برای اینکه شما بتوانید کار بر روی تکثیر ماهیانتان را آغاز کنید باید ابتدا بتوانید جنسیت ماهیانتان تشخیص دهید سپس نتشخیص دهید که ایا ماهی شما بالغ و اماده تخم ریزی است یا خیر. انچه در ادامه می اید راهنمایی است برای اینکه شما به بتوانید جنسیت و بلوغ ماهیانتان را تشخیص دهید.
تعیین بالغ بودن و جنسیت:
زمان بلوغ در ماهی نر و ماده متفاوت است در ماهی نر این زمان در حدود ۲-۳ سالگی در آب هوای معتدل است این در حالی است ماهی ماده حداقل با فاصله ۶ ماه الی یک سال با ماهی نر بالغ می شود. حال اگر ماهیان شما بالغ هستند شما به راحتی می توانید از روی شکل بدنی آنها جنسیت آنها را تعیین کنید برای این کار ماهی ها را از آب خارج کرده ودر ظرفی مناسب قرار دهید از بالا به آنها نگاه کنید بدن ماهی ماده از بالا گرد تر و عمیق تر دیده می شود در حالی که بدن ماهی نر کشیده تر است. البته ماهی کوی دارای برخی صفات جنسی دیگر نیز می باشد که فقط می توان آنها را در فصل تخمریزی مشاهده نمود به طور مثال ظهور دانه های سفید رنگ و جوش مانند بر روی سر و آبشش و فرو رفتگی مجرای تخمریزی ماهی نر و یا بیرون زدگی مجرای تخمریزی ماهی ماده در فصل آمادگی برای تخمریزی.
ماهی نر: از بالا لاغرتر و کشیده تر است
ماهی ماده: از بالا چاق تر و گردتر است
فصل تولید مثل در ماهی کوی اواخر فصل بهار است. ماهی کوی بر اساس تغییرات دمایی ایجاد شده در محیط و همچنین تغییرات طول روز زمان مناسب برای تولید مثل خود را انتخاب می کند در نتیجه زمان تخمریزی این ماهیان می تواند تا اوایل فصل تابستان در مناطق سردسیر و تا اوایل بهار در مناطق گرمسیر متغییر باشد.
البته روش بهتر برای درک زمان درست تخمریزی این است شما از طریق رفتار ماهیانتان متوجه ان بشود که دقیق تر است. در نزدیکی زمان تخمریزی ماهی نر رفتار هایی مثل حرکت گروهی در گوشه های استخر یا تعقیب ماهیان ماده را از خود بروز میدهد و همچنین ماهی ماده نیز در شروع این دوره از ماهیان نر بیشتر غذا خواهند خورد و در مناطق کم عمق آب شنا می کنند و بدن آنها متورم دیده خواهد شد.
پس از اینکه ماهیان شما مراحل فوق را گذراندند نوبت این است که منتظر تخمریزی ماهیانتان باشید. برای اینکه ماهی های کوی تخمریزی کنند می توان از دو روش استفاده کرد:
۱. تخمریزی طبیعی
۲.تخمریزی یا تخمگیری مصنوعی
در تخمریزی طبیعی تمام فرایند تخمریزی توسط ماهی ها و به صورت طبیعی و بدون دخالت انسان صورت میگیرد.
در این روش ماهی نر و ماده ابتدا در سطح آب شروع به شنا میکنند و نر ماهی ماده ر ا دنبال می کنند. ماهی های کوی علاقه دارند که تخمریزی را در مناطق کم عمق آب در بین ریشه یا برگ های ریخته شده درختان انجام دهند. البته ماهی کوی علاقه شدیدی به خوردن تخم های خود دارند برای جلوگیری از این امر و افزایش تعداد تخم ها ی باقی مانده می توان از محیط های مصنوعی که ریشه درختان یا برگ ها را برای کوی شبیه سازی می کنند استفاده کرد. این محیط ها را می توان از رشته های کاموا و نخ های ابریشمی نیز تهیه کرد. پس از اتمام تخمریزی که در حدود ۲۰-۳۰ دقیقه طول می کشد باید محیط های مصنوعی تخمریزی را همراه با تخم ها از برکه خارج کرد و به داخل ظرفی با یک شعله اکسیژن قرار دهیم تا علاوه بر محافظت تخم ها از خورده شدن توسط والدین انها را در شرایطی تحت کنترل تر از برکه قرار دهیم. تخم ها بعد از ۳-۶ روز هچ می شوند.
