پرورش ماهی تیلاپیا | مشاوره سرمایه گذاری، تهیه طرح توجیهی و امکان سنجی

پرورش ماهی تیلاپیا

متن عربی این نوشته را از اینجا بخوانید

درحال حاضر باتوجه به پیشرفت سریع صنعت آبزی پروری، افزایش میزان تولید انواع آبزیان اقتصادی و ماکول در سراسر دنیا با توجه به تقاضای روز افزون بازارهای مصرف، ضروری است که در کشور ما نیز به این صنعت توجه خاص شود تا ضمن برآورده کردن نیاز مصرفی داخل کشور، سهم بسزایی نیز در اشتغال پایدار و صادرات داشته باشد.
در سالهای گذشته با پیشرفت صنعت آبزی پروری در نقاط مختلف کشور، تلاش شده است تا گونه های جدید نیز با توجه به مزایای آنها مانند رشد سریع، مقاومت به انواع بیماریها، هزینه کمتر پرورش و دیگر مزایای اقتصادی به مزارع معرفی گردند. در قسمت تکثیر و پرورش ماهیان، یکی از گونه های مناسب و سریع الرشد، ماهی تیلاپیا می باشد که در حال حاضر تکثیر و پرورش آن به سرعت در حال فراگیر شدن در دنیا می باشد. از نظر تاریخی اولین ملت هایی که به پرورش ماهی دست زدند چینی ها و مصری ها بودند اولین نوشتار در زمینه پرورش ماهی ، کتابی است که در حدود ۲۵۰۰ سال قبل در چین نگارش شده است و مصری ها نیز از حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح (ع) ماهی تیلاپیا را در استخرهای خاکی پرورش می دادند.

جنس تیلاپیا از اعضای خانواده سیچلیده و از راسته سوف ماهیان می باشد که دارای بدنی مستطیلی شکل با فلس های ریز می باشد و رده بندی آن در زیر آمده است:
سلسله Animalia
شاخه Chordata
رده Actinopterxgii
راسته Perciformes
خانواده Cichlidae
جنس Tilapia

زیستگاه اصلی این ماهی شرق آفریقا بویژه کنیا و مدیترانه می باشد. ژاپنی ها بدلیل کمبود غذا تیلاپیا را از مالزی به کشور خود بردند و به عنوان گونه پرورشی معرفی کردند.
تا سال ۲۰۰۲ بیش از یکصد کشور جهان (از جمله اغلب کشورهای همسایه ایران ) اقدام به پرورش این گونه کرده اند.
درحال حاضر ماهی تیلاپیا پس از کپور ماهیان دومین ماهی پرورشی از نظر میزان تولید در دنیا می باشد. براساس آمار فائو تولید سالانه تیلاپیا ناشی از کشت و صید از ۱.۱۶میلیون تن در سال ۱۹۹۷ به ۲.۵ میلیون تن در سال ۲۰۰۷ و به بیش از ۳.۲ میلیون تن در سال ۲۰۱۰ افزایش یافته است.
کشور چین بزرگترین تولید کننده ماهی تیلاپیا در جهان می باشد و بعد از آن کشورهای مصر، فیلیپین، تایلند و اندونزی قرار دارند. بزرگترین بازار مصرف تیلاپیای چین ، کشور آمریکا می باشد و پس از آن کشورهای مکزیک، آفریقای جنوبی و روسیه قرار دارد. میزان فروش ماهی تیلاپیا در جهان در سال ۲۰۰۰ معادل ۱.۷۴۴.۰۰۰.۰۰۰ دلار بوده که در سال ۲۰۱۰ به بیش از ۵ میلیارد دلار افزایش یافته است.
اکنون مصرف ماهی تیلاپیا در سطح جهانی به سرعت رو به گسترش است. بعنوان مثال در حال حاضر این ماهی بعنوان وعده غذایی در خطوط هوایی ، مدارس ، بیمارستانها و حتی زندانها مورد مصرف قرار می گیرد به گونه ای که در کشور آمریکا بعضی از زندانها دارای مزرعه پرورش ماهی تیلاپیا می باشند.
پرورش این ماهی بصورت همزمان با پرورش جلبک گراسیلاریا (Gracilaria) و میگو در برخی کشورها انجام می گیرد.
ماهي تيلاپيا در برابر امراض و بيمار يها بسيار مقاوم و شرايط بد محيطي را بخوبي تحمل ميكند (گرچه اكثرا نسبت به سرما حساس هستند).از طرف ديگر بخوبي با ديگر فعاليت هاي كشاورزي تلفيق م يشود و مي تواندا ز منابع غذايي كم ارزش يا اساسا توليدات طبيعي استخر تغذيه كند و باعث كاهش ورود پودر ماهي به عنوان ركن اساسي تامين خوراك ماهي در كشور شود. از طرف ديگر قابليت افزايش تراكم در واحد سطح ( ذخيره سازي نيمه متراكم اين ماهي سه تا هشت قطعه درمترمربع در شرايط كنترل شده است) با ميزان مصرف كم آب را داراست.دوره پرورش این ماهی نسبت به قزل آلا و کپور کوتاهتر می باشد. ضریب تبدیل غذایی این ماهی ۰.۹ بوده و بازماندگی آن نزدیک ۱۰۰% می باشد.میزان خطرپذیری این ماهی پائین می باشد و نیاز به سرمایه گذاری اندکی دارد.حدود ۷۵ تا ۸۰% تولید تیلاپیای پرورشی در آسیا صورت می گیرد.
ماهی تیلاپیا در اصل جزء ماهیان آب شیرین و گرمابی می باشد اما با توجه به توانایی زیست در آبهای شور، اکنون بصورت گسترده در آبهای شور نیز پرورش داده می شود و در حال حاضر تیلاپیا نخستین گزینه آبزی پروری در آبهای شور می باشد. دمای مناسب برای پرورش تیلاپیا ۳۰ – ۲۵ درجه سانتی گراد می باشد و در دمای زیر ۲۰ درجه رشد این ماهی کاهش می یابد.در جنوب ایران، یک جنس از تیلاپیا بنام ایرانوسیچلا (Irano cichla) شناسایی شده است که البته پرورش آن اقتصادی نیست.

ماهی تیلاپیا را می توان در آبهای شور پرورش داد اما این ماهی در آب شور قادر به تکثیر و زادآوری نمی باشد.این ماهی قدرت رشد خوبی را در انواع مختلف سیستم های پرورش مانند استخر خاکی تانک های بتونی ، قفس (Pen) پن از خود نشان می دهد.البته پرورش در تانک های بتونی هم از نظر مدیریت مناسبتر می باشد و هم به نیروی کار کمتری نیاز می باشد و عملیات تغذیه و صید نیز زمان بسیار کمتری را به خود می گیرد.

پرورش ماهی تیلاپیا

مهمترین گونه های تیلاپیا:

۱- تیلاپیای آبیBlue Tilapia (oreodromis aureus
۲- تیلاپیای نیل(orechromis niloticus)
۳-تیلاپیای موزامبیکی oreochromis mossamicus
۴-وامی تیلاپیا Wami Tilapia
۵- تیلاپیای قرمز Red Tilapia

یکی از ویژگی های این ماهی ، قابلیت پرورش آن با انواع میگو می باشد یعنی هم با میگوی آب شیرین و هم میگو ی آبشور. که این خود باعث ارزش افزوده برای پرورش دهنده شده و سود بیشتری نصیب پرورش دهنده می کند در حال حاضر در کشور تایلند پرورش توام ماهی تیلاپیا با انواع میگو رواج خوبی پیدا کرده در آبهای شیرین تا آبهای شور ppt ۳۰ پرورش ایندو بخوبی انجام می گیرد. در دمای ۳۰-۲۵ درجه مطلوبترین رشد برای این ماهی مشاهده می شود و در دمای ۱۷ درجه تغذیه متوقف می شود.

