پرورش کروکودیل از درآمدزایی تا حاشیه| گذر پوست به دباغ‌خانه افتاد
مشهد- خراسان رضوی با واردات تعداد ۸۰ سر کروکودیل به‌تازگی وارد فاز جدیدی از درآمدزایی شده که به دلیل برخی مخالفت‌ها این سرمایه گذاری دچار چالش شده است.
بازار؛ گروه استان‌ها: استان خراسان رضوی هم‌اکنون دارای ۱۵۰ مرکز پرورش ماهیان سرد آبی، تعداد یک هزار و ۲۶۰ مرکز پرورش ماهیان گرمابی و ۷۵ مرکز تولید ماهیان زینتی است و لذا می‌توان آن را در زمره استان‌های پیشرو در صنعت شیلاتی عنوان کرد.
پرورش کروکودیل با توجه به وجود قابلیت صادرات پوست این‌گونه یکی از روش‌های درآمدزایی است که با توجه به مشتریان خاص خود در دنیا دلارهای بسیاری را می‌تواند به سمت کشور سرازیر کند و یکی از مزیت های سرمایه گذاری در حوزه شیلات است که تاکنون خراسان رضوی از آن محروم بوده است.
در حال حاضر نخستین واحد پرورش کروکودیل استان در منطقه «ملک‌آباد» در حدفاصل مشهد – نیشابور و با ظرفیت تولید ۳۰۰ تخته‌پوست کروکودیل ظرفیت‌سازی و راه‌اندازی شده است که از این قابلیت می‌توان برای درآمدزایی و ارزآوری استفاده کرد.
پرورش هر کروکودیل ۲.۵ تا ۳ سال طول می‌کشد که پس از آن پوست این‌گونه آماده دباغی و صادرات می‌شود که البته صادرات گوشت این‌گونه نیز از ارزش و تقاضای بسیار بالایی برخوردار است.
اگرچه در ایران ما زیستگاه طبیعی و گونه‌ای از کروکودیل پوزه‌کوتاه را در مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان داریم اما واقعیت این است که این‌گونه در ایران ارزش اقتصادی برای صادرات ندارد و از مجموع ۲۴ گونه موجود در دنیا فقط پنج گونه ارزش اقتصادی برای پرورش دارند.
پرورش کروکودیل از درآمدزایی تا حاشیه | گذر پوست به دباغ‌خانه افتاد
از میان این پنج گونه، پرورش گونه کروکودیل آسیای جنوب شرقی(تایلندی) در ایران انجام می‌شود که طول آن به هفت متر می‌رسد.
- کروکودیل‌های پر حاشیه
۱۱ مهرماه سال جاری هم‌زمان با ورود ۸۰ سر کروکودیل به مشهد مقدس و رهاسازی آن‌ها در مزرعه پرورشی در «ملک‌آباد» فعالان محیط‌زیست با همکاری رسانه‌ها هجمه عظیمی در راستای حمایت ازاین‌گونه به راه انداختند.
انتشار یک ویدئو با عنوان «آغاز تجارت خون‌بار در مشهد» در فضای مجازی که سلاخی کروکودیل‌ها را نشان می‌داد موجب شد تا خیلی زود سرمایه‌گذاری چند میلیارد ریالی برای این تجارت به یک جنایت تلقی شود.
اگرچه پرورش کروکودیل به‌واسطه استفاده از پوست و گوشت آن و صادرات به کشورهای خارجی مقرون‌به‌صرفه بوده و توجیه اقتصادی دارد اما متأسفانه سروصدای بسیاری از دوستداران محیط‌زیست در خراسان رضوی موجب شد تا بسیاری از مسئولان حتی مدیرکل محیط‌زیست استان حرف خود را درباره سرمایه‌گذاری پس گرفته و منکر صادرات پوست و گوشت این حیوان شود. این موضوه موجب شد تا تورج همتی در مصاحبه زنده تلویزیونی اظهار کند: «مجوزی برای کشتار و فروش پوست و گوشت کروکودیل صادر نشده است!»
- سرمایه‌گذاری ۸ میلیارد تومانی
باوجوداینکه سرمایه‌گذاری بسیار زیادی برای پرورش این حیوان در خراسان رضوی انجام‌شده است اما به نظرمی رسد روند این سرمایه‌گذاری به دلیل اعتراضات اتفاق افتاده با اخلال همراه شده است.
به‌منظور آشنایی پیرامون ابعاد این موضوع و اهداف راه‌اندازی این مزرعه پرورشی سؤالات خود را از مجید طاهر پور مدیر امور شیلات و آبزیان سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی طی گفت‌وگویی دوستانه جویا شدیم.
- پرورش کروکودیل چقدر می‌تواند برای استان درآمدزا باشد؟
مهم‌ترین دلیلی که ما این حوزه را انتخاب کردیم بحث جاذبه‌های گردشگری بوده است. بحث پرورش و تکثیر کروکودیل و صادرات آن به کشورهایی که متقاضی این قضیه هستند در این استان جدید و دارای جاذبه است. - پرورش هر سر کروکودیل چقدر ارزآوری دارد؟
در پاسخ به سؤال شما باید بگویم که برآوردهای اولیه هنوز در حال انجام است اما چیزی که در حال حاضر می توان به آن اشاره کرد اشتغال‌زایی بسیار مطلوب در این مزرعه است.
