پرورش ماهی(قزل الا)

.

شاید علت این که ماهی کپور اولین ماهی بود که مورد توجه انسان قرار گرفت و نسبت به نگهداری آن اقدام شد این بود که

شرایط مصنوعی نگهداری را به خوبی تحمل کرده،

نسبت به شرایط محیط بسیار مقاوم بوده

و به خاطر کم توقع بودن، از مواد خوراکی مختلف استفاده می کرد

از آنجایی که شرایط اقلیمی و آب و هوایی کشورمان امکان پرورش ماهیان گرمابی و سردآبی را فراهم آورده است

توصیه می شود اگر به این رشته علاقه مند هستید

ابتدا تخصص خود را افزایش دهید

سپس وارد عمل شوید

چرا که پرورش ماهی در ایران سرشار از سود و ثروت می باشد 

مزایای پرورش ماهی 

با وجود رشد كنوني جمعيت دنيا، توليد هر چه بيشتر پروتئين حيواني از اهميـت زيـادي برخوردار است. كشت آبزيان به دلايل زيادي به عنوان عمـوميتـرين و مـوثرترين راهكـار، جهت توليد پروتئين در آينده شناخته شده است. با مقايسه حيوانات پرورشي مهم دنيـا مثـل مرغ، خوك، ماهي و گاو با توجه به موارد زير اهميت پرورش ماهي روشن ميگردد.

صرف انرژي كمتر: ماهي و ساير آبزيان جزء حيوانات خونسرد هستند و بـراي تنظـيم و ثابت نگهداشتن حرارت بدن خود هيچ گونه انرژي صرف نميكنند وبخش عمده آنهـا در مقايسه با حيوانات ديگر استعداد رشد بيشتري دارند

وزن مخصوص: وزن مخصوص بدن ماهي و ديگر آبزيان شناور تقريباً نزديـك بـه وزن مخصوص آب بوده از اين رو انرژي زيادي براي شناور كردن خود نياز نداشته و انـرژي بـه دست آمده از طريق غذا را صرف رشد ميكنند

عدم تعارض با ساير كاربريها: پرورش مـاهي اغلـب در اراضـي درجـة 5 ،4 ،3و غالبـأ غيرقابل استفاده در امر كـشاورزي صـورت مـيگيـرد و يـا اينكـه از آبهـاي داخلـي مثـل درياچه هاي طبيعي و مصنوعي، رودخانه ها، آبگيرها و آب بندان ها براي پرورش ماهي استفاده ميشود كه اختلالي در امر كشاورزي ايجاد نخواهد كرد

ضريب تبديل غذايي و صرفه اقتصادي پرورش ماهی : ضريب تبديل غذايي انواع ماهيـان پرورشي به طور متوسط 1كيلوگرم گوشت بـه ازاي مـصرف 2كيلـوگرم غـذا اسـت، ايـن مقدار براي گاو 12به 45است واين در حاليست كه با انتخاب روشهـاي مختلف پرورش مـاهي و بـا توجـه بـه رژيـمهـاي غـذايي متفـاوت درماهيـان، مـيتـوان در پرورشهاي توأم، از تمامي توليدات لايه هاي آب استفاده كرد كه موجب بـالا رفـتن توليـد در واحد سطح خواهد شد

سود پرورش ماهی 

پرورش ماهی اگر در مسیر درستی قرار بگیریم سود پرورش ماهی شگفت آور است !

با توجه به نرخ ارز و ارزش بالای پول کشورهای عربی شرایطی در کشور ایجاد شده که میتوانیم بسیاری از کلاها را با سودهای سرسام اوری صادر کنیم.

از طرفی چون کشورهای عربی در زمینه تولید بسیار ضعیف هستند و به صورت عمده مصرف کننده میباشند میتوانیم با تبلیغات بازارهای این کشورها را در اختیار بگیریم.

