبه جیرجیرک
خب، شما نیاز به یک ظرف برای نگهداری جیرجیرک ها خواهید داشت.
ملزومات بسیار کمی برای پرورش جیرجیرک ها نیاز دارید.
در اکثر موارد می توانید در یک ظرف معمولی جیرجیرک ها را پرورش دهید.
ظروف نگهداری جیرجیرک ها باید شرایط زیر را دارا باشند:
- ظرف جیرجیرک ها باید بدون هیچگونه ترک و سوراخی باشد چرا که بچه جیرجیرک ها از آن طریق می توانند از ظرف خارج شوند.
- در صورتی که جیرجیرک ها را در خانه پرورش می دهید حتما دلتان نمی خواهد جیرجیرک ها از ظرفو بگریزدند و در خانه پخش شوند!
- ظرف جیرجیرک ها باید ارتفاع کافی داشته باشد و یا این که دارای درب باشد. جیرجیرک ها بسته به اندازه و سایزشان قادرند تا ارتفاع خاطی جهش کنند. بنابراین، در صورتی که ظرفی بدون درب را استفاده کنید، ارتفاع ظرف باید حداقل 50 سانتی متر باشد. از این رو توصیه می شود از ظروف درب دار استفاده کنید.
راهنما:
زمانی که شروع به پرورش جیرجیرک در خانه کردم پس از آنکه جیرجیرک ها بالغ شدند و آماده جفت گیری شدند به علت آنکه ارتفاع ظروف کم بود و ظرف ها فاقد درب بودند جیرجیرک ها از ظرف ها بیرون آمده بودند و در سرتاسر محیط پخش شده بودند!
بنابرانی به طور تجربی پی بردم در صورتی که ارتفاع ظرف 50 سانتی متر باشد حتی بدون درب جیرجیرک ها قادر نیستند از ظرف نگهداری بیرون بیایند!
نکات مهم در مورد باکس های نگهداری جیرجیرک ها
- در صورتی که ظرف نگهداری جیرجیرگ ها درب دارد می تواند ارتفاع کمتری از 50 سانتی متر داشته باشد.
- درب ظرف نگهداری جیرجیرک باید امکان تهویه داشته باشد. به آسانی می توانید با ایجاد سوراخ هایی بر روی درب جریان هوای مناسب برای جیرجیرک ها را ایجاد کنید.
- ظرف نگهداری کریکت ها باید از جنسی ساخته شده باشد که لغزنده باشد. پلاستیک با شیشه مواد مناسبی برای این کار هستند. جیرجیرک ها تمایل دارند تا حل ممکن از ظرف بالا بیایند. دلیل دیگر آن است که هرچه جیرجیرک ها به بالای ظرف بیایند، هوا گرمتر است. جیرجیرک ها عاشق گرمی هستند و دوست دارند در مکان های گرم تر زندگی کنند.
- اندازه ظرف نیر فاکتور مهمی است که باید در نظر داشته باشید. شما باید ظروفی را استفاده کنید که حداقل 15 لیتر حجم داشته باشند. در چنین ظرفی به راحتی میت وانید 50-80 جیرجیرک بالغ را نگهداری کنید.
راهنما:
زمانی که تازه شروع به پرورش جیرجیرک کردم از ظروف 65 لیتری استفاده می کردم. در صورتی که بهینه سازی صورت گیرد می تواند تا 2500 جیرجیرک در چنین ظرفی نگهداری کرد. استفاده از چنین ظروفی برای فارم های تجاری استفاده می شود.
به طور خلاصه، در صورتی که از جعبه های کاغذی یا مقوایی برای نگهداری جیرجیرک ها استفاده کنید، جیرجیرک ها می توانند از دیواره ظرف بالا بروند.
حتی در صورتی که چنین ظروفی دارای درب باشند در مواقعی که برای دادن آب و غذا به جیرجیرک ها درب را بردارید، جیرجیرک ها فرصت بالاآمدن و خروج از ظرف را خواهند داشت!
در نتیجه برای پرورش جیرجیرک ها همواره از ظروف پلاستیکی یا شیشه ای استفاده کنید.
محیط مناسب برای جیرجیرک ها
شرایط آب و هوایی محیط مهمترین عامل در پرورش جیرجیرک هاست. در ادامه مهمترین فاکتورها برای پرورش جیرجیرک ها توضیح داده شده است.