استان خراسان رضوی سالانه پذیرای بیش از ۳۰میلیون زائر در طول سال است که این مزرعه می‌تواند یکی از قطب‌های بسیار خوب توریستی و گردشگری استان محسوب شود. با این حال با توجه به اینکه مرکز تازه فعال‌شده است هنوز کارشناسانی جهت همکاری از داخل و خارج استان به ما ملحق نشده اند ولی پیش‌بینی می‌شود از کشور مالزی کارشناسان بسیاری برای توسعه همکاری مراجعه کنند، البته همان‌طور که گفتم از این حیث هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌ایم و لذا در این خصوص می‌توانیم یک ماه تا ۴۰روز آینده درباره آن مفصل‌تر صحبت کنیم.
پرورش کروکودیل از درآمدزایی تا حاشیه | گذر پوست به دباغ‌خانه افتاد
- چه هزینه‌ای صرف راه‌اندازی این مزرعه شده است؟
بالغ‌بر هشت میلیارد تومان تاکنون برای راه اندازی این پروژه سرمایه‌گذاری شده است.
در استان خراسان ما فقط یک مزرعه را به این مهم اختصاص داده‌ایم اما در کل کشور هم تعداد مراکزی که در این خصوص فعالیت می‌کنند خیلی انگشت‌شمار هستند شاید دو تا سه مرکز در جنوب کشور مراکزی در قشم و دیگری سمت ملایر یا همدان قرار دارد.
- چه تعداد کروکودیل برای این امر پیش‌بینی‌شده است؟
- هرچند مجوز ۳۰۰سر کروکودیل گرفته‌شده است ولی در حال حاضر حدود ۸۰سر برای پرورش وجود دارد.
- آیا منعی برای پرورش کروکودیل است؟
- خیر اولویت ما بحث صادرات و جاذبه‌های گردشگری است البته نگرانی‌هایی در خصوص وضعیت بهداشت و مسائل پوستی وجود دارد که من مطمئنم که این مشکل هم به‌مرور زمان زمان با توسعه این پروژه برطرف خواهد شد البته این نگرانی‌ها که از سمت محیط‌زیست مطرح شد به‌جا بوده است ولی به‌مرور مرتفع خواهد شد.
- تا چه میزان شرایط آب و هوایی استان برای رشد این خزنده مطابقت دارد؟
- متأسفانه شرایط استان برای پرورش کروکودیل مساعد نیست اما با توجه اینکه پرورش این خزنده در محیط بسته است یعنی تمام عواملی که کروکدیل برای پرورش نیاز دارد با توجه به تجهیزات نوین برای آن فراهم می شود لذا محل رشد هیچ تفاوتی با مراکز دیگر ندارد و مشکلی ازاین‌جهت وجود نخواهد داشت.
- تا چه میزان دانش پرورش آن در استان وجود دارد و جهاد کشاورزی چه خدماتی را به سرمایه‌گذاران می‌دهد؟
همان‌طور که عرض کردم در حوزه پرورش کروکودیل در استان بسیار نو پا هستیم لذا بیشتر افرادی که در این حوزه فعال هستند تعاملاتی با شرکت‌های فعال در این حوزه چه در خارج و چه در خارج کشور برای نحوه اداره و نگهداری کسب می کنند.
با توجه به دوره‌هایی که این افراد و سرمایه گذاران چه در داخل و چه در خارج کشور می‌بینند همچنین نظراتی که همکاران ما در حوزه جهاد کشاورزی به آن ها ارائه می‌دهند سعی می شود تا روش‌های نوین برای نگهداری از این حیوان و توسعه این صنعت به کار گرفته شود.
این دانش‌ها بر اساس آخرین مقالات و آخرین یافته‌های دریافتی از مراکز دیگر پرورش کروکودیل است لذا خوشبختانه مشکل نداریم و تقریباً بر تمام مسائلی که پرورش‌دهنده کروکودیل از آن مطلع است ما نیز آمادگی کامل را داریم.
پرورش کروکودیل از درآمدزایی تا حاشیه | گذر پوست به دباغ‌خانه افتاد
مزیت‌های پرورش کروکودیل
پس‌ازاینکه رهبر معظم انقلاب فتوای بلامانع بودن پرورش کروکدیل را در سال ۸۵ صادر کردند پرورش این خزنده دو زیست در برخی نقاط ایران آغاز شد تا فعالان تجارت کروکودیل بتوانند سهم خود را در این عرصه تجارت و گردشگری جهان بگیرند بااین‌حال مجموعه‌های پرورش کروکودیل در کشور همچون قشم، هرمزگان و ملایر انگشت‌شمارند.
پرورش کروکودیل بسیار کاربردی است زیرا هیچ یک از اجزای کروکودیل دورریزی ندارد و حتی خون کروکودیل به‌عنوان یک آنتی‌بیوتیک قوی کاربردهای بسیاری دارد و روی ویروس و قارچ هم اثرگذار است و لذا امروزه خون آن به صورت لیتری به فروش می‌رسد.
از گوشت کروکودیل نیز برای درمان روماتیسم، آسم و دردهای عضلانی و از پودر استخوان آن به‌صورت فرآوری شده برای سرطان پوست استفاده می‌شود، هر کروکودیل سالانه ۶۸ دندان می‌ریزد و همین تعداد نیز دندان جدید درمی‌آورد که از دندان‌های این جانور هم برای تزئینات استفاده می‌شود.
به‌طور حتم سرمایه‌گذاری هشت میلیارد تومانی در خراسان رضوی برای راه‌اندازی یک مزرعه پرورش کروکودیل برای بلیت‌فروشی و ایجاد جاذبه گردشگری چندان اقتصادی به نظر نمی‌رسد و ازآنجاکه پرورش این حیوان برای درآمدزایی از پوست و گوشت آن هیچ منع قانونی و شرعی ندارد لذا با توسعه این مرکز به ظرفیت اسمی ۳۰۰ سر می توان خراسان رضوی را به یکی از قطب‌های تولیدی و درآمدزایی آن هم با واحد دلار تبدیل کرد.