8 نکته بسیار مهم که در مورد شرایط پرورش ماهی تیلاپیا باید بدانید!
-
- ماهی تیلاپیا
مقدمه:
پرورش ماهی تیلاپیا امروزه با استفاده از روشهای نوین پرورشی به یکی از راه های سودآور برای کسب در آمد تبدیل شده و می تواند با ایجاد اشتغال بصورت مستقیم برای پرورش دهندگان و بصورت غیر مستقیم برای صنایع وابسته، مانند تامین لوازم و تجهیزات پرورش تیلاپیا گرفته تا صنایع چرم و فراوری های سودآور باشد. امروزه ماهی تیلاپیا بعد از کپورماهیان و آزادماهیان، جایگاه سوم را در آبزیپروری به خود اختصاص داده و در بیش از 100 کشور جهان پرورش داده میشود.
اگر قصد دارید پرورش این ماهی را بصورت مداربسته انجام دهید بهتر است بدانید که هدف کلی در یک سیستم مداربسته پرورش آبزیان استفاده مجدد از آب و افزایش تراکم ماهی در استخرهای پرورشی است. طبق محاسبات انجام شده، با احیای مجدد آب و ایجاد شرایط زیست مناسب در استخرها با تراکم بالا، میتوان مصرف آب را تا حدی کاهش داد که این امر مهم خود در پرورش و فراگیر کردن این روش تولید ماهی در مزارعی که آب و زمین مختصری دارند، تحول به وجود میآورد. به نظر میرسد پرورش این نوع ماهی با توجه به ارزش اقتصادی بالا در دنیا، تأمین پروتئین غذایی، صادرات، اشتغال و ارزآوری را به همراه دارد که البته باید با ملاحظات زیستمحیطی انجام شود تا امنیت ماهیان بومی در معرض خطر قرار نگیرد.
تیلاپیا
زیستگاه ماهی تیلاپیا :
اگر اطلاعی در مورد زیستگاه اصلی ماهی تیلاپیا ندارید باید بدانید که زیستگاه اصلی این ماهی شرق آفریقا به ویژه کنیا میباشد. ژاپنیها به دلیل کمبود غذا، ماهی تیلاپیا را از مالزی به کشور خود بردند و به عنوان گونه پرورشی معرفی کردند. امروزه تیلاپیا در ژاپن، روسیه، هند و بخشهایی از آمریکا و اروپا بطور گسترده پرورش داده میشود. بیشتر تیلاپیاها میکروفیت خوار هستند اما تعدادی از آنها گیاهان عالیتر را ترجیح میدهند و در محلهایی که دیگر گونههای پرورشی از پلانکتونها تغذیه میکنند از گیاهان عالی استفاده میکنند. گونههایی که خارهای آبششی کوتاه تر و زمخت تری دارند از ذرات غذایی بزرگتر تغذیه میکند.
نکات مهم در پرورش ماهی تیلاپیا :
1-اولین نکته در پرورش این ماهی نقطه دمایی بالا برای تغذیه و زنده ماندن است. این ماهی به هیچ عنوان نمی تواند در سرچشمه ها و رودهایی که دمای پایین تر از ۱۳ درجه داشته باشند زنده بماند. عوامل محیطی یا شرایط آبزی پروری زیادی از جمله شوری، دما، اکسیژن، آمونیاک و نیتریت و کدورت آب بر رشد ماهی تیلاپیا موثرند که در این میان شوری و دما از اهمیت بیشتری برخورداند؛ بنابراین این موارد باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند.
2- اگر قصد درآمدزايي از محل پرورش ماهي تيلاپيا داريد بايد بدانيد كه فقط بايد از بچه ماهي تك جنس شده استفاده نماييد چون ماهيان ماده تيلاپيا اصلا بازدهي لازم براي توليد گوشت را ندارند . ماهي تيلاپيا در نرها ضريب تبديل غذا به گوشت را بشكل اقتصادي و مقرون به صرفه انجام ميدهد و ماده ها فاقد چنين خصوصيتي هستند .
