کودهی در استخرهای پرورش کپور

انواع کودهای مورد استفاده

با کودهی، در حقیقت احتیاجهای غذایی گیاهان در استخر تامین می کنیم. بنابر این، در هنگام استفاده از کودهای مختلف باید به این امر توجه داشت که احتیاجهای غذایی گیاهان در حد مطلوب تامین می شود.

تجارب حاصله، نشان داده است که فسفر(P)، پتاسیم (K) و نیتروژن(N) در استخرها به طور عموم در مقادیر کم یافت می شوند. بنابر این، باید از کودهایی استفاده کرد که حاوی این عنصر باشند. کودهایی که پرورش استخر برای غنی سازی استخرها به کار برده می شود به دو گروه کودهای آلی و معدنی تقسیم می شود.

                               1-کودهای آلی

کودهای آلی با توجه به ویژ گیهای خاص خود، تناسب قیمت و همچنین دارا بودن طیف وسیع نیازهای غذایی چرخه زیستی آب، کاربرد زیادی در پرورش ماهیان گرم آبی دارد.

انواع کودهای آلی که در پرورش ماهی استفاده می شود به شرح زیر است:

• · کود گاوی
• · کود مرغی واردک
• · کود اسب
• · کود گوسفند و بز
• · کود سبز

از کودهای مذکور کود گاوی و مرغی به دلیل دستیابی در اکثر مناطق و همچنیت از نطر موجود در آن و ز سایر کودها استفاده می شود.

کودهی در مزارع پرورش ماهی در مراحل زیر به عمل می آید:

1-مرحله آماده سازی استخرهای پروزشی یا قبل از آبگیری

2- مرحله بعد از آبگیری استخر و مصرف تدریجی کود در طول دوره پرورش

در مرحله آماده سازی استخرها پرورش دهندگان از کود خشک استفاده می کنند که پس از تعیین مقدار کود مورد نیاز آن به صورت خشک به وسیله تراکتور در سطح استخر پخش می کنند.

در مرحله پس از آبگیری استخر، بهتر است کود به صورت تدریجی و محلول به استخر داده شود. در استخرهایی که خشک نمی شود و یا استخرهایی که مدیریت مزرعه ترجیع دهد پس از آبگیری استخر کودهی کند تنها از کود مایع به صورت محلول باید استفاده گردد که پس از تعیین مقدار مورد نیاز به وسیله پمب زنی در سطح استخر پخش می شود.

  1-1-1.کود گاوی

این نوع کود بسیار مناسب برای استخر است و همانطور که ذکر شد در اغلب مزارع پرورشی در هنگام اماده سازی استخر و قبل از آبگیری از آن استفاده می کنند. مقدار مورد مصرف برای آماده سازی در اغلب استخرها با توجه به سایر عوامل حدود 2 تا 3 تن در هکتار است که به وسیله تریلی در کف استخر پخش می شود. برای کسب نتیجه بهتر به طور معمول دو هفته قیل از انتقال ماهی به استخر عمل کودهی و همچنین آبگیری استخر انجام گیرد. پس از ماهیدار کردن استخر روزانه 50 تا 100 کیلوگرم کود گاوی جامد را به صورت محلول در آورده و به وسیله پمپ زنی در سطح یک هکتار استخر پخش می کنیم. به جای استفاده از کود خشک و به صورت محلول در آوردن آن می توانیم ، به طور مستقیم از کود مایع استفاده کنیم که در این صورت روزانه 200 تا 250 کیلوگرم در هکتار باید کود مایع بدهیم. بنابر این در یک دوره پرورش یا به عبارت دیگر در فصل پرورش 10 تا 20 تن کود گاوی جامد برای هر هکتار مورد نیاز است.

2-1-1. کود مرغی

کود های مرغی از نظر ترکیبات مورد نیاز استخرهای پرورشی غنی تر از کود گاوی هستند. کودهای اردک و مرغ از نظر ترکیباتی ازتی، فسفات، ترکیبات کربن و کلسیم بسیار غنی هستند و به همین دلیل در مصرف آن لازم است دقت بیشتری به عمل آید. مقدار مورد مصرف در استخرهای پرورشی کمتر از کود گاوی است. از این کود برای مرحله آماده سازی قبل از آبگیری استخرها به مقدار 1 تا 1.5 تن در هکتار به صورت جامد در کف استخر پخش می کنیم. مقدار مصرف آن پس از آبگیری استخر و در طول دوره پرورش بستگی به شرایط استخر داشته و روزانه 25 تا 50 کیلوگرم در هکتار استخر است. لازم است این کود را نیز به صورت محلول در آورده و به صورت پمپ زنی در استخر پخش کنیم. به جای کوددهی در استخرها اگر تعداد 300 تا 500 قطعه اردک در هر هکتار پرورش دهیم روزانه همین مقدار کود تازه را به داخل استخر اضافه می کنیم و دیگر نیازی به کودهی نیست.