با توجه به اینکه ماهی تیلاپیا بیشتر با فیلتر کردن آب از فیتوپلانکتونها و زئوپلانکتونهای موجود در آب تغذیه می کند رقیب غذایی برای میگوها که از کف و بستر استخر تغذیه می کنند نمی باشد.

پروتئین لازم برای رشد این ماهی در دوره پرورش ماهی تیلاپیا، از پودر ماهی و سویای موجود در جیره غذایی تامین می شود که همین امر باعث ارزانتر تمام شدن غذای مورد نیاز می باشد. درهنگام پرورش معمولاً اختلاف سایز بین ماهی ها دیده می شود که برای رفع این مشکل برداشت و صید تدریجی روش بسیار مفیدی می باشد چون با صید ماهی های درشت امکان برای رشد ماهیان با سایز کوچکتر فراهم می گردد.

یکی از معایب بزرگ این ماهی در هنگام پرورش، تخمریزی بیش از حد آن می باشد که خود باعث می شود ماهیان ریز و بی ارزش در استخر دیده شوند و استخر پرورش ارزش خود را از دست بدهد. یک راه برطرف کردن این مشکل استفاده از گونه های تک جنسیتی در هنگام پرورش می باشد.

بهترین گونه تیلاپیا برای پرورش، تیلاپیای نیلی می باشد که مشکل زاد و ولد و تکثیر بیش از حد و غیر اقتصادی را در استخرهای پرورش کمتر نشان می دهد. درحال حاضر پژوهشگران با استفاده از هورمون های جنسی گه از راه تغذیه به بچه ماهیان نورس تیلاپیا می دهند گونه های تک جنسیتی مناسب برای پرورش تولید می کنند .

تیلاپیا جزء ماهیان گرمابی می باشد ولی دامنه تحمل به سرمای خوبی داشته بخصوص تیلاپیای آبی مقاومت بیشتری نسبت به سرما داشته ودر دمای ۳۲-۱۶ درجه تحمل و رشد خوبی دارد. ولی گونه موزامبیکوس کمتر تحمل گرما را دارد.

تیلاپیا جزء ماهیان آب شیرین می باشد ولی تحمل شوری را دارد در شوری ۱۰الی ۱۵ ppt به راحتی رشد می کندppt۳۰ در برخی منابع ذکر کرده اند. در شوری ppt۵ تفریخ تخم یاHatching بخوبی صورت نمی گیرد.

این ماهی را هم دراستخرهای خاکی، مخازن فایبرگلاس و درتانک پرورش می دهند. استخرهای خاکی بیشتر در زهکش ها که طول زیاد و عرض کم دارند و غذادهی بصورت دستی به راحتی امکان پذیر است پرورش می دهند و برداشت بصورت تدریجی صورت می گیرد معمولاً بچه ماهیان ۲۰ گرم به بالا برای ذخیره سازی استخرهای خاکی، بازماندگی بیشتری را به همراه دارد و بعد از گذشت ۸-۶ ماه به حدود ۸۰۰-۶۰۰ گرم می رسد.
این ماهی نسبت به اکسیژن کمتر ازppm ۵ حساس بوده. PH ۵/۸-۵/۵ را تحمل کرده معمولاً برای رشد بهتر و جلوگیری از خطرات زیست محیطی بدلیل قدرت تکثیر بالای این ماهی توصیه می شود از بچه ماهیان عقیم برای پرورش استفاده شود که عقیم کردن بوسیله هورمونهای خوراکی یا تزریقی انجام می شود و یا بصورت شوک های فشاری و دمایی انجام می گیرد.از پرورش تیلاپیا و میگو به منظورپیشگیری از برخی بیماریها مثل بیماری ویروسی WSSW با لکه سفید ویروسی میگو نیز استفاده می شود.

هر ماهي ماده تيلاپيا (از مهمترين ماهيان آب شيرين پرورشي در دنيا) در يك سال در طول ۳ ماه دوره زاد آوري تعداد ۲۰۰۰ بچه ماهي توليد مي كند.

جهت برآورد استعداد و پتانسیل پرورش تیلاپیا در امریکا اول بایستی مشخص شود کدام گونه استعداد پرورش در منطقه را دارد. چنانچه اگر فرض کنیم انتخاب آنها برای پرورش محدودیتی نداشته باشد عواملی از قبیل درصد رشد و میزان مقاومت به سرما در پرورش این ماهی مهم می باشد.
گونه های مناسب جهت پرورش عبارتند از :
۱- Tilapia nilotica ۲- T.aurea ۳- T.rendalli
۴- T.mossambica ۵- T.hornorum

با آزمایش مشخص شده که گونه های هیبرید بهتر از گونه های اصلی رشد می کنند . در عرضهای جغرافیایی شمالی مقاومت به سرما از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد . در این رابطه اغلب T.aurea انتخاب میشود پرورش در استخر جهت رشد تیلاپیااز متدهای رایج می باشد . یکی از مزایای این ماهی استفاده از تولیدات طبیعی می باشد.

مدیریت استخرهای پرورش تیلاپیا

مدیریت استخرهای پرورش تیلاپیا در سیستم سنتی بر پایه استفاده از کودهای آلی و معدنی و در سیستم متراکم بر پایه استفاده از غذای با پروتئین بالا ، هواده و تعویض آب میباشد . یکی از بزرگترین مشکلات ، تولید بیش از حد Fry و فینگرلینگ در پرورش می باشد بطوریکه میتواند بیش از ۷۰% محصول نهایی را شامل شود که خود باعث ایجاد رقابت غذایی بین ماهیان بزرگ و کوچک شده و هم چنین کم کردن درصد ذخیره اولیه و در نهایت پایین آمدن وزن صید انفرادی ( زیر ۴۵۴ گرم یا یک پوند ) می باشد.

دو روش در پرورش تیلاپیا مرسوم می باشد

۱- پرورش هر دو جنس با هم
۲- پرورش تک جنسی ( جنس نر ) که در کنترل تخم ریزی نا خواسته مهم می باشد . اندازه استخر در اینجا محدودیتی را ایجاد نمی کند اما برای یک مدیریت خوب و کار اقتصادی ، استخرهای کوچک ( ۱ تا ۱۰ آکر ) با عمق کم ( ۶ – ۳ فوت ) پیشنهاد می گردد . در هنگام صید کلی خالی کردن آب استخر لازم می باشد . همچنین وجود حوضچه صید مهم می باشد.
برای از بین بردن Fry و فینگرلینگ ها که امکان آن می رود در مرحله پرورش بعدی وارد شوند ، خشک کردن کف استخر لازم می باشد . انتخاب محل جهت پرورش تیلاپیا بستگی به درجه حرارت دارد . میزان مطلوب درجه حرارت جهت پرورش تیلاپیا ۸۲ تا ۸۶ درجه فارنهایت می باشد . در زیر ۶۸ درجه فارنهایت ، کم شدن رشد و در زیر ۵۰ درجه فارنهایت مرگ اتفاق می افتد . در درجه حرارت زیر ۵۴ درجه فارنهایت تیلاپیا مقاومت خود را نسبت به بیماریها از دست داده و در معرض آلودگی بوسیله باکتریها ، قارچها و انگلها قرار می گیرد. در این ناحیه حرارتی تیلاپیا اغلب در آبهای گرم ، زمستان گذرانی می کند.
به استثناء آبهای گرم معدنی ، در جنوبی ترین قسمت تگزاس و فلوریدا بخصوص در آیداهو تیلاپیا می تواند در طول سال پرورش داده شود . بستگی به منطقه ، در نواحی جنوبی تیلاپیا میتواند از ۵ تا ۱۲ ماه در استخر نگهداری شود.