دمای مناسب برای پرورش جیرجیرک ها
پیشنهاد می کنم دمای محیط برای پرورش جیرجیک ها حدود 28 درجه سانتی گراد باشد.
دمایی که در اینجا اعلان شد پشتوانه علمی نیز دارد و برای مطالعه دمای مناسب برای پرورش جیرجیرک های خانگی می توانید اینجا کلیک کنید!
در مقاله ی علمی که معرفی شد ذکر شده که پرورش جیرجیرک در دمای 25 درجه سانتی گراد به کندی انجام می شود و زمان بیشتری نسبت به دمای بهینه 28 درجه سانتی گراد طول خواهد کشید تا جیرجیرک ها رشد کنند و بالغ شوند.
در مزرعه خودم سعی می کنم دما را نزدیک 30 درجه سانتی گراد نگه دارم.
شخصا متوجه شدم که در دماهای بالاتر جیرجیرک ها فعال تر هستند و زمان بالغ شدن آن ها نسبت به دما بهینه کوتاه تر است (از نظر تجاری کوتاه تر شدن زمان بالغ شدن جیرجیرک ها اهمیت دارد).
جیرجیرک ها مکان های تاریک را دوست دارند، در نتیجه استفاده از لامپ های حرارتی برای تامین دمای محیط انتخاب درستی نیست!
در صورتی که دمای اتاق 25 درجه سانتی گراد است شما نگران افزایش دمای داخل ظروف نباشید.
در این دما جیرجیک ها احساس راحتی می کنند.
فقط مراقب باشید دمای محیط کمتر از 20 درجه سانتی گراد نشود!
رطوبت مناسب برای پرورش جیرجیرک ها
رطوبت نقش مهمی در پرورش جیرجیرک ها دارد چون ممکن است سبب مرگ جیرجیرک ها و انتشار میکروب ها شوند.
رطوبت پایین و محیط خشک از ایجاد بوی نامطبوع در محیط جلوگیری می کند.
در مزرعه من 100 هزار جیرجیرک وجود داردو زمانی که وارد فارم می شود هیچ بوی نامطبوعی به مشام نمی رسد. این نشانگر خشک و تمیز بودن محیط است.
اگر رطوبت بالاتر باشد ممکن است سبب مرگ جیرجیرک ها شود و در طولانی مدت اصلا برای جیرجیرک ها خوب نیست.
به منظور نگهداری جیرجیرک ها در شرایط سالم، شما می توانید از رطوبت سنج-دماسنج استفاده کنید.
رطوبت 40-50% محیط و دمای 28 درجه شرایط ایده آل برای پرورش جیرجیرک هاست.
تهویه محیط جیرجیرک ها
تمامی مخلوقات زنده نیاز به اکسیژن دارند. جیرجیرک ها هم از این مورد مستنثی نیستند.
در نتیجه تهویه مناسب برای محیط پرورش جیرجیرک ها باید به خوبی رعایت شود.
مزیت استفاده از ظروفی با ارتفاع زیاد این است که نیازی به استفاده از درب نیست.
در نتیجه در این حالت شما نگرانی از بابت تهویه هوا نخواهید داشت.
در صورتی که از ظروف با ارتفاع کم استفاده می کنید باید مطمئن شوید سوراخ های روی درب ها به اندازه کافی بزرگ و به تعدد کافی هستند تا تهویه مناسب برای جیرجیرک ها وجود داشته باشد.
2- تجهیزات مورد نیاز برای داخل ظروف پرورش جیرجیرک ها
در صورتی که تعداد کمی جیرجیک پرورش می دهید نیاز به هیچ تجهیزات خاصی ندارید.
در این حالت تنها چند مورد وسیله نیاز دارید:
طراحان گرافیک است. چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطر آنچنان که لازم است.
ورمیکولیت (Vermiculite) برای جیرجیک ها
با قرار دادن جیرجیرک ها در ظرف جهانی کوچک برای زندگی جیرجیرک ها ایجاد می کنید که به علت تعداد زیاد جیرجیرک ها درون ظرف قدری کثافت کاری و بهم ریختگی داخل ظرف وجود خواهد داشد.