یاد آور می شود که پرورش دهندگان به دلیل مشکل جمع آوری این کود به صورت تازه به صورت خشک استفاده می کنند، ولی بهتر است آن را به صورت محلول در آورده و روزانه در استخر پخش می کنیم.

از کود اسب نیز می توان در استخرها استفاده کردو از کود اسب بیشتر در مرحله آماده سازی اولیه استخر استفاده می شود.

کودهای گوسفند و بز به دلیل دیر حل شدن در آب مناسب نیستند ودر صورت استفاده از آنها به طور تقریب برابر با کودهای گاوی منظور می شود.

3-1-1. کود سبز

کود سبز از طریق کشت علوفه هایی مانند، شبدر و یونجه در استخرهایی که به صورت ایش گذاشته می شود، تامین می شود و تاثیر زیادی در بازده زبیعی استخرها خواهد داشت، به طوری که گاهی تا 50 درصد بازده طبیعی استخر را افطایش می دهد. برای تامین کود سبز در استخرها به دو روش عمل می شود:

الف. در استخرهای سال اول پرورش، یونجه یا شبدر روییده شده را بذون درو کردن آبگیری کرده و پس از متلاشی شدن شبدر و یونجه با ایجاد شرایط مساعد از لحاظ اکسیژنی نسبت به ماهیدار کردن استخرها اقدام می کنند. این حالت به طور معمولی 10 تا 12 روز پس از آبگیری استخر اتفاق می افتد.

ب. در روش دوم شبدر یا یونحه را درو کرده، از استخر خارج و سپس استخر را آبگیری می کنند. در اثر متلاشی شدن ساقه و ریشه شبدر و یونجه ذرات غذایی طبیعی به حد وفور تولید می شود. علاوه بر روشهای فوق، در بعضی از کشورها گیاهان سبز دیگر مانند ; اضافات سبجزیات نرم و یا سایر علوفه ها و حتی نیهای بریده شده دیواره استخرها را به عنوان کود سبز در استخرها ریخته و باروری استخر را افزایش می دهند.

نکات مورد توجه استفاده از کودهای آلی

1- باید توجه داشته باشیم در استخرهای با خاک و آب مناسب و حاصلخیزی حداقل کود و در استخرهای غیر حاصلخیزی حداکثر کود را مصرف کنیم.

2-    میزان کود مصرفی در یک فصل پرورش بستگی به دوره رشد و دمای آب و هوای منطقه دارد به طوری که در مناطق گرمسیری مصرف آن بیشتر و در مناطق سردسیر کمتر است.

3- از کودهای جامد در مرحله قبل از آبگیری استخر و زمان آماده سازی اولیه استخر استفاده می کنیم.

4- کوددهی با کودهای دامی جامد در استخرهای پرورشی در طول دوره پرورش مناسب نیست و بهتر است از کودهای مایع برای کودهی استخرها استفاده کنیم.

5- اس تفاده بیش از حد کودهای آلی موجب تجمع کود وکاهش شرایط هوازی در کف استخر شده و باعث تشکیل گاز متان می شود که یک ماده سمی برای ماهی و سایر موجودات آبزی است.

6- کودهای آلی را باید احتیاط کامل با مقادیر کم مصرف کنیم و از استفاده کردن در مقادیر زیاد پرهیز نماییم زیرا، به ویژه در ساعتهای اولیه صبح ودر آب و هوای گرم باعث کاهش اکسیژن آب شده، سلامتی ماهیان را به خطر می اندازد. به همین دلیل توصیه می شود حتی الامکان

کودهی به صورت روزانه ودر غیر این صورت در فواصل زمانی کوتاه انجام شود تا حجم کود مصرفی در حد بالایی نباشد.

7. اگر آب وخاک دارای pHخنثی یا کمی قلیایی باشد عمل جذب کودها بهتر انجام می شود ولی در خاکهای اسیدی قابلیت جذب کمتر است. بنابر این، اگر خاک و آب استخر دارای pH  اسیدی است قبل از کودهی باید آهک بزنیم و پس از چند روز کودهی کنیم.