پرورش تیلاپیا در استخر

بیشتر گونه های مناسب پرورش تیلاپیا در ایالت متحده که دارای انکوباسیون دهانی می باشد عبارتند از : T.hornorum , T.mossambica , T.aurea, Tilapia nilotica و گونه های تخم گذار عبارتند از : T.Zillii , T.rendalli
هم چنین هیبریدهای مختلف بین گونه های دارای انکوباسیون دهانی نیز در این بین مهم می باشد که شامل بیشتر تیلاپیا های نارنجی متمایل به قرمز که هیبرید می باشند . عموما جهت مصرف خوراکی گونه های دارای انکوباسیون دهانی و جهت کنترل علفهای هرز از گونه های تخم گذار استفاده می شود.

وضعیت پرورش تیلاپیا در ایران تا سال ۱۳۹۳

در حالی که پرورش، واردات و مصرف ماهی تیلاپیا چند سالی است به موضوع جنجالی و مورد اختلاف سازمان‌های محیط زیست و شیلات تبدیل شده، واردات آن با بیش از ۲۳۵ درصد افزایش طی ۱۰ ماهه امسال به بیش از ۳۷ میلیون دلار رسیده است.
بر اساس آمار گمرک تا پایان دی ماه امسال ۷۲۰۰ تن ماهی تیلاپیای فیله منجمد به ارزش ۳۲ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار به کشور وارد شده که از نظر وزنی ۱۷۹.۷۸ درصد و از نظر ارزشی ۲۳۵.۷۲ درصد نسبت به ۱۰ ماهه سال گذشته رشد داشته است.
سال گذشته حدود ۱۲ هزار تن ماهی تیلاپیا به کشور وارد شد و پیش‌بینی می‌شود واردات این ماهی تا پایان امسال به حدود ۲۰ هزار تن برسد. جالبتر اینکه قیمت تیلاپیای وارداتی نسبت به سال گذشته حدود ۳۰۰۰ تومان افزایش یافته اما واردات آن بیش از سه برابر شده است که نشان می‌دهد این گونه ماهی در سفره‌های ایرانیان جای خود را پیدا کرده است.

پرورش ماهی تیلاپیا

اینفوگرافیک تولید تیلاپیا در راستای افزایش خودکفایی پروتئین کشور و عمل به اقتصاد مقاومتی

بعد از معرفی تیلاپیاي نیل به بافق، درخواست هایی جهت معرفی این گونه به سایر مناطق کشور ارائه گردید که در این راستا، دیدگاه هاي موجود در جامعه علمی ایران در دو طیف قرار دارد. دیدگاه مثبت یا صرفاً اقتصادي که در آن توسعه تنوع در آبزي پروري، تأمین فرصت هاي شغلی با توجه به شرایط اشتغال در کشور، تولید پروتئین و حتی صادرات آن به کشور هاي دیگر، استفاده از ظرفیت هاي خدادادي اکوسیستم هاي آبی در داخل ایران جهت رونق اقتصادي و نهایتاً تأمین و تلاش در جهت افزایش مصرف سرانه ماهی به عنوان یک غذاي سالم و مطلوب که می تواند موجب کاهش مرگ و میر افراد ناشی از انواع بیماري ها خصوصاً سکته هاي قلبی و عروقی و افزایش طول عمر براي مردم و در واقع ارتقاي بهداشت عمومی با هزینه هاي نسبتاً پایین به عنوان سرمایه اصلی اجتماعی شود، از مهمترین دلایل این افراد است. در واقع، افراد در این دیدگاه از یک طرف پرورش آسان این گونه را که حتی می تواند توام با یک محصول دیگر باشد و از سوي دیگر هزینه هاي پایین تکثیر این ماهی نسبت به سایر آبزیان، عدم نیاز به ساخت انواع سازه هاي پیشرفته و استخر هاي مجهز به تهویه هوا و مقاوم بودن این گونه در برابر عوامل مختلف محیطی و انسانی را ملاك تصمیم گیري قرار می دهند. در این میان، مقاومت به تنش هاي دمایی، شوري و تغییرات اکسیژن آب، این امکان را به افراد غیر ماهر در پرورش ماهی می دهد که با ریسک کمتري به این فعالیت بپردازند. غیر از موارد بالا که بیانگر سازش هاي بالاي این ماهی است و در واقع گزینه بسیار خوبی براي پرورش می باشد، طعم مناسب و استخوان هاي مزاحم کمتر، موجب گردیده تا این ماهی به عنوان یکی از اولویت هاي عمومی در خرید و مصرف ماهیان باشد؛ لذا بازار مصرف خوبی در ایران دارد؛ به طوري که از نظر قیمت، فیله آن که در بازار عرضه می شود گران است. این در حالی است که قیمت پایه آن در کشورهاي دیگر از سایر ماهیان قابل عرضه، پایین تر بوده ولی در عین حال مصرف عمومی بسیار بالایی در سطح دنیا دارد. این دیدگاه صرفاً به مزایا و خصوصاً نکات اقتصادي طرح معرفی و تکثیر توجه دارد و قطعاً مسائل اقتصادي به تنهایی نباید ملاك تصمیم گیري باشد.

پرورش ماهی تیلاپیا

مروری بر تجارب کشورهای مجاور ایران در پرورش تیلاپیا

تیلاپیا نام عمومی اعضاء خانواده ماهیان سیکلید (سیچلاید) ماهیان با بیش از ۱۶۰۰ گونه مختلف است. بسیاری از گونه‌های این خانواده بـه عنـوان ماهیان زینتی شناخته می‌شوند و برخی از آنها ارزش تجاری دارند. معرفی تیلاپیا به قاره آسیا از سال ۱۹۳۰ با واردکردن گونه تیلاپیای موزامبیـک mossambicus Oreochromis به جاوه اندونزی به عنوان ماهی زینتی آغاز شده و در حال حاضر در بیش از ۱۳۵ کشور جهان پـرورش داده شود.
مهم‌ترین شاخصه‌های پرورشی این ماهیان رشد سریع، مقاومت بالا در برابر طیف وسیعی از شرایط زیسـت محیطـی، مقاومـت نسـبت بـه بیماریها و استرس، تحمل بالا نسبت به کیفیت پایین آب و آمونیاک زیاد، قدرت تولید مثل زیاد و دوره کوتاه تولید مثلی در اسـارت و نیـاز کـم تغذیه‌ای است. در ایران مطالعات در زمینه تیلاپیای پرورشی از پاییز ۱۳۸۷ در مرکز تحقیقات ملی آبزیان آبهای شور در حومه شهرسـتان بـافق استان یزد آغاز شده و با اجرای طرحهای تحقیقاتی متعدد، دانش فنی راه اندازی چرخه کامل تولید این ماهی به دست آمده است. علیرغم تقاضـای فراوان، معرفی این آبزی به صنعت آبزی روری کشور با ممانعت محیط زیستی روبرو است. برای رفع این نگرانی‌ها راه کارها و تکنیکهای متعـدد ارائه شده است. یکی از نگرانیهای مطرح شده برای توسعه پرورش این ماهی، احتمال ورود آن به منابع آبی کشور از جمله دریای خزر می‌باشد. در این زمینه باید توجه داشت که کشورهای همسایه ایران از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر سال‌های بسـیاری اسـت که به فعالیت در زمینه تیلاپیا و پرورش آن پرداخته‌اند.
مقاله حاضر به طور اجمالی به فعالیت‌های مذکور در برخی کشـورهای همسـایه ایـران پرداخته شده است.