یکی از محصولاتی که در ایران با شرایط خوبی تولید میشود کنسرو تن ماهی میباشد، که از قضا ظرفیت صادراتی بسیار خوبی دارد.

سود پرورش ماهی در بازار داخلی هم سود سرشاری دارد راجع تمامی روش های راه اندازی این کسب و کار و بازاریابی و فروش صحبت خواهیم کرد

پرورش ماهی قزل آلا

تولید ماهی قزل آلا بر اساس گذر آب و برگشت دوباره ی آن آب و مورداستفاده قرار گرفتن در بخش کشاورزی و صنعت است.

در سراسر جهان انواع مختلفی از ماهی قزل آلا زندگی می کنند که خصوصیات زیستی و نژادهای بسیار مختلفی دارند، اختلاف انواع نژاد قزل آلا در

نوع غذا،

نوع آب،

مکان زندگی،

بیماری ها،

عمرماهی،

میزان اکسیژن

و ph آب،

اندازه

و بعضی مسائل دیگر است.

از جمله نژاد های مختلف این ماهی میتوان به

قزل‌ آلای ببری،

قزل آلای کت رویت،

قزل آلای پولادسر،

قزل آلای پشت آبی،

قزل آلای گاوی،

قزل آلای طلایی،

قزل آلای آپاچی

و قزل‌آلای جویباری

اشاره کرد ،اما دو گونه بسیار مهم که در کشور ما مورد استفاده و پرورش قرار میگیرند

قزل آلای رنگین کمان

قهوه ای یا ( خال قرمز )

است.

در بین نژاد های مختلف این دو گونه بسیار مناسب برای محیط جغرافیایی کشور ما می باشند . از نوع رنگین کمان آن با توجه به شرایط مختلف بیشتربرای پرورش دادن استفاده می شود.

پرورش ماهي قزل آلاي رنگين كمان

ماهي قزل آلاي رنگين كمان سازگاري آسانتري به شرايط محيط پرورشي داشته، تمايل بيشـتري به اهلي شدن نسبـت به سـاير آزاد ماهيان دارد و از غذاي دسـتي، آسانتـر اسـتفاده مينمايد.

اين ماهي به دماي بالا و كمبود نسبي اكسيژن مقاوم بـوده و در آبهـايي كـه بـه انـدازه كافي تعويض گردد ميتواند دماي 20الي 22درجة سانتيگراد را تحمل نمايد.
قــزل آلاي رنگــين كمــان نــسبت بــه بيمــاريهــا و بخــصوص بيمــاري فرونكولــوزيس (Furunculosis ) به مراتب مقاوم ميباشد.

نمو تخم در مدت كوتاه انجام شده و رشد آن سريع است. اين ماهي در محـيط زيـست طبيعي از انواع كرمها و نرمتنان بستر زي تغذيه ميكند. از همين طعمه ها براي صيد ورزشي آن استفاده ميكنند.

اين ماهي داراي رشد سريع ميباشد. در صورتي كه خوب تغذيه شود در يـك سـالگي به وزن 450الي 500گرم و طول 30الي 35سـانتيمتـر و در چهـار سـالگي بـه 40الـي 45 سانتي متر ميرسـد. حـداكثر وزن آن بـه 7كيلـو گـرم و حـداكثر طـول گـزارش شـده 70 سانتيمتر است.

ماهي قزل آلاي رنگين كمان مناسب ترين ماهي سردابي جهت پرورش است و نـسبت بـه تغيرات دما و كيفيت آب كمتر حساس ميباشد و بدين جهت در سراسر دنيـا اساسـيتـرين ماهي آزاد مورد پرورش جهت تغذيه انسان است

ماهیان گرمابی و سردآبی

به طور کلی ماهیان پرورشی براساس دمای آب به دو دسته گرمابی و سردآبی تقسیم می شوند:

ماهی گرمابی:

ماهیان گرمابی مثل کپور، ماهیانی هستند که در مناطقی که آب با دمای بین 18تا 32درجه سانتی گراد
وجود داشته باشد، پرورش می یابند. بهترین دما و به عبارتی دمای بهینه برای رشد مناسب آن ها 25تا 27درجه
سانتی گراد می باشد. در این دما ( 25تا 27درجه سانتی گراد) ماهی بیشترین تغذیه و سریع ترین رشد را دارد و
دماهای بالاتر و پایین تر از آن از میزان تغذیه کاسته شده و بدنبال آن رشد نیز کاهش می یابد.