8. نوع کودهای دامی ومقادیر مصرف در نواحی مختلف و همچنین در استخرهای مختلف یک منطقه، ممکن است متفاوت باشد. بنابر این ،توصیه می شود  کودهی با هماهنگی و تحت نظر آزمایشگاه و انجام آزمایش آب انجام گیرد تا از خطرات احتمالی و زیانهای اقتصادی جلوگیری شود.

2-1.کودهای معدنی

کودهای معدنی یا کودهای شیمیایی مورد استفاده در پرورش ماهی حاوی مواد مشخصی بوده و به همین دلیل با توجه به نیازهای غذایی در داخل استخرها و همراه با کودهای دامی و یا بدون آنها استفاده می شود. از جمله کودهای معدنی که بیشتر در پرورش ماهی مورد استفاده قرار می گیرد کودهای فسفاته (فسفات آمونیوم-سوپرفسفات) کودهای ازته(اوره و نیترات آمونیوم- سولفات آمومنیوم ) کودهای پتاسیم (کلرید پتاس و سولفات پتاس)

1-2-1. کودهای فسفاته

فسفاتها، از عناصر لازم برای فتوسنتز گیاهان هستند و مصرف آن در استخرها موجب رویش سریع گیاهان آبزی و موجودات غذایی شده و بازده طبیعی ماهی در استخر را افطایش می دهد.

مقدار آن باید همواره بین 2/0 تا 5/0 میلی گرم ماده فعال P₂O₅در هر لیتر آب باشد.

بنابر این، با انجام آزمایش آب و تعیین میزان P₂O₅ می توان به نیاز یا عدم نیاز استخر به این کود پی برد. در صورت کمبود مقدار P₂O₅ از مقادیر ذکر شده میزان مورد نیاز را تعیین و استخر را کودهی می کنیم.

از مهمترین کودهای فسفره مورد استفاده ، فسفات آمونیم با 15 در صد ماده فعال و سوپر فسفات با 40 درصد ماده فعال P₂O₅ است. درصد ماده فعال هر نوع کود بر روی کیسه های آن نوشته شده است و بر اساس رقم نوشته شده باید مقدار کود مورد نیاز را محاسبه کرد. چون ممکن است کودها با درصدهای متفاوت ماده فعال در بازار عرضه شود.

با مثال زیر نحوه محاسبه کودهای فسفاته مورد نیاز استخر بیان می شود:

اگر فرض کنیم حجم آب یک استخر یک هکتاری پر.رش ماهی با عمق متوسط یک متر 10000 متر مکعب آب باشد و با در نظر گرفتن مقدار 2/0 گرم ماده فعال P₂O₅ که در یک متر مکعب آب باید وجود داشته باشد میزان ماده فعال مورد نیاز به شرح زیر محاسبه می شود:مقدار P₂O₅ مورد نیاز                         گرم2000 = 2/0×10000=2 کیلوگرم

حال اگر از فسفات آمونیم دارای 15 درصد ماده فعال و سو پر فسفات دارای 40 درصد ماده فعال

P₂O₅ استفاده کنیم ضرایب تبدیل ماده فعال به کود شرح زیر است:

=6/6   به فسفات            P₂O₅ ضرایب تبدیل

                    2.5         به سوپر فسفات   P₂O₅ ضرایب تبدیل                  

با توجه به ضرایب تبدیل فوق، میزان کود مورد نیاز برای یک بار کود دادن به استخر یک هکتاری برآورد می شود.

با توجه به ضرایب تبدیل فوق، میزان کود مورد نیاز برای یک بار کود دادن به استخر یک هکتاری برآورد می شود.

کیلوگرم2/13=6.6×2 کیلوگرم ماده فعال

کیلوگرم5=2.5×2 کیلوگرم ماده فعال

حال اگر با توجه به مصرف این مقدار کود در استخر هر 10 روز یک بار نیاز به کوددهی مجدد باشد برای هر ماه سه نوبت کودهی و برای مدت 6 ماه پرورش فعال میزان کود مورد نیاز سالیانه برای یک هکتار استخر به شرح زیر محاسبه می شود.