این مطلب را از سایت هیدروفارم مطالعه می نمایید

پرورش ماهی تیلاپیا

تیلاپیا نام عمومی اعضاء خانواده سیکلید (سیچلاید) ماهیـان اسـت که به طور عمده شامل گونه‌های آب شیرین می‌باشد. در رده بنـدی پیشین بیش از ۱۰۰ گونه و در رده بندی اخیر بـیش از ۱۶۰۰ گونـه مختلف در این خانواده جای می‌گیرند. بسـیاری از گونه‌های ایـن خانواده به عنوان ماهیان زینتی شناخته می‌شوند و برخـی از آن‌ها ارزش تجاری دارند. خاستگاه اصـلی بسـیاری از گونه‌های تیلاپیـا رودخانه نیل است.
مهم‌ترین شاخصه‌های پرورشـی ایـن ماهیـان رشـد سـریع، مقاومت بالا در برابر طیف وسیعی از شرایط زیسـت محیطـی ماننـد دمـا، دوره نـوری، سـرعت جریـان، ذرات معلـق، شـوری، اکسـیژن محلول، pH، مقاومت نسبت به بیماری‌ها و اسـترس، تحمـل بـالا نسبت به کیفیت پایین آب و آمونیاک زیاد، قدرت تولید مثل زیـاد و دوره کوتاه تولید مثلی در اسارت، باروری و همـاوری زیـاد؛ تغذیـه از مواد غذایی کم ارزش، دسترسی آسـان بـه منـابع غـذایی و امکـان استفاده از غذای مصنوعی پس از جذب کیسه زرده است. این ماهی از بازار مصرف بسیار خوبی در کشورهای صنعتی بـه ویـژه امریکـا و ژاپن بهره مند بوده و بسیاری از کشورها از جمله کشورهای آسـیایی پرورش آن را با هدف صادرات انجام می‌دهند.
تیلاپیا در دهه ۱۹۴۰ مـیلادی بـرای نخسـتین بـار در حـوزه کارائیب معرفی گردید و متعاقباً به بیش‌تر نواحی آمریکای لاتـین و ایالات متحده آمریکـا راه یافـت و در اواخـر دهـه ۱۹۵۰ بـه عنـوان اصلیترین موضوع آبزی پروری در دانشگاه آبردن مورد مطالعـه قـرار گرفت. آزمایش‌های پرورش ایـن آبـزی در دهـه ۱۹۲۰ مـیلادی در
کشـور افریقـایی کنیـا بـه ثبـت رسـیده اسـت. معرفـی تیلاپیـا بـه قسمتهـایی از آب‌های آسـیا از سـال ۱۹۳۰ بـا وارد کـردن گونـه تیلاپیای موزامبیـک mossambicus Oreochromis بـه جـاوا بـه عنوان ماهی زینتی آغاز شده است در طی جنگ جهانی دوم، ژاپـن تیلاپیا را در بیشتر جنوب شرقی آسیا به طـور وسـیع پخـش کـرد.
امروزه تیلاپیا به عنوان گونه‌ای بومی در بیش‌تر ملیت‌های آسـیا شناخته می‌شود درحال حاضر تیلاپیا در بیش از ۱۳۵ کشور جهان پرورش داده می‌شود گونه‌های تیلاپیای niloticus Oreochromis و تیلاپیای موزامبیک مهمترین گونه‌های تجاری تیلاپیاها هستند.
مطالعـات در زمینـه تیلاپیـای نیـل از پـاییز ۱۳۸۷ در مرکـز تحقیقات ملی آبزیان آبهای شور واقـع در حومـه شهرسـتان بـافق استان یزد ه آغاز شده و با اجراء طرح و پروژه‌ای تحقیقـاتی متعـدد، دانش فنی راه اندازی چرخه کامل تولید این مـاهی بـه دسـت آمـده است.
یکی از نگرانیهای مطرح شده برای توسعه پرورش این مـاهی در کشور، احتمال ورود آن به منابع آبی کشور از جمله دریای خـزر می‌باشد. در این زمینه باید توجه داشت که کشورهای همسایه ایران از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس، دریای عمان و دریـای خـزر سالهاست به فعالیت در زمینه تیلاپیا پرداخته‌اند.
در این گزارش فعالیتهای تولید تیلاپیـا در برخـی کشـورهای همسایه ایران مورد توجه قرار گرفته است.

پرورش تیلاپیا در عربستان

عربستان سعودی ۸۰% جزیره عرب را اشغال کـرده و در همسـایگی دریای سرخ در غرب خلیج فارس بین ایران و جزیره عرب واقع شده است. آبزی پروری در عربستان فعالیت نسبتاً جدیدی است. نخستین اقدامات آبزیپـروری در ایـن کشـور بـا پـرورش تیلاپیـای نیـل در آبهای شیرین داخلی آغاز گردید.
تیلاپیا از سال ۱۹۷۷ از کنیا شـامل ۱۵۰ مولـد و ۱۸۰۰ بچـه مـاهی نـورس و سـپس در ۱۹۸۰ از تـایوان وارد عربسـتان شـد. در عربسـتان سـعودی هماننـد دیگـر کشـورها بـرای توسـعه تیلاپیـا تلاش‌های متعـددی انجـام شـد و مـردم بـومی و خارجی‌ها آن را پذیرفتند. اکنون بیش از ۷ گونه تیلاپیا در عربستان وجـود دارد کـه منشاء آن‌ها کنیا، تایوان، انگلستان، تایلند و آمریکا اسـت. از حـدود ۱۰ گونـه تیلاپیـا کـه بـرای پـرورش در عربسـتان بررسـی شـدند، تیلاپیای نیل niloticus Oreochromis عمومی‌ترین گونـه آن‌ها است. در دهه اخیر گونه تیلاپیای مقاوم به شـوری O. spilurus در آبهای بسیار شور دریای سرخ پرورش داده می‌شود.
در اوایــل دهــه ۱۹۹۰ تنهــا ۲۰ مزرعــه پــرورش تیلاپیــا در عربستان فعال بودند. تا سال ۲۰۰۲ این تعداد بـه ۱۰۹ مزرعـه و درسال ۲۰۰۸ بیش از دو برابر شده و به ۲۲۷ مزرعه رسـید. اکنـون از ۱۲۵ مزرعه آبـزی پـروری تجـاری عمـده در عربسـتان، ۵۴ مزرعـه تیلاپیا تولید می‌کنند. بزرگ‌ترین مزرعه تولید تیلاپیـا در عربسـتان سالانه تن ۵۰۰ ماهی تولید می‌کند.
آبزی پروری منبع مهم تأمین ماهی تازه برای مصـرف کننـدگان در عربستان است اما به اندازه کافی برای برآورده کردن تقاضای این کشور رشد نکرده است. هرچند به نظـر می‌رسد بـه مقولـه تولیـد تیلاپیا برای کشوری که تولیدکننده بزرگ نفت اسـت زیـاد اهمیـت داده نشده و این کشور هماننـد ایـالات مت حـده امریکـا و عربسـتان سعودی واردکننده ماهیان تیلاپیا و بسیاری از ماهیان دیگـر اسـت.
صنعت آبزی پـروری در عربسـتان در حـال توسـعه اسـت و آبزیـان پرورشی تجاری شـامل تیلاپیـا، میگـو، گروپـر، هـامور، سـیم، بـس دریایی، صافی ماهی و کفال هستند اکنون در عربستان دو محصول مهم آبزی پروری در آب شیرین تیلاپیـا و در آب دریـا میگـو اسـت.
تولید آبزی پروری کم‌تر از میزان صید است اما تولیدات آبزی پـروری از ۲۶۹۶ تن در سال ۱۹۹۵ به ۲۲۲۵۳ تن در سال ۲۰۰۸ رسیده و ۲۲۹ میلیون دلار ارزش داشته است
تولیـد تیلاپیـا در عربسـتان از ۱۹۲۶ تـن در سـال ۱۹۹۰ بـه ۳۹۶۸ تن در سال ۲۰۰۱ رسید. در سال ۲۰۰۴ تولیـد تیلاپیـا ۲۰% کل آبزی پروری این کشور را شامل شده است. این رقم در سالهای ۲۰۱۱-۲۰۰۹ در محــدوده ۳۸۳۷-۳۳۸۲ تــن متغیــر بــوده اســت.
باتوجه به اینکه عربستان سعودی واردکننده ماهی بوده و صید از آبهای طبیعی با محدویتهای جـدی مواجـه اسـت، تمایـل بـه توسعه آبزی پروری افزایش یافته و تولید تیلاپیا مـورد تشـویق قـرار گرفته است. بررسـی ۲۳ مزرعـه پـرورش متـراکم تیلاپیـا در مرکـز عربستان نشان داده که همه مزرعه داران در سطح پایینتر از حداکثر بهره وری فعالیت می‌کنند و بهره برداری بیش‌تر آن‌ها پایین‌تر از حداقل کارآمدی است. علت این امر احتمالاً کیفیت پایین بچه ماهی و مدیریت ضعیف پـرورش اسـت. کمبـود آب در عربسـتان یکـی از عوامل مهم محدودیت توسعه تیلاپیا است.