در بیشتر مواقع جیرجیرک ها با غذاهای ارگانیک تغذیه می شوند.
این بدان معنی است که پوسیدگی این مواد غذایی داخل ظروف رخ خواهد داد.
همچنین ممکن است بوی بدی از داخل ظرف ها به بیرون پخش خواهد شد.
در این حالت باکری ها نقش موثری ایفا می کنند.
برای جلوگیری از این مسایل بهترین راه حل استفاده از ورمیکولیت است.
ورمیکولیت ماده ای معدنی با قابلیت جذب بسیار بالاست و سبب می شود داخل ظرف جیرجیرک ها همیشه خشک باشد.
به آسانی کف ظرف را 1 اینچ ورمیکولیت پر کنید.
شانه های خالی تخم مرغ برای جیرجیک ها
جیرجیرک ها عاشق پنهان شدن هستند.
در ظرف پرورش جیرجیرک ها شانه های خالی تخم مرغ قرار دهید. همچنین می توانید از استوانه های مقوایی برای این کار استفاده کنید.
توجه:
هر چه تعدد بیشتری شانه تخم مرغ در ظرف قرار دهید مساحت سطح برای پرورش جیرجیرک ها افزایش می یابد.
در واقع مساحت سطح بیشتر برابر است با امکان پرورش تعداد بیشتر جیرجیرک در یک ظرف!
- شانه های تخم مرغ احساس امنیت به جیرجیرک ها می دهند. به محض آنکه احساس خطر کنند فورا در پشت شانه های تخم مرغ پنهان و غیر قابل دسترس می شوند. شانه های تخم مرغ پناهگاه امنی را برای جیرجیرک ها می سازد.
- شانه های تخم مرغ به حمل و نقل جیرجیرک ها هم کمک می کنند. بعضی اوقات (مثلا برای تمیز کردن ظرف ها) لازم است جیرجیرک ها را از یک ظرف به ظرف دیگری انتقال دهید. جیرجیرک ها معمولا از شانه ای تخم مرغ آویزان می شوند و به آسانی می توانید شانه تخم مرغ را بردارید و در ظرف دیگری بگذارید.
آب و غذا برای پرورش جیرجیرک ها
جیرجیرک ها هر چیزی که داخل ظرفشان بگذارید و قابل خوردن باشد را می خورند!
در ادامه فهرستی از غذاهایی که می توانید به جیرجیرک ها بدهید را ارایه داده ایم:
- پرتقال
- سیب درختی
- موز
- هندوانه
- کاهو
- نان
- هویج
- غلات
در غذا دادن به جیرجیک ها تنوع غذایی را رعایت کنید تا تمامی مواد مغذی مورد نیاز جیرجیرک ها تامین شود.
همچنین بسته به نوع مواد غذایی که در اختیار جیرجیرک ها قرار می گیرد مقدار آب مورد نیاز آن ها نیز متفاوت خواهد بود.
برای مثال، اگر هندوانه، سیب، پرتقال در اختیار جیرجیرک ها قرار داده اید در این صورت نیازی به آب ندارند.
در صورتی که جیرجیرک ها از نان و غلات تغذیه می کنند در نتیجه جهت اطمینان باید آب در دسترس جیرجیرک ها باشد.
جیرجیرک ها زنده
پس از آماده سازی تجهیزات مورد نیاز برای پرورش جیرجیرک ها نیاز است جیرجیرک زنده خریداری کنید.
بسته به تعداد مورد نیاز می توانید جیرجیرک زنده بالغ خریداری کنید.
حتی می توانید با تعداد کم در حد 20-30 جیرجیرک بابغ کار خود را شروع کنید!
توجه داشته باشدی، جیرجیرک ها به صورت تصاعدی تکثیر می شوند.
در هر دوره جیرجیرک ها شما 5-10 برابر خواهد شد!
3- پرورش صحیح جیرجیرک ها:
شما نیاز به یک ظرفی خواهید داشت که در آن خاک مخصوصی ریخته می شود و جیرجیرک ها در آنجا تخمگذاری خواهند کرد.
برای این ظرف می توانید از یک ظرف پلاستیکی ماست یا یک ظرف پلاستیکی شبیه به کاسه کوچک استفاده کنید. ارتفاع این ظرف باید در حدود 6 سانتی متر باشد.