237.6=13.2×6×3

90=5×6×3

حال اگر عمق متوسط استخر بیشتر باشد مثلا” 1.5 یا 1 متر: میزان کود مورد نیاز سالیانه برای هر هکتار استخر به شرح زیر خواهد بود:

238*1.5=357کیلوگرم

236*1.75=416.5کیلوگرم

90*1.5=135 کیلوگرم

90*1.75=157.5 کیلوگرم

مثال فو ق برای مشخص کردن نحوه محاسبه کود مورد نیاز برآورد شده و میزان واقعی مصرف کود در استخرهمان گونه که در قبل نیز بیان شد بستگی به وضعیت آب استخر از نظر تولیدات زیستی و غنی بودن آب و مصرف کننده ها دارد. بنابر این کودهی باید تحت نظر آزمایشگاه انجام شود تا P₂O₅ موجود در آب مشخص و با توجه به آن استخر را کودهی کنیم و یا کودهی را قطع کنیم. در مزارع پرورشی کشورمان اغلب پرورش دهندگان از کود های دامی و شیمیایی به صورت توام استفاده می کنند و به طور معمول در هر هفته 5 تا 15 کیلوگرم کود فسفات آمونیوم و یا به میزان حدود نصف آن از کود سوپر فسفات به هر هکتار استخر می دهند. کودهای فسفاته را نباید به صورت خشک در استخرها پاشید بلکه، باید آن را به صورت محلول در آورده و به وسیله پمپ زنی در سطح استخر پخش کرد. برای این کار، می توان از دستگاه های سمپاشی استفاده کرد. در صورتی که دستگاه  پمپ زنی در اختیار نباشد، می توان برای پخش کود از قایق استفاده کرد که در این صورت کود را در ظرفی به صورت محلول در آورده و ضمن حرکت قایق در سطح استخر پخش می کنیم.

هیچگاه نباید کودهای فسفاته را همراه با کودهای کلسیم دار به طور همزمان به استخر بدهیم زیرا، با هم ترکیب شده به صورت رسوب در آمده از دسترس گیاه خارج شود. در صورتی که بخواهیم برای آماده سازی اولیه استخرها از کودهای شیمیایی استفاده کنیم، باید پس از آبگیری استخر کود مورد نیاز را به صورت محلول در آورده ودر سطح استخر پخش کنیم.

2-2-1. کودهای ازته

استفاده از  کودهای ازته با بکارگیری پرورش متراکم ماهی در استخرها و افزایش تولید ماهی متداول شد ولی از آن جا که کودهای حیوانی دارای ازت زیادی هستند و علاوه بر این بسیاری از جلبکهای سبز-آبی ازت آزاد را در خود تثبیت می کنند، نباید از کودها به مقدار زیاد استفاده کرد.

کودهای ازته را بیشتر در استخرهای جدید که فاقد لجن بوده وفقیر هستند ، بکار می برند. میزان ماده فعال N در هر لیتر آب استخر باید 2 میلی گرم باشد. برای حفظ تعادل این مقدار ازت در استخر باید آزمایش آب به عمل آمده ودر صورت ضرورت نسبت به کودهی استخر اقدام کرد. برای محاسبه مقدار کود مورد نیاز همانند کودهای فسفاته عمل می کنیم.

به عنوان مثال ، برای محاسبه نیترات آمونیوم مورد نیاز که دارای 35 درصد ماده فعال است به شرح زیر عمل می کنیم:

اگر یک هکتار استخر پرورش ماهی با عمق میانگین یک متر دارای 10000 متر مکعب باشد، با در نظر گرفتن مقدار 2 گرم ماده فعال نیتروژن در یک متر مکعب آب میزان ماده فعال ازت مورد نیاز برابراست با:

20000گرم = 2×10000

با توجه به 35 درصد ماده فعال نیترات آمونیوم ضریب تبدیل ماده فعال به کود برابر است با:

100/15=2.9

و میزان کود مورد نیاز برای یک بار کود دادن به استخر یک هکتاری برابر است با

58کیلوگرم = 2/9×20

اگر در هر ماه سه بار نیاز به کودهی باشد و مدت 6 ماه دوره پرورش طول بکشد، میزان کود سالیانه برابراست با:

1044کیلوگرم=58×6×3

و اگر عمق آب اسخرها ، به طور متوسط 1.5-1.75 متر باشد، کود مورد نیاز سالیانه برابر است با:

1827 کیلوگرم=1.75×1044

1566 کیلوگرم=1.5×1044

از دیگر کودهای ازته کود اوره با 46 درصد ماده فعال ازت است که این کود توام دارای ازت و کربن بوده و سبب تسریع در عمل فتوسنتز می شود و برای محاسبه آن به شرح فوق عمل می کنیم. در مزارع پرورش ماهی که از کودهای دامی وشیمیایی به صورت توام استفاده می کنند در هر هفته 10 تا 15 کیلوگرم در هر هکتار از کودهای ازته به استخر می دهند.