به دلیل کمبود آب، سیستم‌های عمده مـورد اسـتفاده بـرای پرورش تانکهای بتنی و فایبرگلاس پرورش متراکم و نیمه متراکم با اســتفاده از آب زیرزمینــی با زگردشــی هســتند. منبــع آب بــرای آبزی پروری چاه است. آب هفته‌ای یکبـار تعـویض شـده و پـس از مدتی استراحت در استخر بازگردش می‌شود در باز گردش ۵۰% آب تازه چاه و مابقی آب بازگردش استفاده می‌شود بیشتر مزرعه داران خودشان بچه ماهی و انگشت‌ها قد را تولید و در اسـتخرها و تانـک ذخیره می‌کنند. برخی مزرعه داران بـرای تغذیـه ماهیـان تیلاپیـای پرورشی غذای آماده خریداری می‌کنند و برخـی خودشـان غـذا را می‌سازند. تیلاپیای تولید شـده اغلـب در فروشگاه‌های محلـی بـه فروش می‌رسد.
در مرکــز پــرورش مــاهی در نزدیکــی جــده، تیلاپیــای O. spilurus در آب بسیار شور دریا و در آب چاه‌های نزدیک به ساحل با شوری ppt ۴۲ تولید می‌شود در این سیستم آب خروجی پرورش ماهی برای تولید جلبکهای Ulva و Gracilaria به کار می‌رود تا این جلبکها نیتروژن، فسفر، دیاکسیدکربن و میکرونوترنیتهای را از آب جذب کنند. این شـرایط سـبب اسـتفاده مجـدد از آب بـدون تأثیر نامطلوب بر محیط زیست می‌شود این فعالیت با حمایت تیمـی از شهر علم و فناوری ملک عبـدالعزیز و مرکـز آبـزی پـروری وزارت کشاورزی با هدف توسعه فناوری تولید مـاهی و بهـره بـرداری تـوأم اقتصاد و محیطزیست مسئولانه انجام می‌شود استفاده از کشت‌های تــوأم ماننــد تیلاپیــا و جلبــک می‌تواند اقتصــاد و مســئولیت زیست محیطی را به طور توأم گسترش دهد.
عربستان سعودی به دنبال افـزایش تولیـد تیلاپیـا در آب‌های شیرین و دریایی است. علاوه بـر مصـرف کننـدگان سـعودی کـه در انتظار ماهیان با کیفیت بالاتر هستند بسیاری از اعراب حاشیه خلیج فارس و کارگران مهاجر غیر عرب که مصرف کنندگان مهم تیلاپیای تولید شده در آسیا می‌باشند توجه زیادی به تولید تیلاپیا و جلبـک دریایی دارند.
تولید محلی تیلاپیا می‌تواند بـرای همـه مفیـد باشـد و ضـمن کاهش نقل وانتقال و هزینه‌ها، تنوع اقتصادی را در عربستان بدنبال داشته باشد. پرورش تیلاپیا در آبهای بسیار شور عربستان پتانسیل عظیمی برای کشاورزان است. خط ساحلی طویـل و دمـای معتـدل کند. شرایط تولید را فراهم می‌پرورش توأم بـا میگـو نیـز پتانسـیل دیگری در سواحل دریای سرخ محسوب می‌شود.
توسعه تولید تیلاپیـا در عربسـتان براسـاس مـدیریت مطلـوب مزارع، فناوری بالا و استفاده از غذای باکیفیت دنبال می‌شود دولت از طریق تخصیص وام، خدمات حمایتی، همکاری تکنیکی و توسـعه تحقیقات به تولید کند کنندگان تیلاپیا کمک می‌کند.