مثالی از محیط های مصنوعی:
شرایط لازم برای تخم ها و لاروها – بسیار مهم
تغییرات دمایی و پی اچ به شدت می تواند به تخم ها آسیب برساند. همچنین بهتر است تخم ها را از تابش مستقیم افتاب دور نگهدارید. برای انتقال تخم ها باید دقت کنید که تا حد ممکن تخم ها را ازآب خارج نکنید تا دچار استرس نشوند. تخم های ماهی کوی در دقایق اول بسیار چسبناک هستند و تمام سطوح میچسبند.باید دقت شود که تخم ها ممکن است به هر دلیل در فاصله خروج از برکه مادر تا زمان هچ شدن دچار مشکل شوند و باید به صورت دوره ای تخم های آسیب دیده که به رنگ سفید دیده می شوند باید از دیگر تخم ها جدا شوند تا با قارچی شدن به تخم های دیگر آسیب نرسانند. تخم های گذاشته شده تا زمان هچ شدن نیاز به اکسیژن بالا دارند و باید در آب آنها شعله اکسیژن قرار داده شود تا اکسیژن مورد نیاز آنها تامین گردد .
تخم ها بعد از هچ شدن و تبدیل شدن لارو تا ۴۸ ساعت از کیسه زرده خود تغذیه می کنند. اولین غذادهی باید بعد از مشاهده اولین کیسه زرده تحلیل رفته در بچه ماهیان آغاز شود اولین غذا برای لارو های کوی می تواند روتیفر های آب شیرین و یا ناپیلوس ارتمیا باشد. ناپیلوس ارتمیا و روتیفر باید به صورت مرتب هر روز و در فواصل ۴ ساعته در اختیار لارو ها قرار گیرد تعویض آب دوره ای و کف کش کردن نیز باید بعد از هر غذا دهی انجام شود. بعد از گذشت حداقل ۲-۲/۵ هفته باید کم کم غذای آسیاب شده تجاری نیزی به صورت یک وعده در روز اضافه شود و در انتها هفته چهارم به صورت کامل جایگزین ارتمیا و روتیفر شود.
روتیفر آرتمیا
در انتها هفته پنجم باید جای لارو ها را بزرگتر کرد و جریان آب را نیز بیشتر کرد تا مراحل رشد برای آنها سریعتر طی شود. رنگ لارو ها معمولا تا ماه اول و دوم خاکستری تا زیتونی است ولی با گذشت زمان و ورود به ماه سوم رنگ بچه ماهی ها تغییر خواهد کرد و رنگ های اصلی بدن به مرور ظاهر خواهد شد. لارو هایی که بعد از ماه چهارم هم تغییر رنگ نداده باشند ارزش نگهداری نداشته و باید از چرخه تولید حذف شوند. به یاد داشته باشید که همیشه ماهیانی را که زودتر تغییر رنگ داده اند را جدا کنید و برای مولد گیری های بعدی از آنها استفاده کنید.
رقم بندی و غربال گری:
همزمان با رشد لارو ها باید عملیات غربالگری و رقم بندی نیز انجام گیرد تا ماهیان شما در درون گروه هایی یک دست رشد کنند و رقابت غذایی در بین آنها به وجود نیاید این کار بهتر است در آخر هر ماه صورت گیرد. باید دقت داشته باشید که در هر دوره از ابتدای هچ شدن تخم ها تا زمان رشد باید لارو های ناقص و بد شکل جدا سازی و از چرخه رشد خارج شوند .
شاید این مطلب نیز برایتان مفید باشد :مروری-بر-تک-جنس-سازی-ماهی-تیلاپیا/