در دمای 7درجه سانتی گراد تغذیه متوقف شده و در دمای 4درجه سانتی گراد ماهی به خواب زمستانه می رود.

ماهی سردآبی:

ماهیان سردآبی مثل قزل آلای رنگین کمان، ماهیانی هستند که در آب هایی با دمای بین 12تا 18درجه سانتیگراد پرورش می یابند.

بهترین دما برای حداکثر تغذیه و رشد ماهی مثل قزل آلای رنگین کمان 15تا 17 درجه سانتی گراد می باشد. اگر درجه حرارت آب به 20درجه سانتی گراد برسد ماهی تقریبا بدون استرس به تغذیه و رشد خود ادامه می دهد، ولی تغذیه ماهی در دمای 22درجه سانتی گراد به حداقل می رسد و دمای 25درجه سانتی گراد باعث تلفات ماهی قزل آلا خواهد شد.

زمانی که دمای آب از 14درجه سانتی گراد کمتر شود، میزان تغذیه و بدنبال آن رشد کاهش می یابد. تقریبا در دمای 6درجه سانتی گراد تغذیه ماهی قزل آلا متوقف شده و رشدی نخواهد داشت

آشنايي با پرورش ماهي خاویار و انواع آن 

پرورش ماهيان خاوياري بـرخلاف تكثيـر انبـوه آنهـا از سـال 1350از سابقه كوتاهي در كشور برخوردار است. تـا قبـل از سـال 1369برنامهاي براي توليد گوشت ماهيان خاوياري در محیط هـاي پرورشي وجود نداشت و اهم فعالیت هاي پرورش ماهيـان خاويـاري در صنعت شيلات كشور منحصر به توليد بچه ماهيان انگشـت قــد در اندازههاي 2تا 3گرمي و رهاسازي آنها به درياي خـزر جهـت حفظ و بازسازي ذخـاير بود

ماهیان خاویاری باارزش ترین ماهیان موجود در کره زمین هستند که بشر تاکنون اقدام به صید و پرورش آنها نموده است که ارزش بالای این ماهیان موجب شده که صید بی رویه، نسل آنها را با خطر انقراض مواجه نماید.

شرایط پرورش ماهی خاویار:

دمای مناسب آب برای پرورش ماهی خاویار 15 تا 27 درجه سانتیگراد می باشد، بدیهی است كه در دمای زیر 6 درجه سانتیگراد تغذیه متوقف و رشد کند می شود و بهترین دمای رشد برای این گونه 21-19 درجه سانتیگراد می باشد.

میزان اكسیژن محلول مناسب 8-6 میلی گرم در لیتر آب، دی اكسید كربن به میزان كمتر از 10 میلیگرم در لیتر آب استخر و PH آب بین 7 تا 5/8 می باشد.

میزان شوری مناسب آب برای پرورش بین 10-4 گرم در لیتر آب است لیكن در شوری های حدود 18 گرم نیز پرورش انجام شده است.

وجود آب به میزان 30-50 لیتر در ثانیه، در پرورش متراكم جهت تولید 10-5 تن ماهی در سال كافی می باشد.