آبزی پروری تیلاپیا در روسیه

ماهی تیلاپیا که به آن ” مرغ رودخانه” نیز گفته می‌شود نوعی ماهی محبوب در روسیه است که به طور عمده از ویتنام و وارد چین ایـن کشور می‌شود حال حاضر این مـاهی در منطقـه تیـومن روسـیه تولید می‌گردد.
به نقل از فرماندار آستاراخان روسیه، تقاضای ماهی تیلاپیـا در روسیه روز به روز افزایش می‌یابد و روسیه به دلیل عـدم توسـعه تولیـد ناچـار بـه واردات ایـن مـاهی از کشـورهای خـارجی اسـت.
(http://www.fishbiotech.ru) پروژه تولید تیلاپیا برای دولـت و وزارت کشــاورزی فدراســیون روســیه، بــا هــدف توســعه صــنعت ماهیگیری نیز و مقابله با واردات از اهمیت ویژهای برخوردار است.
به گفته وی بزرگ‌ترین کارگـاه تولیـد تیلاپیـا در روسـیه در منطقه آستارا خان واقع شده و به تولید متراکم تیلاپیا پرداخته است و به طور رسمی در سال ۲۰۱۶ افتتاح خواهد شد. این کارگاه برای تولید ماهی تیلاپیـا بـه ارزش بـیش ۱ از میلیـارد روبـل راه انـدازی می‌شود. این پروژه بخشی از برنامه جـایگزینی واردات اسـت. دولـت برای حمایت از این پروژه مهم تسهیلاتی مانند بخشودگی مالیاتی و کمک به حمل و ونقل زیرساخت‌های مهندسـی را در نظـر گرفتـه است.
مجموعه هچری مدرن این مرکز برای تولید ماهی بـا ظرفیـت ۱.۱ هزار تن در سـال در روسـتای “اسـتپ ” منطقـه آسـتارا خـان ساخته شده است این مجموعه جهت دو نوع تیلاپیـا هـدف گـذاری شده که شامل تیلاپیای قرمز نقره‌ای هستند. این کارگاه‌ها بـرای تولید مستمر تیلاپیای زنده و تازه (زیر یخ) در طـول سـال طراحـی شده است این. پـروژه همچنـین شـامل یـک کارخانـه بـرای تولیـد خوراک ماهی و بسته بندی نیز می‌باشد. سرمایه گذار این پروژه شرکت ملی زیست فناوری است کـه به طور تخصصـی در زمینـه فـن آوری تصـفیه آب بـرای سیستم‌های دریایی آب و شـیرین، خـوراک و تغذیـه مـاهی و فـن آوری اجـرای سیستمهای بازگردشی تولید ماهی (RAS) فعالیت می‌کند.
در مورد تولید تیلاپیا فعالیـت محـیط زیسـتی پایـدار و “آبـزی پروری سبز ” مطرح شده است این. مفهوم به دلیـل نحـوه کـاربرد و عرضه ماهی با حداقل مصرف پودرماهی در زمان تولیـد ایـن آبـزی، کاهش مصرف آنتیبیوتیک ها به دلیل مقاومت به امراض و بیماریها و عدم رهاسازی پساب در اجرای تولید این مـاهی اسـت کـه سـبب شده علاوه بر ارائه آبزی پروری سـبز، بتـوان پسـاب پـرورش مـاهی تیلاپیا را بدون نگرانی برای آبیاری محصولات گیاهی استفاده کرد.
“آبزی پروری سـبز ” ایـن امکـان را فـراهم آورده تـا همـراه بـا پرورش تیلاپیا از نمونه‌های دیگر نیز در قالـب سیستم‌های کشـت توأم یا کشته‌ای تلفیقی مانند پرورش تیلاپیا با میگو استفاده شود.
سیستم‌های کشت توأم اجازه می‌دهد تا با حداقل اسـتفاده از منـابع گران قیمت از جمله آب و انرژی، بـه سـمت بهـره بـرداری از تعـداد بیشتری از محصولات حرکت کنیم. این سیستم علاوه بـر تضـمین در قیمت محصول نهایی موجب پیشگیری از افت کیفیت می‌گردد.
پساب تولید شده در مزارع پرورش ماهی می‌تواند با اطمینـان جهـت کشت انگور، گندم، زیتون، جو، ذرت خوشه‌ای، پنبه، خربزه، و فلفل یونجه مورد استفاده قرار گیرد. این شـرایط در کـاهش هزینه‌ها و تنوع محصولات و توجیه اقتصادی طرح مؤثر است.

در یک جمعبندی کلی:

. ۱ روسیه بـا تکیـه بـر تجربـه تغییـر رویکـرد واردات بـه نفـع صادرات در بخشهای مهم استراتژیک همانند آنچه در حوزه پرورش مرغ انجام می‌دهد، می‌تواند در پرورش ماهی نیز به این مهم دسـت یابد.
. ۲ با توجه به وضعیت روبه رشد جوامع انسانی و نیاز به منـابع غــذایی، روســیه از طریــق اســتفاده از فــنآوریهــای پیشــرفته و مکانیزم های حمایتی می دولت با تواند تولید ماهی در اسرع وقت به هدف جایگزینی واردات تا سطح ۸۰% در سـال ۲۰۲۵ رسـیده بـرای رشد صادرات حداقل به کشورهای همسایه در نیز آینده برنامه ریزی نماید.
. ۳ توسعه صنعت می‌تواند مشوق توسعه فن و علم آوری باشد و این امر موجب توسعه ایجاد امکانات پژوهشی گردیده و سـبب ارائـه تعداد زیادی از مشاغل مهارتی می‌گردد
. ۴ افزایش مصرف تیلاپیا می‌تواند نرخ رشد و وزن بدن یا چاقی ناشی از مصرف کالری نامناسب و بـیش از کـه حـد مشـکل بـزرگ دنیای مدرن بوده و متأسفانه در روسیه بوفور دیده می‌شود را کاهش دهد. در نتیجه توسعه تیلاپیا سبب بهبود بهداشـت کشـور و صـرفه جویی در هزینه‌های درمان شـده و منـافعی بـرای بیمـاران خواهـد داشت.
. ۵ استفاده از فن آوری نوین روسـیه را در اسـتفاده چنـد باره از آب و کاهش فشار بر محیط زیست کشور یاری خواهد داد.