3-2-1. سولفات آمونیوم

این کود بیشتر در استخرهایی که دارای  pH  بالاست استفاده می کنند . زیرا ، باعث کاهش   pHآب استخر می شود. مقدار ماده فعال این کود ،  از 10.5 تا 21 درصد است.

4-2-1. کودهای پتاسیم

کودهای پتاسیم نیز در استخرهای پرورش ماهی برای رشد ماهی بسیار ضروری است. این کود در استخرهایی که از نظر میزان پتاسیم خیلی فقیر می باشد. مانند استخرهای احداث شده در زمینهای ماسه ای ، شوره زار  و باتلاقی وزغال سنگی استفاده می شود. از کودهای پتاسیم دار می توان کلرید پتاسیم با 54 تا 8/57 درصد پتاسیم خالص و سولفات پتاسیم با 42 تا 52.7 درصد پتاسیم خالص را نام برد.

کودهای پتاسیم به دلیل نیاز کم در استخرهای احداث شده در زمینهای حاصلیخیز در ایران زیاد کاربرد نداشته و کمتر به آن توجه شده است. مصرف آن همانگونه که ذکر شده باعث افزایش رشد ماهی شده و در یک دوره پرورش 2 تا 3 بار به استخر داده  می شود. مقدار مصرف آن تا 20 کیلوگرم در یک دوره پرورش است ودر صورتی که استخر های کودهی شده بسیار ضعیف باشد تا یکصد کیلوگرم نیز کوددهی را ادامه می دهیم.

3-1. استفاده از آهک به عنوان کود

به کار بردن آهک در استخرها به عنوان کود تا حد قابل توجهی کلسیم مورد نیاز گیاهان آبزی را تامین می کند و باعث حاصلخیزی استخرها می شود..

استفاده از آهک در استخرها ، گاز کربنیک مورد نیاز گیاهان آبزی را تامین می کند ولی در استخرهایی که دارای بافت شنی هستند، از بکار بردن آهک زیاد حتی الامکان باید خوداری و یا با احتیاط عمل کرد. زیرا باعث تجزیه شدن مواد آلی موجود در استخر می شود که به طور معمول این استخرها از نظر کمبودارند.

در خاکهای مختلف میزان آهک مورد مصرف متفاوت است ودر مصرف آن باید دقت کافی به عمل آید زیرا با تغییرات pH  آب ممکن است خطرات زیادی برای ماهیان موجود در استخر حاصل شود. همچنین استفاده از آهک زیاد گاهی باعث از بین رفتن پلانکتون ها گیاهی شده و اثر منفی در بازدهی استخر خواهد داشت. آهک پاشی در استخرها را در زمانی که استخر تخلیه و خشک می شود، انجام می دهند که می توان به مقدار 500-600 کیلوگرم آهک زنده در هر هکتار استخر پاشید.

علاوه بر این، گاهی در زمان آبگیری استخر و قبل از ماهیدار کردن استخر نیز اقدام به آهک پاشیدن می کنند که در این صورت بهتر است بین زمان آهک پاشی و ماهیدار کردن استخر دو هفته فاصله زمانی باشد تا خطری ماهیان را تهدید نکند.

آهک پاشی در طول دوره پرورش به ویژه در ماه­های گرم سال که درجه حرارت آب بالاست به منظور جلوگیری از تیره شدن لجن کف استخر در هر دو هفته یکبار به میژان 100 تا 200 کیلوگرم در هکتار مناسب است. این عمل همچنین باعث معدنی شدن مواد آلی معلق و محلول در آب می شود.

میزان آهک با میزان بهره برداری از استخر نیز بستگی دارد. هرچه شدت بهره برداری بیشتر باشد آهک بیشتری باید به استخر بدهیم. آهک پاشی به منظور بهبود وضعیت  خاک استخر باشد، کیزان 200 تا 400 کیلوگرم آهک زنده در هر هکتار برای افزایش pH  خاک کافی است.