انواع ماهی خاویار

ماهی اوزون برون (دراکول)

شیپ

تاس ماهی روس (چالباش)

قره برون

فیل ماهی

آشنايي با پرورش ماهي در قفس

پرورش ماهی پرورش ماهی در قفس در طی دو دهه اخير به عنوان یکی از ظرفيتهاي توسعه آبزي پروري کشور مطرح بوده است و از اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد مورد توجه ویژه قرار گرفت . اولين طرح پرورش ماهی در قفس بصورت پایلوت در استان هرمزگان با ظرفيت توليد 180تن ماهی در سال اجرا گردید که اهداف اصلی از اجراي این طرح، سنجش شرایط محيطی و توان گونه هاي بومی و غير بومی ، تربيت نيروي انسانی و انتقال دانش فنی و ارزیابی اقتصادي از امکان توليد ماهيان دریایی در قفس بود.

نمونه طرح پایلوت دیگر پرورش ماهی در استان بوشهر (کنگان) در طی سالهاي 85تا 87با همکاري اداره کل شيلات استان بوشهر اجرا گردید. در طی این سالها تجارب ارزشمندي در زمينه

مکان یابی ،

انتخاب قفس

و آشنایی با حمل و نقل و ذخيره سازي بچه ماهی در قفس ،

پرورش،

تغذیه

و برداشت ماهی

بدست آمده است، اما همچنان این صنعت با چالشهاي بسياري روبرو است

انتخاب محل مناسب براي استقرار قفس در محيط دریائی داراي ویژگی هایی است که می بایست قبل از استقرار آن مورد توجه و بررسی لازم قرار گيرد.
این خصوصيات شامل سطح و عمق مناسب، جریان و کيفيت مناسب آب، حفاظت در برابر باد و امواج، عدم نوسان
زیاد دماي آب، تعيين گونه مناسب با توجه به شرایط آب و هواي منطقه می باشد و توجه به هریک از این خصوصيات سبب می گردد که مشکلات آتی زیست محيطی در ارتباط با پرورش ماهی در قفس کاهش یابد.
شرايط انتخاب محل
براي انتخاب محل می بایست شرایط زیر مورد بررسی قرار گيرند:

شرایط فيزیکی وشيميایی آب دریا

شرایط اقليمی دریا

شرایط اقتصادي اجتماعی

عوامل فيزيكي

قفس ها می بایست در نقاطی نصب شوند که جریان هاي طبيعی آب وجود دارند. تبادل آب در قفس حياتی است و تامين اکسيژن محلول کافی می بایست تضمين گردد و همچنين ضایعات، جمع آوري شده و از محيط خارج شود تا ماهی از رشد و درصد زنده ماندگی مطلوبی برخوردار گردد. قفس می بایست در مسير بادهاي غالب منطقه قرار گيرند تا به بهترین وجه عمل هوادهی انجام گيرد و قفس ها از هم باید حداقل 20متر فاصله داشته باشند. داشتن عمق مناسب زیر قفس ( 10متر یا بيشتر ) باعث عدم رشد موجودات مزاحم مانند جلبک ها و عدم افزایش گل آلودگی در قفس در مواقع طوفانی می گردد.

فاکتورهاي مهم حياتی که براي گونه مورد نظر باید مورد بررسی قرار گيرند عبارتند از :

مطالعه تغييرات در منحنی هاي دما در طول سال براي منطقه مورد نظرانجام شود.

جریان هاي دریایی باید مطالعه شوند و سرعت جریان نباید بيشتر از دو گره دریایی باشد.

قفس ها باید از محل ورودي رودخانه هایی که باعث افزایش گل آلودگی در محيط می گردند دور باشند. مطالعه
کدورت یا تيرگی به عنوان یک شاخص براي سنجش ميزان نفوذ نور در آب است که به وسيلة مواد محلول و
معلق در آب ایجاد میشود مانند ذرات رس، مواد دفعی بدن، گل و لاي، ترکيبات رنگی و غيره، هر قدر این مواد
در آب بيشتر باشند ميزان تيرگی بالا میرود. ميزان مطلوب شفافيت می بایست بيش از 50سانتی متر باشد.