پرورش تیلاپیا در کویت

کشور کویت ۲۹۰ کیلومتر خـط سـاحلی و ۱۷۸۱۸ کیلـومتر مربـع وسعت دارد مهم‌ترین چاه‌های لب شور کشاورزی در منطقـه الـوفرا (Al –Wafra) در ۱۰۰ کیلومتری جنوب و العبدلی (Abdali- Al )در ۱۲۰ کیلومتر شمال شهر کویت واقع شده‌اند.
ورود تیلاپیـا بـه کویـت اولـین بـار در سـال ۱۹۷۰. م توسـط مؤسســه تحقیقــات علمــی کویــت(Scientific Research KISR Kuwait Institute for )با همکاری بخش محیط زیست دریـایی، شـیلات و آبـزی پـروری ایـن کشـور صورت گرفت و تحقیقات برای بررسی امکـان پـرورش تیلاپیا و یافتن گونه مناسب برای پرورش متراکم تجاری در شـوری ppt ۴۰- ۳۸ آب دریا و آب لب شور زیرزمینی بـا شـوری ppt ۸-۸۳ انجام شد. در طی ۱۷ سال ۶ پروژه تحقیقاتی اجراء شدند.
ابتدا فصل تخم ریزی و پتانسیل تولید مثل، سپس تولیـد انبـوه بچه ماهی، افزایش تولید تخم، توسـعه همزمـانی تولیـدمثل، تـداوم فعالیت تولیدمثلی با کنترل فاکتورهای محیطی مـورد مطالعـه قـرار گرفـت. بـه خـاطر آب و هـوای کویـت و کمبـود آب شـیرین و در دسترس بودن آب دریا، مطالعات به سمت گونـه مقـاوم بـه شـوری spilurus Oreochromis متوجه شد. در آب دریا نتیجه پرورش گونه O. spilurus و هیرید O. spilurus×O. aureus بهتر از aureus. O و تیلاپیای قرمز بوده است.
پرورش تجاری تیلاپیـا در ک ویـت در مراحـل ا بتـدایی بـوده و بررسیهای اولیه اقبال مصرف کنندگان و پرورش دهندگان به تیلاپیا را نشان داده است. تولیـد در تانک‌ها، آبراهـه (Raceway) و قفسهای شناور دریایی انجام می. شود در قفسهای دریایی پرورش از اواسط آوریل تا اواسط نوامبر که دما مناسـب اسـت، امکـان پـذیر است. تانک‌هایی که از آب دریا تغذیه می‌شوند برای پرورش ماهیـان تا وزن بازاری و تانک‌هایی که با آب زیرزمینی تغذیه می‌شوند، برای پرورش انگشت قدها در زمستان بکار می‌رود. پرورش توأم تیلاپیا بـامحصولات کشاورزی نیز در منطقه الوفرا انجام می‌شود.
پرورش تیلاپیا در کویت از سـال ۱۹۸۲ رسـماً انجـام شـد در سال ۱۹۸۶ در ۳ مزرعه با آب زیرزمینی به مقدار ۱۶ تن، در ۱۹۹۶ در ۱۲ مزرعه، در ۱۹۹۷ در ۳۷ مزرعه حدود ۳۱.۵ تن تیلاپیا تولید کردند. در سال ۲۰۰۱ تولید گونه O. spilurus و niloticus. O به ۱۰۰ تن رسید. در سال ۲۰۰۲ در ۵۸ مزرعه تیلاپیا تولید شد. در سال ۲۰۰۶ در ۶۵ مزرعه در حدود ۱۱۰ تن تولید و بـا قیمـت هـر کیلو ماهی تازه ۶.۵-۶ دلار بـه فـروش رسـید. طبـق آمـار سـازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملـل متحـد (FAO) بـین سال‌های ۲۰۱۳-۲۰۰۵ تولید تیلاپیا در کویت به طور میـانگین سـالانه ۳۰۹ تن بوده است.
در کویت برخی پرورشدهندگان تیلاپیای پرورشی را در مزرعه و برخی در سوپرمارکتهای کوچک می‌فروشند. درکشورهای حاشیه خلیج فـارس تنهـا در عربسـتان تولیـد تجـاری تیلاپیـا آن هـم در سیستم متراکم با آب شیرین زیرزمینی انجام می. شود درحال حاضر نمونه‌های پرورشی بیشتر گونه‌های، نیـل، آبـی و هیبریـد هسـتند.
برای توسعه تیلاپیا در کویت مشکلات تکنیکی، اقتصـادی و قـانونی وجود دارد. هزینه‌های تولید، خرده فروشی، نبود بچه مـاهی کـافی، رشد کم در برخی مناطق، ضریب تبدیل غذایی زیاد، هزینـه غـذای مصنوعی، نبودن تجهیزات آبزی پروری در مزارع مانند هواده و پمپ، آمــوزش ناکــافی پــرورش دهنــدگان، عــدم همــاهنگی و همکــاری تولیدکنندگان سبب شده این محصول نتواند با فیله وارداتی منجمد به خوبی رقابت کند.
کارشناسان پیشنهاد کرده‌اند دولت از تولید ملی دربرابر واردات تیلاپیای تازه و منجمد حمایت کند، برای تولید در مقیاس کوچک و بزرگ برنامهریزی کند، مجوزها به افرادی داده شود که مزرعه‌ای بـا سیستم طراحی شده درسـت دارنـد و نیـز اتحادیـه تولیدکننـدگان تشکیل شود. آنان معتقدند اگر میزان تولید هر مزرعه در سال بـه ۵ تن افزایش یابد، قیمت تقریباً نصف می‌شود و محصـول یـاد شـده قدرت رقابت با محصول وارداتی را پیدا می‌کند.
پرورش ماهی تیلاپیا در ترکیه آبزی پروری در ترکیه از دهـه ۱۹۶۰ مـیلادی، بـا پـرورش قـزل آلای رنگین کمان و کپور معمولی آغاز شده و سابقه چندان طولانی ندارد.
از سال ۱۹۷۰ گونه ای از تیلاپیا از سوریه به ترکیـه وارد شـد. همـه تیلاپیاهایی که برای نخسـتین بـار بـه منظـور پـرورش در دریاچـه Burdur وارد ترکیه شـدند پـس از مـدت کوتـاهی از بـین رفتنـد. مستندات گونه اولیه وارد شده بـه ترکیـه نیـز از بـین رفتـه اسـت.
گزارشاتی از وجود تیلاپیا ی نیل niloticus Oreochromis در سال ۱۹۷۰ از رودخانه اسی (Asi) وجود دارد. رودخانه اسی بین لبنـان، سوریه و ترکیه قرار دا شته و به دریای مدیترانه می‌ریزد امـروزه نیـز در این رودخانه، تیلاپیای نیل یافت می‌شود در سـال ۱۹۷۵ بـرای دومین بار شیلات ترکیـه موسـوم بـه (DSI Sixth Regional Directorate of State Hydraulic Works fishing Department of )تیلاپیا را به ترکیه وارد کرد و گونه‌های. zilli T و نیل niloticus. O وارد دریاچــه ســد Seyhan در اســتان آدانــا (Adana) شدند. مطالعات سازگاری و پرورش در ایسـتگاه تحقیقـات شـیلاتی بخش علوم جانوری دانشگاه Cukorova انجام شد. در سال ۱۹۷۸ گونه‌های T. rendalli و T. galileus توسط سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد (FAO) از اسـکاتلند بـه همـین دانشکده آورده شد، اما موفقیتی در این زمینه بـه دسـت نیامـد. در سال ۱۹۸۹ تیلاپیای O. aureus توسط محققین ایـن دانشـکده از فلسطین اشغالی به ترکیه منتقل گردیدند. با از بین رفتن نمونه‌های T. galileus مجموع گونه‌های تیلاپیا در ترکیه به ۴ گونـه رسـید واین نمونه‌ها به مزارع پرورشی ترکیه وارد شدند. در سالهای نخست ورود تیلاپیا به ترکیه، به طور عمده اهداف پژوهشی و حتی کنتـرل جلبک در استخرها با استفاده از تیلاپیا دنبال می‌شد.
اکنون تیلاپیا در بسیاری از بخشهای ترکیه یافت می‌شود. این نمونه‌ها از طریـق خروجـی دریاچـه سـد Seyhan، رهاسـازی در کانالهـای خروجـی DSI و ایسـتگاه تحقیقـات شـیلات دانشـکده Cukorova و نیز قفسهای پرورش دریاچه مذکور طـی مـدت ۳۰ سال از ورود به ترکیه منتشرش ها ده و اکنون در بسیاری از دانشکده و واحدهای تحقیقاتی چند شهر ترکیه وجود دارند. به علاوه تیلاپیـا بــه مزرعــه داران شــهرهای مختلــف ترکیــه بــه ویــژ ه Antalya، Yumurtalık و Silifke فروختـــه شـــده و در چنـــد دریاچـــه ذخیره سازی شـده اسـت ایـن ماهیـان در طـی زمسـتان در عمـق آبهای دریاچه که دمـای مناسـبی دارد بـاقی می‌مانند. دودمـان تیلاپیاهایی که اکنون در ترکیه وجود دارند نامشخص است و معلوم نیست دقیقاً از کجا آمده‌اند و برای تعیین آن نیاز به مطالعه ژنتیکی وجود دارد.
در ترکیــه تیلاپیــا بــه صــورت دو جــنس در حوضچه‌ها و استخرهای خاکی پرورش می‌یابد. برای جلوگیری از تزایـد جمعیـت تیلاپیا پیشنهاد شده از قفس اسـتفاده شـود. بـا توجـه بـه پـرورش نمونه‌های دوجـنس، در دوره پـرورش بچـه ماهیـان از اسـتخرها جمع آوری می‌شوند جمع آوری بچه ماهیان بسیار ساده است.
کشت توأم تیلاپیا با کپور از سال ۲۰۰۲ در ترکیه انجـام شـد. در روستایی در استان آدانا با کشت توأم ۴-۳ تـن در سـال تیلاپیـا تولید شده است. تیلاپیا در سیستمهای غیرمتراکم مـز ارع دولتـی و خصوصی پرورش داده می‌شود. در بخش شیلات DSI در استان آدانا در استخرهای کوچکی با هدف حفظ نمونه‌های تیلاپیای موجود و نیز در استخرهای دانشکده علوم شیلاتی دانشگاه Cukorovo تیلاپیا پرورش می‌یابد. ماهیـان در زمسـتان از اسـتخرهای DSI خـارج و در دمـای ثابـت آب چـاه نگهداری می‌شوند. در دانشکده علوم شیلاتی، دستجات بچه ماهیان تیلاپیای شناور پـس از جـذب کیسـه زرده از اسـتخرهای مولـدین جمع آوری و تا پایان بهار در استخرهای غنی از پلانکتـون نگهـداری می‌شوند. در دو هفته آخر مـاه مـی کـه دمـای آب بـه C°۳۲ -۲۰ درجه می‌رسد به استخرهای پرورش منتقل و تا اوسط مهر یا ابتدای آبان که دما به C °۱۷-۱۶، یابد کاهش می‌یابد پـرورش داده می‌شوند.
ماهیان قبل از مرگ و میر بر اثر سرما صـید می‌شوند در صـورت تغذیه خوب ماهیان تیلاپیای پرورشی ماهانـه ۱۴۰-۱۰۰ گـرم وزن می‌گیرند و پس از ۵ ماه به ۳۵۰-۲۷۰ گرم می‌رسند. دوره تولیـد مثل در اواخر ماه می در شرایط مدیترانه‌ای شروع می‌شود این امـر باعث می‌شود که دوره پرورش به ۵ -۴.۵ ماه کاهش یابد. برای رشـد بیشتر و برداشت ماهیان با اندازه بزرگتـر ادامـه رونـد پـرورش در انتهای فصل اجتناب ناپذیر است.
در فصل سرما، آب استخرهای نگهداری مولـدین حـرارت داده می‌شود تا ماهی تولیدمثل کند و انگشت قدها بـرای رشـد بهتـر در فصل پرورش آمـاده شـوند. بـه دلیـل دوره کوتـاه پـرورش یکـی از مشـکلات اصـلی زمسـتان گـذرانی مولـدین و بچـه ماهیـان اسـت.