3- مطلب مهم دیگر این است که در پرورش ماهی تیلاپیا، تنها یک بار آبگیری انجام می شود و در ادامه تنها بحث تصفیه آب در میان است. در سیستم های گلخانه ای در هر ۱۰۰۰ متر مربع، می توان ۱۵ تا ۲۳ کیلوگرم در هر متر مربع ماهی را پرورش داد. بنابراین با مصرف کم آب، می توان این ماهی را تولید کرد. تحمل آلودگی این ماهی هم بالاست و با آب های آلوده ما همخوانی دارد.
پرورش-ماهی
4- میزان سوخت و ساز(متابولیسم) ماهی تیلاپیا با افزایش شوری آب تشدید می شود. به همین دلیل آبزی پروران باید میزان خوراک دهی مناسب به آن ها را مدنظر قرار دهند. تحقیقات دانشمندان نیز بر این نکته صحه می گذارد؛ طبق این تحقیقات در تیلاپیای رد با افزایش ۳۲ درصدی شوری آب، ۳۲ درصد نیاز به تغذیه آن بیشتر شد
5- نکته مهم دیگری که آبزی پروران باید آنرا رعایت نمایند این است که با افزایش دمای استخر پرورش ماهی از ۲۲ تا ۳۲ درجه سانتیگراد نرخ رشد برخی از گونه های تیلاپیا را همانند رد افزایش دهند. در دیگر ماهیان نیز دمای مطلوب ۱۸ تا ۳۶ درجه سانتیگراد اعلام شده است. این در حالی است که برای تحمل تیلاپیا در دمای پایین تر آبزی پروران موظف به اضافه کردن کلرید پلاسما و سدیم به آبهای استخر هستند.
6- برای انجام تخم ریزی نیاز به ۲۵ تا ۳۰ عدد ماهی ماده و حدود ۱۲ تا ۱۵ نر در هر ۱۰۰۰ متر مربع میباشد. دمای آب لازم است بالای 25 تا 30 سانتی گراد باشد لاروها در سن 4 تا 5 ماهگی با طولی معادل ۶ تا ۱۰ سانتیمتر بالغ میشوند. در آب و هوای معتدله تولید مثل در حدود ۲ ماه متوقف میشود. مولدین تیلاپیا جمعیت خود را تا حد اشباع استخر افزایش میدهند. برای جلوگیری از این عمل روشهای زیر پیشنهاد میگردد: کاهش مدت زمان رشد ماهی، استفاده از ماهیان شکارچی و تفکیک مولدین و لاروها.
7-همچنین آبزی پروران باید برای تولید تیلاپیای رد در استخرهای آبی خود رژیم غذایی را به کار ببرند که حداقل بین ۲۰ تا ۳۰ درصد پروتئین را در خود داشته باشند هر چند برای گونه هیبریدی تیلاپیا همان ۲۰ درصد پروتئین نیز برای افزایش انرژی آن کافی می باشد.
8- عوامل محیطی یا شرایط آبزی پروری زیادی از جمله شوری، دما، اکسیژن، آمونیاک و نیتریت و کدورت آب بر رشد ماهی تیلاپیا موثرند که در این میان شوری و دما از اهمیت بیشتری برخورداند؛ بنابراین این موارد باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند.
مزیت ماهی تیلاپیا:
این ماهی در اکوسیستم هایی که بار مواد آلی در آن ها زیاد است و خیلی از گونه ها حذف شده اند، می تواند رشد کند. چون پیکره مواد آلی گیاهی را به پیکره پروتئین حیوانی تبدیل می کند. ماهی تیلاپیا را می توان با تراکم بسیار زیاد، مصرف کم آب و غذای ارزان تولید کرد که می تواند نقش برجسته ای در اقتصاد ملی ایفا کند.
توجه ! در صورتی که این ماهی به عنوان یک گونه مهاجم غیربومی وارد محیطهای آبی شود به دلیل مقاومت بالایی که دارد رقیب جدی سایر گونههای بومی میشود.