راهنما:
بخش خارجی ظرف محل تخمگذاری جیرجیرک ها را خراش دهید تا جیرجیرک ها به راحتی بتوانند از آن بالا روند!
همچنین می توانید با مقوا پل هایی را درست کنید که جیرجیرک ها بتوانند از آن طریق به داخل ظرف بروند.
خاک نارگیل (Coconut Soil)
خاک نارگیل چیزی است که نیاز دارید تا جیرجیرک ها در آن تخمگذاری کنند.
این خاک طبیعی و ارگانیک (آلی) است.
این خاک در تراریوم ها برای پرورش عنکبوت ها و خزندگان به عنوان بستر استفاده می شود.
این خاک نارگیل دو مزیت اصلی دارد:
- در برابر رطوبت مقاوم است
- کپک نمی زند
در صورتی که مواد دیگری را به عنوان خاک استفاده کنید، ممکن است تولید کپک برایتان دردسرساز شود چون این خاک به مدت 2 هفته مرطوب خواهد بود.
خاکی که استفاده می کنید باید در آب جوش به مدت 5 دقیقه ریخته شود تا باکتری های داخل آن کشته شوند.
سپس این خاک مرطوب صافی شود و پس از سرد شدن در ظروف کوچکی که تهیه شده ریخته شود.
حدود 1 اینجچ خاک داخل این ظرف ها بریزید.
این ظروف را در داخل ظرف اصلی پرورش جیرجیرک ها قرار دهید.
چه مدت زمان طول می کشد تا جیرجیرک ها زاد و ولد کنند؟
بسته به ظرفیت پرورش جیرجیرک ها و نیاز شما (تعداد جیرجیرکی که می خواهید نگهداری کنید) باید تصمیم بگیرید چند روز جیرجیرک ها زاد و ولد کنند (چند روز ظرف حاوی خاک در اختیار جیرجیرک ها باشد).
محاسبه: چه تعداد جیرجیرک نیاز دارم
توجه: زاد و ولد جیرجیرک ها به صورت تصاعدی است!
یک جیرجیرک ماده در هر روز 5-10 تخم می گذارد. در کل، یک جیرجیرک حدود 100 تخم در دوران زندگی خود می گذارد.
این بدین معنی نیست که یک جیرجیرک ماده از زمان بلوغ 10-20 روز تخمگذاری خواهد کرد.
این تعداد باید به عنوان میانگین ظرفیت تولید جیرجیرک ماده در نظر گرفته شود و تعداد کل بچه جیرجیرک هایی که انتظار دارید به دنیا بیایند!
فرض کنید 20 جیرجیرک ماده در ظرفی که تازه آماده کرده اید دارید.
عالیه!، اکنون می توانیم فرض کنیم 10 تا از آن ها ماده هستند.
این بدین معنی است که در طول 5 روز 10 ماده مشغول تخمگذاری خواهند بود (10 روز ماکزیمم ظرفیت تولید یک جیرجیرک ماده است!).
در نتیجه ما انتظار 500 تخم جیرجیرک داریم!
خب این از جنبه نظری ماجراست! در تجربه، هچ تخم های جیرجیرک ها کمتر از این مقدار محاسبه شده است. عواملی که بر روی تخمگذاری جیرجیرک ها موثر هستند عبارتند از:
- مرگ برخی جیرجیرک های ماده
- عدم تخمگذاری بعضی ماده ها یا تعداد کم توان تخمگذاری بعضی جیرجیرک ها
- حتی در بهترین شرایط نیز بعضی تخم ها هچ نمی شوند
- بعض تخم ها از بین می روند
- بعض تخم ها ممکن است توسط جیرجیرک های ماده خورده شوند
بنابراین، سرعت زاد و ولد جیرجیرک ها می تواند از مقدار محاسبه شده به صورت نظری کمتر باشد.
به طور کلی از 500 تخم می توانیم انتظار 250 هچ سالم داشته باشیم. این تعداد نسل بعدی جیرجیرک های فارم شما را تشکیل خواهند داد.
در اینجا متوجه روند شدید؟ شما با 20 جیرجیرک شروع کردید و اکنون پس از یک چرخه زندگی 250 جیرجیرک دارید!