پیشنهاد شده که گلخانه یا اسـتخرهای زمسـتان گـذرانی بـه ایـن منظور ساخته شوند. این شرایط قابل تـأمین اسـت. ایـن روش هـم برای زمستان گذرانی و هم رشد بیشتر ماهیان بسیار مفیـد اسـت و می‌تواند در هر مزرعه‌ای بکار گرفته شود. به علاوه می‌توان مزارعـی را فقط برای تولیـد مثل ایجـاد نمـود کـه بچـه مـاهی نـورس را بـه مزرعه داران می‌فروشد. این شرایط سبب خواهد شد که بچـه مـاهی زودتر به دست پرورش دهنـدگان برسـد. اگـر تیلاپیاهـا در زمسـتان ذخیـره سـازی شـده و بـه وزن ۱۰ گـرم برسـند، بـرای تحویـل بـه پرورش دهندگان در اول فصل پرورش بسیار مناسب خواهد بود.
ماهی تیلاپیا زود به بلوغ می‌رسد. در ۳-۲ ماهگی بالغ شـده و هر ۶-۴ هفته یک بار تولید می‌کند. تک جنسسازی ماهی سبب می‌شود که رشد سریعتر پیدا کند. روش دستی ایجاد گله‌های تـک جنس در بسیاری از کشورهای توسعه نیافته صورت می‌گیرد. روش تک جنسسازی هورمونی بهترین روش تک جنسسازی اسـت هـر چند همانند روشهای دیگر نمونه‌ها ۱۰۰% تک جـنس نمی‌شوند.
کاربرد خوراکی هورمون در ایالات متحده آمریکـا موفق‌ترین روش تک جنسسازی تیلاپیا محسوب می‌شود در ترکیه دریا و ذخایر آب شور بوفور یافت می‌شود و می‌توان در آنها تیلاپیا پرورش داد. دولت ترکیـه بـا هـدف بهـره بـرداری از مناطق ساحلی دریای اژه و مدیترانه برای پرورش تیلاپیا برنامه ریزی نمود اما گسترش آن محدود شد. بـرای توسـعه پـرورش تیلاپیـا در ترکیه نیاز به دودمانهای مقاوم به سرما با ضریب تبدیل غذایی کـم و ویژگی‌های مناسب پرورش وجود دارد. در سالهای اخیـر بررسـی گونه‌های مقاوم به سرما شروع شده است.
هر چند در سـال ۲۰۰۹ از مجمـوع ۶۴۵۷۴۷ تـن محصـولات آبزیان کشورهای مدیترانهای، حدود ۵۷% یعنی تقریبـاً ۳۶۶۰۰ تـن مربوط به تولید تیلاپیا بوده، امـا ترکیـه سـهم قابـل تـوجهی در آن ندارد. میزان صید و تولید تیلاپیا از طریق آبزی پروری در ترکیه قابل توجه نیست و آمار دقیقی از آن وجود ندارد.
کارشناسـان مـوارد زیـر را مهـمتـرین عوامـل کنـدی توسـعه آبزی پروری تیلاپیا در ترکیه دانسته‌اند:
– تیلاپیا ماهی گرمسیری است و در دمای کمتر از C ° ۱۴- ۱۳ از بین می‌رود در منــاطق نیمــه گرمســیری تیلاپیــا بایــد زمستان گـذرانی کنـد و بهتـر اسـت از اصـول زمـین گرمـایی مگر کردن آب و شرایط سالنی و گل خانه‌ای بـرای ایـن منظـور استفاده شود. فصل گرم برای پرورش تیلاپیا در اغلـب منـاطق ترکیه کوتاه است
− کمبود کارگاه تکثیر و نبود بچه مـاهی نـور س تیلاپیـا مشـکل بزرگی برای پرورشدهندگان در ترکیه است.
− در ترکیه برای پرورش تیلاپیا غذای کپور استفاده می‌شود امـا این غذا مناسب تیلاپیا نیست.
− یا تیلاپیاهای راه فته به منابع آبـی ترکیـه بـزرگ شده‌اند امـا تیلاپیا های پرورشی کوچک هستند و مردم نمونه‌های بزرگ را که صید و برای فروش عرضه می‌شوند ترجیح می‌دهند.
فروش تیلاپیا از پاییز آغاز می‌شود که ایـن فصـل مصـادف بـا شــروع صــید ماهیــان دریــایی در ایــن کشــور اســت کــه مصرف کنندگان تمایل زیادی به آنها دارند و از این رو دولـت ترکیه صادرات این محصول را دنبال می‌کند.
− تیلاپیای عرضه شده در بازار معمولاً به صورت فیله منجمد بوده و نمونه تازه در بازار کمیاب است. ترکیه با واردات شـدید فیلـه آماده روبرو است که تهدیدی برای توسعه تولید در داخل ایـن کشور محسوب می‌شود.
برای دستیابی به سود بیشتر فروش تیلاپیا پیشنهاد شده تیلاپیاهـای مقـاوم بـه سـرما معرفـی شـوند، بـرای پـرورش از تیلاپیای تک جنس نر استفاده شود، پرورش در قفس گسترش یابد، تهیه خوراک مطلوب با هدف رشد بیشتر و طعم بهتر گوشت دنبـال شود، کیفیت تولید افزایش یابد و واردات فزاینده تیلاپیا محدود شود.

خلاصه بررسی اقتصادی طرح پرورش ماهی تیلاپیا

ظرفیت تولید سالیانه : ۱۰ تن
نرخ برابری دلار : ۱۴۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۵۰۰ مترمربع
زیربنای استخر : ۲۰۰ مترمربع
مقدار آب موردنیاز : ۵ لیتر در ثانیه
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۲ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۸۰ میلیون تومان
ارزش ماشين آلات و تجهيزات : ۳۰ میلیون تومان
نرخ بازده داخلی : ۳۵ درصد

این مطلب را بخوانید:

نژادها و گونه های مهم تیلاپیا