اگر آهک پاشی به منظور مبارزه با انگلها باشد 1000 تا 1200 کیلوگرم آهک در زمانی که خاک استخر مرطوب است، برای هر هکتار استخر استفاده می شود و اگر هدف افزایش pH خاک در یک استخر اسیدی باشد، مقدار مصرف متفاوت و بستگی به اسیدیته استخر و طبیعت خاک استخر دارد که در آغاز استفاده از 200 کیلوگرم آهک زنده در هر هکتار برای افزایش pH  و قلیایی شدن خاک کافی است و سپس با توجه یه سایر موارد اقدام می شود.

نکات مورد توجه در کودهی استخرها

• در استفاده از کودهای دامی بهتر است از کودهای تازه دامی، استفاده شود.
• کودهی در استخرها در مرحله مقدماتی برای آماده سازی قبل از آبگیری با کودهای جامد انجام می گیرد که باید پس از تعیین مقدار آن بوسیله تراکتور در تمام سطح استخر پخش شود
• کودهی استخرها پس از آبگیری استخر به صورت محلول و از طریق پمپ زنی به وسیله تانکرها ی مجهز و یا قایق در تمام سطح استخر باید انجام شود برای این کار از موتورهای سمپاشی هم می توان استفاده کرد.
• · هیچگاه نباید کودهای شیمیایی را به صورت جامد در استخر پخش کرد.
• · برای حل کردن کودهای شیمیایی ، یک واحد حجمی کود را در 20 واحد حجمی اب حل کرده در سطح استخر پخش می کنیم.
• · در استخرهای پرورش ماهی می توان به تنهایی کود دامی یا کود شیمیایی بکار برد. لیکن استفاده توام از کودهای دامی وشیمیایی مفیدتر است.
• · انباشتن کودهای دامی در وسط یا در گوشه های استخر عمل صحیحی نبوده چون به تدریج تجزیه شدن و کربن آن از دسترس خارج می شود و علاوه بر این ممکن است ایجاد آلودگی کند.
• · بکار بردن مخلوط کودهای فسفاته ، ازته و پتاسیم دار در استخرها بسیار مفید است و بازدهی محصول استخر را به میطان قابل توجعی افزایش می دهد.
• · کودهای فسفاته را نباید همزمان با آهک در استخر استفاده کرد. زیرا، با آن ترکیب شده ایجاد رسوب کرده واز دسترس گیاه خارج می شود.
• · فاصله زمانی 8 تا 15 روز بین آهک پاشی و پخش کود سوپر فسفات ضروری است.
• · کودهسی استخرها باید حتی الامکان به صورت روزانه ودر غیراین صورت با فواصل زمانی بسیارکم انجام شود. در هر صورت از کودهی در حجم بالا در یک زمان باید خوداری کرد.
• · بهتر است کودهی استخرها 2 تا 3 هفته قبل از ماهیدار کردن انجام شود تا به اندازه کافی غذای زنده در استخر تولید شود.
• · نوع ماهیان مورد پرورش ودرصد تراکم  گونه ها ی مختلف در میزان کوئ در استخرها موثر است باید به آن توجه کرد.
• · کودهی استخرها بستگی به حاصلخیزی خاک استخرها و همچنین آب ورودی به استخر و منبع تامین آب دارد. به عنوان مثال، آب چاه عاری از مواد غذایی است و آبی که از زمینهای حاصلخیز یا زهکشهای کشاورزی عبور می کند، بسیار غنی است. بنابر این میزان کودهی برای این دو متفاوت است.
• · اغلب پرورش دهندگان با انجام آزمایش صحرایی از سشی دیسک(وسیله تعیین شفافیت آب استخر) برای کودهی استفاده می کنند و با افزایش شفافیت بیش از 30 سانتی متر اقدام به کودهی می کنند. ولی توصیه می شود کودهی استخر با آزمایش میزان ماده  فعال ازت و P₂O₅مورد نیاز مشخص و هم از اتلاف انرژی در اثر استفاده از کودهای اضافی جلوگیری شود
• · از آنجا که پرورش ماهی یک نوع فعالیت اقتصادی است و کودهی در استخرها ضمن سادگی دارای پیچیدگیهایی است که در هر زمان و یا هر گونه تغییر، تاثیر زیادی می تواند در میزان بازده استخر داشته باشد، بنابر این توصیه می شود، علاوه بر انجام آزمایشهای لازم از کارشناسان و افراد با تجربه محلی نیز استفاده شود.

منبغ: هدایت، م. اصول کودهی در استخخرهای پرورش کپور ماهیان .1376.معاونت تکثیر پرورش آبزیان .

تهیه وتنظیم : مسعود اسدی پرور. شهرام کریمی پاشاکی . تیر 1394