رنگ در نتيجة تأثير متقابل برخورد نور با ناخالصیهاي آب به وجود میآید. آب خالص در نور سفيد آبی به نظر
میرسد چون نورهاي آبی طيف نوري، از سایر رنگها بيشتر درآب نفوذ میکند و بيشتر در آن پخش میگردد.
کمبودهاي تهدیدکنندة اکسيژن در آب، معمولاً با تغيير رنگ آب قابل تشخيص است

عوامل شيميايي

آلودگی هاي نفتی در محل نصب و استقرار قفس ها وجود نداشته باشد.

فاضلاب هاي شهري یا صنعتی در مسير نصب قفس ها قرار نگيرد.

اکسيژن محلول DOهمراه با درجه حرارت، سوخت و ساز ماهی و بیمهرگان را تنظيم میکند. این دو متغير
محيطی دو عامل تعيين کننده براي خطرات زیست محيطی هر گونه ماهی میباشند. حلاليت اکسيژن در آب با افزایش درجه حرارت و شوري کاهش مییابد. اکسيژن محلول بالاي 5ميلی گرم در ليتر مناسب می باشد.

PH آب: شدت خاصيت اسيدي یا بازي آن را نشان میدهد که مقادیر بالا یا پایين آن به سطح برانش ماهی
آسيب می زند. PHمناسب آب حدود 7/8 -6/8است.

مواد داروئی، شستشو دهنده ها و ضدعفونی کننده ها می بایست با دقت کامل و کنترل شده به منظور پرهيز از آلودگی محيط استفاده شوند

مواد استفاده شده درساخت قفس می بایست داراي استحکام لازم بوده و نسبت به پوسيدگی و خوردگی و اثر مواد شيميایی بر روي آنها مقاوم باشند. در هنگام ساخت قفس ها می بایست نسبت به از بين بردن یا دفن زباله هاي توليد شده اقدام نمود که حائز اهميت است

عوامل بيولوژيكي

قفس هاي شناور را نباید در نقاطی که زیر آن گياهان آبزي غوطه ور وجود دارند، نصب نمود. این گياهان قادر
به کاهش سرعت جریان آب و همچنين اکسيژن آب هستند. در بعضی موارد، رشد زیاد جلبک ها باعث تاثير در طعم گوشت ماهی و نامطلوب نمودن آن می شوند و شرایطی را بوجود می آورند که خریداران اقدام به کاهش قيمت خرید می نمایند.

جانوران چسبنده به تور باعث کاهش اندازه چشمه تور و همچنين کاهش جریان آب و ورود اکسيژن به قفس
می گردند.

نگهداري و مراقبت مطلوب ماهيان باعث کاهش بيماريها و مشکلات مزرعه می گردد. ( مانند استفاده از
مولدین مرغوب براي توليد بچه ماهی ) و به عبارت دیگر داشتن یک برنامه ي مراقبت بهداشتی ماهيان موجب کنترل بيماريها و پيشگيري از وقوع آنها می گردد.

ماهيان تلف شده باید به طور روزانه از قفس خارج گردیده و در نقاط مشخص از بين بروند.

تراکم ذخيره سازي در جهت کاهش ضایعات خروجی از قفس می بایست مدیریت شود.

معمولا غذا عامل اصلی ورود ضایعات به قفس می باشد. توليد کنندگان غذا می باید غذایی توليد نمایند که
موجب حفظ کيفيت استاندارد گوشت ماهی شده و کمترین ضایعات را داشته باشد. در حال حاضر پرورش
دهندگان ماهی در اروپا از غذاهاي اکسترود که قابليت هضم بالایی دارند و کمترین ضرر را به محيط زیست
داشته استفاده می نمایند ولی در آسيا اغلب از ماهيان ریز یا خرد شده براي تغذیه ماهيان استفاده می نمایند.

اجراي پروژه نباید موجب ایجاد مزاحمت براي اکوسيستم طبيعی ( مانند پرندگان و یا ماهيان وحشی ) شود