تخم جیرجیرک ها چه شکلی است؟
تخم جیرجیرک ها شبیه به یک دانه برنج کوچک است!
پس از یک روز که جیرجیرک ها در خاک نارگیل تخمگذاری کردند شما متوجه تخم ها نخواهید شد.
پس از دو یا سه روز با کنار زدن خاک می توانید خوشه های تخم های جیرجیرک ها را با چشم ببینید.
حتی در صورتی که تخم جیرجیک ها را با چشم نبینید اما متوجه رفت و آمد جیرجیرک ها در ظرف حای خاک شدید این بدین معنی است که جیرجیرک ها مشغل تخمگذاری در خاک نارگیل هستند.
هچ تخم های جیرجیرک ها
پس از آنکه ظرف حاوی خاک را از داخل ظرف اصلی خارج کردید باید ظرف دیگری حاوی خاک نارگیل تازه جایگزین کنید.
ظرفی که برداشته اید را باید بپوشانید تا تبخیر به کمترین مقدار خود برسد و از خشک شدن تخم ها و از بین رفتن آن ها جلوگیری شود.
در شرایط بهینه طی 11 روز تخم جیرجیرک ها هچ می شود.
شرایط بهینه برای هچ جیرجیرک ها چیست؟
شرایط بهینه برای هچ تخم جیرجیرک ها به معنی دمای حدود 32 درجه سانتی گراد در هنگامی است که انتظار دارید تخم ها 1 روزه هچ شوند.
در این دما تبخیر آب خیلی سریع رخ می دهند و نیاز است مرطوب سازی خاک انجام شود.
توجه داشته باشید اسپری آب بر روی خاک فقط سبب مرطوب شدن خاک شوند نه آنکه تخم ها در آب غوطه ور شوند!
در صورتی که عجله ندارید می توانید حتی در دمای 27 درجه نیز هچ تخم ها را شاهد باشید.
در این حالت هچ تخم ها ممکن است تا 1 ماه به طول بینجامد! اگر عجله ندارید و صبور هستید نگران هچ تخم ها نباشید چون سرانجام هچ تخم ها حتی در این دما رخ خواهد داد.
بچه جیرجیرک ها
پس از 11 روز شما شاهد جهیدن بچه جیرجیرک ها در داخل ظرف خواهید بود!
پس از مشاهده اولین بچه جیرجیرک یک اسفنج خیس برای خزیدن و نوشیدن آب داخل ظرف آن ها قرار دهید.
توجه: بچه جیرجیرک ها ممکن است در یک قطره آب نیز غرق شوند و از بین بروند! باید بچه جیرجیرک ها در ظرفی باشند که قطرات آب در آن وجود نداشته باشد و کاملا تمیز باشد.
همواره باید اسفنج خیس در داخل ظرف بچه جیرجیرک ها وجود داشته باشد.
همه چیز به جز اسفنج باید در ظرف جیرجیرک ها خشک باشد!
به مدت یکی دو روز دیگر صبر کنید تا شاهد بچه جیرجیرک های بیشتری باشید.
از روز اول باید اسلایس های کوچکی از هویج یا برگ کاهو برای بچه جیرجیرک ها قرار دهید تا از آن ها تغذیه کنند.
پس از 2 روز باید ظرف تازه ای برای پرورش جیرجیرک ها مهیا کنید (ظرفی به اندازه ی ظرفی که جیرحیرک های بالغ در آن نگهداری می شوند).
شانه های تخم مرغ و غذا در ظرف جدید قرار دهید.
قدری خاک نارگیل نیز در کف ظرف بریزید چرا که ممکن است در روزهای آینده بچه جیرجیرک های بیشتری از تخم ها بیرون بیایند!
شما نباید بچه جیرجیرک ها را در ظرف جیرجیک های بالغ بریزید چرا که جیرجیک های بالغ ممکن است بچه جیرجیرک ها را بخورند!
در اینجا 2 جعبه برای جیرجیرک ها دارید.
جعبه اولیه حاوی جیرجیرک های بالغ و جعبه جدید حاوی بچه جیرجیرک ها.
هر دو ظرف باید به خوبی مراقبت شود تا زاد و ولد جیرجیک ها ادامه یابد.
منبع: